ចិន-ជប៉ុន៖ ប្រវត្តិនៃជម្លោះប្រជុំកោះសេនកាគូឬទៀវយូ (Senkaku/Diaoyu)
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣៧
ប្រជុំកោះ ដែលជប៉ុនហៅថា “សេនកាគូ” (Senkaku) ហើយដែលចិនហៅថា “ទៀវយូ” (Diaoyu) កំពុងតែក្លាយជាប្រធានបទនៃជម្លោះដ៏ក្តៅគគុកមួយរវាងចិន និងជប៉ុន។ ចិនបានបញ្ជូននាវាល្បាតចំនួន ៦គ្រឿងទៅកាន់ប្រជុំកោះនេះ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនបានប្រមូលទិញដីកម្មសិទ្ធិឯកជនទាំងអស់ នៅលើប្រជុំកោះនេះយកមកធ្វើជាសម្បត្តិរដ្ឋ។ តើអ្វីទៅជាមូលហេតុនៃជម្លោះនេះ? ហើយតើប្រទេសទាំងពីរលើកយកមូលដ្ឋានអ្វីខ្លះ ដើម្បីមកធ្វើជាសំអាងទាមទារកម្មសិទ្ធិលើប្រជុំកោះនេះ?
ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត
សេនកាគូ ឬទៀវយូ គឺជាប្រជុំកូនកោះតូចៗ ចំនួន ៨ ស្ថិតនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត មានរយៈចម្ងាយប្រហាក់ប្រហែលគ្នាពីឆ្នេរសមុទ្ររបស់ចិនដីគោក និងពីកោះអូគីណាវ៉ារបស់ជប៉ុន ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្បែរកោះតៃវ៉ាន់។ បើគិតជាសរុប កូនកោះទាំង ៨នេះ មានផ្ទៃដីប្រមាណតែ ៧គីឡូម៉ែត្រក្រឡាតែប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រជុំកោះនេះមានទីតាំងភូមិសាស្រ្តស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ជាយុទ្ធសាស្រ្ត ដែលមានច្រកផ្លូវចរាចរណ៍តាមផ្លូវសមុទ្រផង ហើយនៅជុំវិញប្រជុំកោះនេះ គឺជាកន្លែងដែលសម្បូរទៅដោយធនធានមច្ឆជាតិផង និងអាចមានប្រេង និងឧស្ម័នផង។ ហេតុនេះហើយបានជាចិន និងជប៉ុន ឈ្លោះគ្នាដណ្តើមកាន់កាប់កោះនេះ។
តាមការពិត នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កោះទាំង ៨ នៃប្រជុំកោះសេនកាគូ ឬទៀវយូនេះ ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ជប៉ុន ហើយចិនជាអ្នកទាមទារយកពីជប៉ុនមកវិញ។ ជប៉ុនបានភ្ជាប់ប្រជុំកោះសេនកាគូនេះ ទៅក្នុងដែនដីរបស់ខ្លួន តាំងពីឆ្នាំ១៨៩៥ម៉្លេះ។
ទឡ្ហីករណ៍របស់ជប៉ុន
ជប៉ុនអះអាងថា ខ្លួនបានរកឃើញប្រជុំកោះសេនកាគូនេះថាជាកោះដែលគ្មានមនុស្សនៅ។ ក្រោយពីបានតាមឃ្លាំមើលយ៉ាងហ្មត់ចត់អស់រយៈពេល ១០ឆ្នាំ ឃើញថា កោះទាំងនេះគ្មានអ្នកណាកាន់កាប់ ហើយក៏គ្មានឃើញឯកសារ ឬតម្រុយណាមួយបង្ហាញថា កោះទាំងនេះធ្លាប់ស្ថិតក្រោមការកាន់របស់ចិន ពីមុនមក ទើបរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនសម្រេចថា កោះនេះជាកោះគ្មានម្ចាស់ ហើយភ្ជាប់កោះទាំងនេះ ទៅក្នុងភូមិសាស្រ្តរដ្ឋបាលនៃខេត្តអូគីណាវ៉ា នៅឆ្នាំ១៨៩៥ ហើយបន្តកាន់កាប់ប្រជុំកោះនេះជាប់រហូតតាំងពីពេលនោះមក ដោយមិនឃើញមានការតវ៉ាទាមទារណាមួយពីចិននោះទេ។
នៅក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ដែលជប៉ុនចាញ់សង្រ្គាម ប្រជុំកោះសេនកាគូ ដែលជាផ្នែកមួយនៃខេត្តអូគីណាវ៉ា ត្រូវបានជប៉ុនប្រគល់ទៅឲ្យអាមេរិកកាន់កាប់ ហើយនៅចន្លោះទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៥០ និង៦០ កងទ័ពអាកាសអាមេរិកបានយកប្រជុំកោះសេនកាគូនេះ ធ្វើជាចំណុចស៊ីប ដើម្បីហ្វឹកហាត់ទម្លាក់គ្រាប់បែក។ នៅពេលនោះ គេមិនឃើញរដ្ឋាភិបាលចិនបានធ្វើការតវ៉ាទាមទារអ្វីលើប្រជុំកោះនេះទេ។ រហូតដល់ពេលអាមេរិកចុះសន្ធិសញ្ញាសម្ព័ន្ធភាពជាមួយជប៉ុន ហើយផ្ទេរកោះទាំងអស់ទៅឲ្យជប៉ុនវិញ នៅឆ្នាំ១៩៧១ ក៏ចិនមិនបានធ្វើការតវ៉ាអ្វីនោះដែរ។ រហូតទាល់តែនៅចុងទសវត្សរ៍ទី ៧០ នៅក្រោយពេលដែលមានរបាយការណ៍ស្តីពីប្រភពធនធានប្រេង និងឧស្ម័នក្រោមបាតសមុទ្រជុំវិញប្រជុំកោះនេះ ទើបចិនចាប់ផ្តើមតវ៉ាទាមទារកម្មសិទ្ធិលើកោះទាំងនេះ។
ដូច្នេះ ជប៉ុនអះអាងថា ដោយផ្អែកទាំងទៅលើប្រវត្តិសាស្រ្ត ទាំងទៅលើការកាន់កាប់ជាក់ស្តែង និងទៅលើសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ដែលបានចុះតាំងពីក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២មក គឺបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ដោយមិនអាចប្រកែកបានថា ប្រជុំកោះសេនកាគូស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យរបស់ជប៉ុន។
ទឡ្ហីករណ៍របស់ចិន
ចិនវិញអះអាងថា ប្រជុំកោះទៀវយូ ដែលជប៉ុនហៅថា សេនកាគូនេះ មានចុះកត់ត្រាក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តចិនតាំងពីឆ្នាំ១៤០៣ ក្នុងជំនាន់រាជវង្សមីងមកម៉្លេះ។ ប្រជុំកោះនេះត្រូវបានចិនដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងភូមិសាស្រ្តរដ្ឋបាលជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ ហើយត្រូវបានប្រជាជនចិនយកធ្វើជាដែននេសាទអស់រយៈពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍។
នៅឆ្នាំ១៨០៥ ពេលដែលជប៉ុនដាក់បញ្ចូលប្រជុំកោះនេះ ទៅក្នុងដែនដីរបស់ខ្លួន គឺជាពេលដែលចិន និងជប៉ុនកំពុងមានសង្រ្គាមនឹងគ្នា ហើយកោះតៃវ៉ាន់ត្រូវបានជប៉ុនវាយដណ្តើមយកពីចិនទៅកាន់កាប់។ ដូច្នេះ សម្រាប់ចិន ការភ្ជាប់ប្រជុំកោះសេនកាគូ ឬទៀវយូនេះ ទៅក្នុងដែនដីរបស់ជប៉ុន គឺជាការធ្វើដោយប្រើកម្លាំងទ័ពតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាការកាន់កាប់ដោយស្របច្បាប់នោះទេ។
ម្យ៉ាងទៀត សន្ធិសញ្ញាចុះក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ (សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងគែរ ឆ្នាំ១៩៤៣) មានចែងថា ទឹកដីចិន ដែលជប៉ុនធ្លាប់បានដណ្តើមយកពីចិនមកកាន់កាប់ដោយកម្លាំងត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យចិនវិញ ហើយក្នុងនោះ គឺមានចែងយ៉ាងច្បាស់ផងដែរ ពីការប្រគល់កោះតៃវ៉ាន់ទៅឲ្យចិនវិញ។ ដោយចិនចាត់បញ្ចូលប្រជុំកោះទៀវយូថាជាផ្នែកមួយនៃភូមិសាស្រ្តរដ្ឋបាលរបស់កោះតៃវ៉ាន់តាំងពីដើមមក ដូច្នេះ តាមសន្ធិសញ្ញានេះ ជប៉ុនក៏ត្រូវតែប្រគល់ប្រជុំកោះទៀវយូនេះមកឲ្យចិនវិញដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីចិន និងជប៉ុន តៃវ៉ាន់ក៏ទាមទារកាន់កាប់ប្រជុំកោះសេនកាគូ ឬទៀវយូនេះដែរ។ បើយើងផ្អែកទៅលើអំណះអំណាងរបស់ចិន ប្រជុំកោះទៀវយូនេះ គួរតែត្រូវជាកម្មសិទ្ធិរបស់កោះតៃវ៉ាន់។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងចាត់ទុកថា កោះតៃវ៉ាន់ គឺជាខេត្តមួយរបស់ចិន ដូច្នេះ ប្រជុំកោះទៀវយូក៏ត្រូវចិនចាត់ទុកថាជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដែរ។
និយាយជារួមមកវិញ ជម្លោះរវាងចិន និងជប៉ុន ជុំវិញប្រជុំកោះសេនកាគូ ឬទៀវយូនេះ កើតឡើងពីការបកស្រាយផ្ទុយគ្នាទៅលើហេតុការណ៍ និងឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្តផង និងទៅលើសន្ធិសញ្ញាក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ផង។ ហើយការដែលចិន និងជប៉ុន ឈ្លោះគ្នា ដណ្តើមកាន់កាប់កូនកោះតូចៗទាំង ៨ នៅកណ្តាលសមុទ្រពេលនេះ គោលដៅចម្បង គឺដោយសារតែពួកគេសម្លឹងឃើញធនធានធម្មជាតិ (ទីតាំងនេសាទ ប្រេង និងឧស្ម័ន) នៅជុំវិញប្រជុំកោះនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ