នួន ជា «បងទី២» នៃរបបខ្មែរក្រហម
សាលដីការស្ថាពររបស់តុលាការកំពូលនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានប្រកាសតម្កល់សេចក្ដីសម្រេចរបស់សាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង០០២វគ្គ១ ប្រឆាំងនឹងជនជាប់ចោទ នួន ជា និង ខៀវ សំផន ឲ្យនៅដដែល។ ពោលគឺ ផ្ដន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ វិទ្យុបារាំងអន្ដរជាតិ RFI សូមឆ្លៀតឱកាសនេះ រំលឹកឡើងវិញអំពីប្រវត្តិរបស់ជនទាំងពីររូបឡើងវិញ ចាប់ផ្ដើមដោយប្រវត្តិរបស់ នួន ជា បងទី២នៃរបបខ្មែរក្រហម ដែលជាការរៀបចំជូនដោយ អ៊ឹម រចនា៖
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៤:១១
នៅពេលនិយាយដល់របបខ្មែរក្រហម ឈ្មោះដែលអណ្ដែតឡើងមុនគេ គឺប៉ុល ពត។ ប៉ុន្តែមែនទែនទៅ ប៉ុល ពត មិនមែនជាបុគ្គលតែម្នាក់ដែលទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទេ។ នួន ជា ក៏ជាថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងរបបនេះដែរ។ ដោយមានតួនាទីជាអនុលេខាបក្សកុម្មុយនិស្ត នួន ជា គឺជាជនដែលមានអំណាចទី២បន្ទាប់ពី ប៉ុល ពត ហើយត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «បងទី២»។
នួន ជា មានឈ្មោះដើមថា ឡុង ប៊ុនរួត កើតនៅឆ្នាំ១៩២៩ នៅភូមិវត្តគរ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ នៅឆ្នាំ១៩៤៥ នួន ជា បានប្រឡងជាប់សញ្ញាប័ត្របាក់ឌុប ហើយបានបន្តការសិក្សាផ្នែកច្បាប់ នៅសាកលវិទ្យាល័យធម្មសាត ប្រទេសថៃ។ ក្រោយមក នួន ជា បានទៅធ្វើការជាស្មៀន នៅក្រសួងការបរទេសថៃ ហើយបានចូលជាសមាជិកបក្សកុម្មុយនិស្តថៃ។
នៅឆ្នាំ១៩៥០ នួន ជា បានសុំផ្ទេរសមាជិកភាពពីបក្សកុម្មុយនិស្តថៃ ទៅបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនវិញ។ នៅចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៥២ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៤ នួន ជា ត្រូវបានបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនបញ្ជូនឲ្យទៅរៀនសូត្រខាងនយោបាយ នៅក្រុងហាណូយ ប្រទេសវៀតណាម។ ត្រឡប់ពីប្រទេសវៀតណាមនៅឆ្នាំ១៩៥៤ នួន ជា បានចូលរួមធ្វើការជាមួយក្រុមខ្មែរកុម្មុយនិស្ត ដែលនៅលាក់ខ្លួនក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ នៅពេលនោះហើយ ដែល នួន ជា បានជួបជាមួយ សាឡុត ស ឬ ប៉ុល ពត។
នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦០ នួន ជា បានឡើងកាន់តំណែងជាអនុលេខាបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍ខ្មែរ ដែលជាតំណែងកំពូលលំដាប់ទី២ បន្ទាប់ពីលេខាបក្ស គឺ ទូ សាមុត។ នួន ជា បន្តកាន់តំណែងជាងអនុលេខាបក្សដដែល នៅពេល ទូ សាមុត បាត់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២០កក្កដា ឆ្នាំ១៩៦២ ខណៈ ប៉ុល ពត ដែលស្ថិតនៅលំដាប់ទី៣ បានឡើងមកជំនួសតំណែង ទូ សាមុត។
ក្រោយពេលដែលខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាច នៅឆ្នាំ១៩៧៥ នួន ជា ក៏បានក្លាយជាប្រធានសភានៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅក្នុងបក្ស នួន ជា គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការរៀបចំអង្គការចាត់តាំងបក្ស និងទទួលបន្ទុកកិច្ចការអប់រំផ្នែកនយោបាយ និងមនោគមន៍វិជ្ជា។ យោងតាមឯកសារដែលរក្សាទុកដោយ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា នួន ជា គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការចេញគោលនយោបាយឲ្យមន្រ្តីថ្នាក់មូលដ្ឋានអនុវត្ត ក្នុងនោះ រួមទាំងមន្រ្តីមន្ទីរ ស២១ ឬ គុកទួលស្លែងផងដែរ។
នៅថ្ងៃទី២៧ កញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៦ នួន ជា បានឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ជំនួស ប៉ុល ពត ដែលបានលាលែងដោយមានបញ្ហាសុខភាព។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រមាណ៣សប្តាហ៍ក្រោយមក តំណែងនេះត្រូវ ប៉ុល ពត យកទៅកាន់កាប់វិញ។
ក្រោយពេលដែលរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យបានដួលរលំ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ នួន ជា បានរត់ទៅរស់នៅជាយដែនខ្មែរ-ថៃ ជាមួយមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមផ្សេងៗទៀត។ នួន ជា ក៏មិនខុសពី ប៉ុល ពត ប៉ុន្មានដែរ គឺជាមនុស្សចូលចិត្តរស់នៅក្នុងការលាក់កំបាំង មិនឲ្យគេដឹង មិនឲ្យគេស្គាល់។ ដូចនេះហើយបានជាមិនសូវមានឯកសារដែលនិយាយពី នួន ជា នោះទេ។ គួររំឭកថា នួន ជា នេះឯងជាមេគំនិតនៃការដឹកនាំបែបសម្ងាត់។ នួន ជា តែងតែបានលើកឡើងថា ការលាក់ការណ៍សម្ងាត់ គឺជាកត្តាដ៏សំខាន់ដែលនាំទៅរកជ័យជំនះ។
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ នួន ជា បានផ្តាច់ខ្លួនចុះចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាល ជាថ្នូរនឹងការរួចផុតពីរាល់ការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋនានាដែលគាត់បានប្រព្រឹត្តក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៧ នួន ជា ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនពីផ្ទះរបស់គាត់ នៅស្រុកសំឡូត មកភ្នំពេញ តាមដីកាចាប់ខ្លួនរបស់ តុលាការខ្មែរក្រហម។ នួន ជា ត្រូវបានអង្គជំនុំជម្រះចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ហើយកំពុងប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោស។ នួន ជា នៅតែអះអាងម្តងហើយម្តងទៀតថា គាត់មិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការសម្លាប់មនុស្សរាប់លាននាក់ក្នុងអំឡុងពេលដែលខ្មែរក្រហមកាន់អំណាចនោះទេ។ គាត់អះអាងថា គាត់មិនបានដឹងពីការណ៍ដែលប្រជាជនអត់អាហារ ហើយក៏មិនដឹងពីរឿងសម្លាប់មនុស្សដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ