ម៉ិចស៊ិក៖ បោះឆ្នោតពោរពេញដោយហិង្សាសម្លាប់អ្នកនយោបាយ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ថ្ងៃអាទិត្យទី១កក្កដានេះ ពលរដ្ឋម៉ិចស៊ិក ប្រមាណ៨៨លាននាក់ដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ត្រូវអញ្ជើញទៅបោះឆ្នោត។ ការបោះឆ្នោតនេះ គឺធ្វើឡើងជាកញ្ចប់តែម្តង ដោយត្រូវជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីផង បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងអ្នកតំណាងរាស្ត្រ និងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ព្រមទាំងបោះឆ្នោតរើសចៅហ្វាយក្រុង និងអភិបាលរដ្ឋថ្មី។ ជាការកត់សម្គាល់ តាំងពីពេលផ្តើមយុទ្ធនាឃោសនាបោះឆ្នោត នៅខែកញ្ញាឆ្នាំមុន រហូតមកទល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ គឺមានរយៈពេលជិត១០ខែ។ ក្នុងរយៈពេលនេះ គឺមានការសម្លាប់បេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត និងអំពើហិង្សាបង្ហូរឈាមយ៉ាងច្រើនផ្សេងទៀត។ ជារួមគឺមានមនុស្ស១៣៦ត្រូវគេសម្លាប់។ សង្គមស៊ីវិលនិងអង្គការអន្តរជាតិវាយតម្លៃថា ការបោះឆ្នោតនៅម៉ិចស៊ិកអាណត្តិនេះ គឺជាការបោះឆ្នោតហិង្សាដ៏ឃោរឃៅបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ម៉ិចស៊ិក គឺជាប្រទេសមួយដែលនៅជាប់ព្រំដែនរបស់អាមេរិក។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ម៉ិចស៊ិកនេះ បានធានាការពារសិទ្ធិឲ្យពលរដ្ឋមានសិទ្ធិកាន់កាំភ្លើង។ ពលរដ្ឋម៉ិចស៊ិក មានចំនួនប្រមាណជា១៣០លាននាក់ ហើយជាងពាក់កណ្តាល រស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសនេះ ជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសរួមរឹតដោយអំពើពុករលួយ។ ចំណែកការចរាចរណ៍គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ក៏ល្បីមិនតិចដែរ។
តើបរិយាកាសបោះឆ្នោតនៅម៉ិចស៊ិក មានលក្ខណៈបែបណា បានជាគេយល់ថា វាគ្របដណ្តប់ដោយអំពើហិង្សា និងបាញ់សម្លាប់អ្នកនយោបាយ ?
ជាសរុប តាំងពីពេលបើកឲ្យឃោសនារកសំឡេងគាំទ្រ ដែលផ្តើមធ្វើតាំងពីខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១៧ រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ មានអ្នកគាំទ្រនិងអ្នកនយោបាយប្រមាណជា ១៣៦នាក់ ត្រូវគេសម្លាប់។ ក្នុងនោះ គឺមានចំនួន៤៨នាក់ ដែលជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រ និងជាបេក្ខជនចៅហ្វាយក្រុងជាដើម។
ការសម្លាប់ ពុំមែនមានតែចំពោះអ្នកនយោបាយនោះទេ អ្នកកាសែតក៏ជាជនរងគ្រោះនៃអំពើឃាតកម្មដែរ។ កាលពីយប់ថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅនេះ មានបុរសអ្នកកាសែតម្នាក់ ត្រូវគេបាញ់៣គ្រាប់ ស្លាប់ភ្លាមៗនៅក្នុងរង្គសាលមួយ។ គាត់នោះគឺជាអ្នកកាសែតទី៦ហើយ ដែលត្រូវគេលួចធ្វើឃាតក្នុងឆ្នាំ២០១៨នេះ។ ឃាតកម្មទាំងអស់នេះ ភាគច្រើនហ្នឹង គឺរកមុខឃាតករដៃដល់មិនឃើញទេ ដែលបញ្ហានេះ បង្កជាវិបត្តិនិទ្ទណ្ឌភាព និងអយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមម៉ិចស៊ិក យ៉ាងខ្លាំងក្លា។
ក្រៅពីអំពើហិង្សានិងការកាប់សម្លាប់ បរិយាការនៃការបោះឆ្នោតនៅម៉ិកស៊ិកនៅថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ គឺរួមរឹតដោយភាពសង្ស័យថានឹងមានលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ អាចជាការទិញលក់សន្លឹកឆ្នោតដោយត្រង់ៗ ឬក៏ ការក្លែងបន្លំលទ្ធផលឆ្នោតតែម្តង។ អ្នកបោះឆ្នោតមួយចំនួន ត្រូវរងសម្ពាធ ឬការគំរាម។ ពលរដ្ឋខ្លះដែលចេញទៅបោះឆ្នោតថ្ងៃនេះ ភ័យព្រួយសុវត្ថិភាព។
ទោះបីជាជួបឧបសគ្គច្រើនយ៉ាងណាក្តី ក៏អ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើន ដែលមានយុវជន ប្រមាណជា៤០ភាគរយនោះ នៅតែចេញទៅបោះឆ្នោត។ ភាគច្រើននៃយុវជនទាំងនោះ គឺគេបោះឆ្នោត ដោយរំពឹងការផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់របស់ប្រទេស ពីប្រទេសដែលរួមរឹតដោយអំពើពុករលួយ ទៅជាស្រុកមួយ ដែលរីកចម្រើនជឿនលឿនជាងនេះ។
បេក្ខជនប្រធានាធិបតី ទាំង៤រូប គឺសុទ្ធតែមានគោលនយោបាយរួមមួយដូចគ្នា គឺប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ។ ដូច្នេះ តើបេក្ខជនមួយណាលេចធ្លោជាងគេ?
បេក្ខជនប្រធានាធិបតី ម៉ិចស៊ិក មាន៤រូប ដែលកំពុងលេចធ្លោ នៅក្នុងការស្ទង់មតិនាពេលថ្មីៗនេះ។ ហើយអ្នកទាំងបួន សុទ្ធតែមានគោលនយោបាយរួមដូចគ្នាដោយចង់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែលកំពុងស៊ីរូងស្ថាប័នជាតិ រហូតដល់ពួកគេហ៊ានសន្យាថា បើខ្លួនឈ្នះឆ្នោត នឹងតែងតាំងរដ្ឋអាជ្ញាពីរនាក់ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរឿងពុករលួយរបស់ស្ថាប័នរដ្ឋ ហើយរដ្ឋអាជ្ញានោះ ជាមនុស្សឯករាជ្យអព្យាក្រឹត។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីៗមិនមែនងាយស្រួលដោយចេះតែថាៗនោះទេ។ ពីព្រោះថា មន្ត្រីរដ្ឋការម៉ិចស៊ិក តាំងពីថ្នាក់តូចដល់ថ្នាក់កំពូលសុទ្ធតែដុះស្លែហើយ ខាងពុករលួយ។ ទម្លាប់នៃការសុំថ្លៃទឹកតែ ឬទម្លាប់សូកម៉ាន់ ស្ទើរតែក្លាយជាវប្បធម៌ទៅហើយ។ ឆ្នាំ២០១៨នេះ ប្រទេសម៉ិចស៊ិក ជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសរួមរឹតដោយអំពើពុករលួយខ្លាំង។ ពោលគឺជាប់លេខ១៣៥ នៅក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០ ដែលពុករលួយលើលោក។ នេះបើតាមអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ។
ដោយសារហេតុនេះហើយ ទើបបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមួយរូបដែលកំពុងលេចធ្លោជាងគេ គឺលោក Andrés Manuel Lopez Obrador បានសន្យាថា បើលោកជាប់ឆ្នោត លោកនឹងប្រឆាំងឲ្យខ្លាំងនឹងអំពើពុករលួយក្នុងវិស័យរដ្ឋ ហើយត្រូវកាត់បន្ថយប្រាក់ខែមន្ត្រីរដ្ឋការ យ៉ាងហោច៥០ភាគរយ។
តាមការស្ទង់មតិចុងក្រោយ គាត់អាចទទួលសំឡេងគាំទ្រ ជាង៥០ភាគរយ គឺច្រើនជាងគេបង្អស់។ បេក្ខជននេះ មានវ័យ៦៤ឆ្នាំ ជាអ្នកនយោបាយមកពីបក្សឆ្វេងនិយម ហើយនិងជាមនុស្សដែលប្រឆាំងនឹងប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋ ដែលគាត់ចាត់ទុកថា ជារបប mafia ។
បេក្ខជនទី២ គឺជាអ្នកនយោបាយវ័យក្មេង អាយុត្រឹម៣៩ឆ្នាំ មានឈ្មោះថា Ricardo Anaya Cortés ។ ជាអ្នកនយោបាយវ័យក្មេងល្បីឈ្មោះ និងជាអ្នកដឹកនាំចលនាសម្ព័ន្ធនយោបាយ ពីរបីបក្សចូលគ្នា។ ក្នុងនោះ មានបក្សអភិរក្សនិយមនិងបក្សឆ្វេងនិយមផង។ តាមការស្ទង់មតិ លោកអាចនឹងទទួលសំឡេងគាំទ្រ ប្រហែលជិត២៧ភាគរយ។
ចំណែក លោក José Antonio Meade Kuribreña ជាបេក្ខជនទី៣។ ដ្បិតថា ប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិ គឺមិនឈរឈ្មោះទៀតទេ។ គេរំពឹងថា បេក្ខជនទី៣បានសំឡេងគាំទ្រត្រឹមតែ១៣ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ គាត់មកពីបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្ន ។ បេក្ខជនទី៤ គឺ Jaime Rodriguez Calderon ជាបេក្ខជនឯករាជ្យ ដែលមានសំឡេងរំពឹងថាបោះឆ្នោតឲ្យគាត់បានតិតតួចតែប៉ុណ្ណោះ។
តាមការស្ទង់មតិ តើបេក្ខជនមកពីបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្ន ទំនងជាគ្មានឱកាសឈ្នះឆ្នោតទេមើលទៅ?
បក្សកាន់អំណាចធ្លាក់ប្រជាប្រិយភាព ដោយសារតែវិបត្តិសង្គមច្រើន ដែលដោះស្រាយពុំបាន។ តែលទ្ធផលយ៉ាងណានោះ គេអាចនឹងដឹងនៅថ្ងៃច័ន្ទស្អែក។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាននៅពេលនេះ គឺថា លោក Andrés Manuel Lopez Obrador ឬហៅថា លោក AMLO គឺពិតជាមានសំឡេងនាំមុខគេ បើតាមការស្ទង់មតិ។
បេក្ខជននេះ មកពីបក្សប្រឆាំង និងបានឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធីបតីបីដងមកហើយ តែមិនដែលជាប់ទេ។ អាណត្តិនេះ លោក AMLO មានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងដាច់គេ ដោយសារតែលោកប្រសប់ខាងការឃោសនាតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត ហើយយុវជនភាគច្រើនដែលនិយមប្រើអ៊ិនធឺណិតផងនោះ ក៏រឹងរឹតតែចាប់អារម្មណ៍ពីសារឃោសនានយោបាយរបស់គាត់។
ប្រឈមនឹងសម័យដែលគេព្រួយបារម្ភពីព័ត៌មានក្លែងក្លាយតាមអ៊ិនធឺណិត បេក្ខជនរូបនេះ បានផ្តួចផ្តើមគំនិតបង្កើតគេហទំព័រ ដើម្បីតាមដាននិងត្រួតពិនិត្យព័ត៌មានក្លែងបន្លំ ហើយលោកទុកកិច្ចការនេះឲ្យនិស្សិតៗនៅសកលវិទ្យាល័យផ្នែកសារព័ត៌មាន ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។
ក្រៅតែពីមានមាត់ឆៅ រិះគន់ស្ថាប័នរដ្ឋដែលពុករលួយដោយចំៗ លោក AMLO បានស្នើឲ្យកំណត់ចំនួនប្រាក់ខែអប្បរមា។ លោកសន្យាទៀតថា នឹងផ្តល់ការសិក្សាអប់រំដោយឥតគិតថ្លៃ ព្រមទាំងផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់និស្សិតមហាវិទ្យាល័យ។ ការសន្យាទាំងនេះ កំពុងតែទាក់ចិត្តយុវជន និងអ្នកបោះឆ្នោតនៅម៉ិចស៊ិកយ៉ាងខ្លាំង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ