តើអាមេរិកដែលជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយអាចក្ស័យធនយ៉ាងដូចម្តេច?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៥២
ចូលមកដល់ថ្ងៃចន្ទនេះ រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធអាមេរិកនៅតែបន្តបិទទ្វារមួយផ្នែក ដោយសារតែវិបត្តិថវិកា។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ពេលកំណត់ ដែលសភាអាមេរិកត្រូវប្រឈមមុខនឹងការក្ស័យធន ក៏កាន់តែខិតជិតចូលមកដល់។ លោកអូបាម៉ា និងសមាជិកសភាមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋមានពេលតែ ៤ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ គឺពីថ្ងៃចន្ទនេះ រហូតដល់ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១៧តុលា ដើម្បីចរចាគ្នា លើការអនុម័តច្បាប់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាចខ្ចីលុយមកបង្រ្គប់ការចំណាយ និងចៀសពីការក្ស័យធន។
សំណួរ-អាមេរិកដូចជាចម្លែកបន្តិចពីប្រទេសផ្សេងទៀត ព្រោះមុននឹងរដ្ឋាភិបាលខ្ចីលុយគេបាន ទាល់តែទៅសុំការអនុញ្ញាតពីសភាជាមុនសិន?
តាមពិត រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកអាចខ្ចីលុយគេបាន ដោយមិនចាំបាច់សុំការអនុញ្ញាតពីសភាទេ ក៏ប៉ុន្តែ ធ្វើម៉េចកុំឲ្យតែបរិមាណបំណុលសរុប កើនឡើងហួសពីកម្រិតអតិបរមាមួយ ដែលកំណត់ដោយច្បាប់ (Debt Ceiling)។
បញ្ហាដែលចោទឡើងនៅពេលនេះ គឺថវិកាជាតិអាមេរិកចេះតែមានឩនភាពជាប្រចាំ។ មុខចំណាយមានច្រើន ចំណែកឯចំណូលមានតិច ធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវខ្ចីបំណុលគេច្រើន ដើម្បីមកបង្រ្គប់ចំណាយ។ បំណុលថ្មីចេះតែបន្តខ្ចីច្រើន ចំណែកឯបំណុលចាស់សងរំលោះមិនទាន់ ធ្វើឲ្យបំណុលចេះតែគរឡើង ដល់កម្រិតអតិបរមា ទើបរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកអូបាម៉ាលែងអាចខ្ចីបំណុលគេបន្ថែមទៀត ហើយត្រូវសុំឲ្យសភាអនុម័តច្បាប់ថ្មី ដំឡើងកម្រិតអតិបរមានៃបំណុល ទើបអាចបន្តខ្ចីបំណុលគេតទៅទៀត។
សំណួរ-កន្លងមក តើសភាអាមេរិកធ្លាប់បានដំឡើងកម្រិតបំណុលអតិបរមានេះប៉ុន្មានលើកមកហើយ?
តាំងពីមានច្បាប់កំណត់អំពីកម្រិតបំណុលអតិបរមា កាលពីឆ្នាំ១៩១៧មក សភាអាមេរិកធ្លាប់បានដំឡើងកម្រិតបំណុលអតិបរមាចំនួន ៧៧លើករួចមកហើយ ដោយមិនសូវជាមានបញ្ហាចោទខ្លាំងប៉ុន្មានទេ។ ការដំឡើងកម្រិតបំណុលអតិបរមាបានក្លាយជារឿងស្មុគស្មាញ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក នៅពេលដែលគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបាត់បង់សំឡេងភាគច្រើន នៅក្នុងរដ្ឋសភា។ ដោយសារតែការអនុម័តច្បាប់ដំឡើងកម្រិតបរិមាណបំណុលអតិបរមាត្រូវឲ្យមានសំឡេងគាំទ្រពីសភាទាំងពីរ (ព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភា) គណបក្សសាធារណរដ្ឋតែងតែរារាំងមិនឲ្យអនុម័តច្បាប់នេះ ដើម្បីដាក់សម្ពាធ ទាមទារឲ្យលោកអូបាម៉ាផ្លាស់ប្តូរនយោបាយ ជាពិសេស ដើម្បីប្រឆាំងនឹងច្បាប់ស្តីពីកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធធានារ៉ាប់រងសុខភាពរបស់លោកអូបាម៉ា (Obamacare)។
សំណួរ-នៅពេលនេះ គេនាំគ្នាបារម្ភថា ប្រសិនបើសភាអាមេរិកមិនអនុម័តច្បាប់ដំឡើងកម្រិត បំណុលអតិបរមាត្រឹមថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៧តុលានេះទេ អាមេរិកនឹងត្រូវប្រឈមមុខនឹងការក្ស័យធន។ ឌីណា! ជាទូទៅ យើងធ្លាប់តែឃើញក្រុមហ៊ុនក្ស័យធន។ ចុះរដ្ឋវិញ អាចនឹងក្ស័យធនយ៉ាងម៉េចទៅវិញ?
ក្ស័យធន ត្រង់ចំណុចនេះ មិនមែនសំដៅលើការក្ស័យធនរហូតដល់ត្រូវបិទទ្វារដូចជាករណីក្រុមហ៊ុន ឬសហគ្រាសទេ ប៉ុន្តែ សំដៅទៅលើស្ថានភាពមួយ ដែលបំណុលដែលត្រូវសងមានចំនួនច្រើនជាងលុយដែលមានសម្រាប់សងបំណុល។ ត្រង់កន្លែងនេះចង់បញ្ជាក់ថា បំណុលត្រូវសង មិនមែនបំណុលដែលជំពាក់ទេ។ ជួនកាលបំណុលដែលជំពាក់មានច្រើនដែរ ក៏ប៉ុន្តែ មិនទាន់ដល់ពេលកំណត់ត្រូវសង។ ក្នុងករណីក្ស័យធន បំណុលដែលជំពាក់គេ ហើយដល់ពេលកំណត់ត្រូវសង ប៉ុន្តែ មិនមានលុយក្នុងដៃគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីសងបំណុលទៅតាមពេលកំណត់។
ករណីរដ្ឋក្ស័យធននេះធ្លាប់កើតមានកន្លងមក ដូចជា នៅម៉ិចស៊ិក នៅឆ្នាំ១៩៨២ និងនៅអាហ្សង់ទីន ឆ្នាំ២០០១។
ការក្ស័យធនរបស់រដ្ឋ ខុសពីការក្ស័យធនរបស់ក្រុមហ៊ុន ឬសហគ្រាស។ ក្រុមហ៊ុន ឬសហគ្រាស ដែលក្ស័យធន ម្ចាស់បំណុលអាចប្តឹងទៅតុលាការឲ្យលក់ឡាយឡុងទ្រព្យក្រុមហ៊ុន ដើម្បីសងបំណុល ហើយក្រុមហ៊ុនដែលក្ស័យធននេះអាចនឹងត្រូវបិទទ្វារលែងដំណើរការទាំងស្រុង។
ចំពោះរដ្ឋវិញ ដែលមានអធិបតេយ្យភាព គេមិនអាចទៅចាប់បង្ខំរដ្ឋមួយឲ្យសងបំណុល ដូចជាក្រុមហ៊ុនឯកជនទេ (លើកលែងតែម្ចាស់បំណុលនោះជារដ្ឋមួយដែរ ហើយមានកម្លាំងទ័ពខ្លាំង ដែលអាចប្រកាសសង្រ្គាម ដើម្បីទារបំណុល)។ ជាទូទៅ ក្នុងករណីរដ្ឋក្ស័យធន រដ្ឋច្រើនតែចរចាជាមួយម្ចាស់បំណុល ដើម្បីកាត់បន្ថយបំណុលមួយផ្នែក ឬក៏ពន្យារពេលសងបំណុល។
សំណួរ-ក្នុងករណីដែលភាពជាប់គាំងនៅសភាអាមេរិកអូសបន្លាយរហូតដល់មានការក្ស័យធនមែន តើវាអាចនឹងបង្កផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ?
ប្រសិនបើអាមេរិកខកខានមិនបានសងបំណុលគេទៅតាមពេលកំណត់ទេ ទោះបីជាមិនសងទាំងអស់ ឬសងដែរតែសងមិនគ្រប់ ឬសងមិនទាន់ពេលក៏ដោយ បញ្ហាដែលចោទឡើង គឺអត្រាការប្រាក់បំណុលរដ្ឋប្រាកដជាត្រូវកើនឡើងខ្ពស់។ នេះជារឿងធម្មតា! កាលណាខ្ចីលុយគេហើយមិនសងគ្រប់តាមកាលកំណត់ ពេលក្រោយចង់ទៅខ្ចីគេទៀត គេប្រាកដជាមិនចង់ឲ្យខ្ចី ឬក៏ឲ្យខ្ចីដែរ ប៉ុន្តែ ទារការប្រាក់ខ្ពស់ ដើម្បីឲ្យសមនឹងហានិភ័យនៃបំណុល។ អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ គឺជាបន្ទុកធ្ងន់មួយ ដល់ហិរញ្ញវត្ថុរបស់រដ្ឋ ហើយអាចនាំឲ្យអត្រាការប្រាក់នៅក្នុងទីផ្សារឥណទានឯកជនកើនឡើងខ្ពស់ដែរ ដែលជាបន្ទុកធ្ងន់ សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន ក៏ដូចជាប្រជាជនជាទូទៅ។ ទាំងអស់នេះវាអាចនឹងនាំទៅបង្កើតជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ។
ដោយសារតែអាមេរិកជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដុល្លារជារូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ហើយទីផ្សារមូលបត្រអាមេរិក ជាទីផ្សារដែលមានទំហំនៃការជួញដូរធំ វិបត្តិនៅអាមេរិកអាចនឹងធ្វើឲ្យមានការចលាចលនៅលើទីផ្សារមូលបត្រនៅទូទាំងពិភពលោក។
អ្នកសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាប្រមុខដឹកនាំស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុសំខាន់ៗ ដូចជា មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) និងធនាគារពិភពលោក ជាដើម សុទ្ធតែបានព្រមានទុកជាមុនរួចហើយថា ប្រសិនបើអាមេរិកក្ស័យធនមែន ពិភពលោកទាំងមូលនឹងត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលអាចធ្ងន់ធ្ងរជាងវិបត្តិកាលពីឆ្នាំ២០០៨ទៅទៀត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ