ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក
នុយក្លេអ៊ែរ៖តើសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់មិនមែនកំពុងលេងល្បែងគ្រោះថ្នាក់រវាងគ្នាឡើងវិញទេ ឬយ៉ាងណា?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៩
សង្រ្គាមពាក្យសម្តីហាក់កំពុងមានឡើងវិញរវាងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ និងសហរដ្ឋអាមេរិកជុំវិញសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកចូ បៃដិនបានបញ្ជាក់ដោយព្រមានថា លោកនឹងមិនលើកទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកប្រឆាំងអ៊ីរ៉ង់ចេញទេ ប្រសិនបើអ៊ីរ៉ង់មិនត្រឡប់ទៅគោរពត្រឹមត្រូវនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ ឡើងវិញនោះ។ ចំណែកអ៊ីរ៉ង់វិញបានបញ្ជាក់វិញថា ដរាបណាលោកបៃដិនមិនលើកទណ្ឌកម្មចេញពីអ៊ីរ៉ង់ជាមុនទេ អ៊ីរ៉ង់ក៏មិនត្រឡប់ទៅគោរពត្រឹមត្រូវនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនោះដែរ។ ការប្រកាន់ជំហររៀងៗខ្លួនរវាងភាគីទាំងពីរពេលនេះនាំឲ្យគេយល់បានភ្លាមថា ការផ្តើមកិច្ចសន្ទនាឡើងវិញរវាងគូសត្រូវទាំងពីរនឹងមិនងាយស្រួលឡើយ។ តើសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់មិនមែនកំពុងលេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់រវាងគ្នាឡើងវិញទេ ឬយ៉ាងណា?។
ផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម
ដើម្បីអាចយល់ពីសង្រ្គាមពាក្យសម្តីរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់ពេលនេះបាន យើងគួរថយក្រោយមួយជំហានយ៉ាងវែងទៅចាប់អារម្មណ៍លើកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥។ កិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាក្នុងខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៥ ដោយសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង ៥ប្រទេសនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបូកប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និងអ៊ីរ៉ង់។ មួយវិញទៀត គឺអាមេរិកក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតីលោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ាជាអ្នកចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។ តែលោកដូណាល់ ត្រាំបានដកអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះវិញក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ និងបានដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចជាថ្មីលើអ៊ីរ៉ង់។ លោកត្រាំបានពន្យល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរារាំងអ៊ីរ៉ង់មិនឲ្យបន្តកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងទប់អ៊ីរ៉ង់មិនឲ្យបង្កអស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់បានទេ។
ចំណែកក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតមិនដកខ្លួនចេញដូចអាមេរិក និងថែមទាំងបានបរិហារលើការសម្រេចចិត្តរបស់លោកត្រាំទៀតផង។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា ក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីដែលបានប្តេជ្ញារក្សាទុក និងគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងមិនបានធ្វើអ្វីជាដុំកំភួនក្នុងការត តាំងទល់នឹងលោកត្រាំដើម្បីជួយអ៊ីរ៉ង់ទេ។ សូម្បីតែចិន និងរុស្ស៊ីដែលគាំទ្រអ៊ីរ៉ង់ផ្កាប់មុខក៏ហាក់មិនបានធ្វើអ្វីធំដុំដើម្បីជួយអ៊ីរ៉ង់ដែរ។ អ៊ីចឹងហើយបានអ៊ីរ៉ង់បានសម្រេចចិត្តតតាំងនឹងរដ្ឋបាលលោកត្រាំខ្លួនឯងដោយផ្តើមឈប់គោរពតាមករណីយកិច្ចមួយចំនួនដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង។ ជាក់ស្តែងនៅដើមឆ្នាំ ២០២១ នេះ អ៊ីរ៉ង់បានប្រកាសពីការផ្តើមចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងអត្រាដល់ទៅ ២០% ពោលខ្ពស់ឆ្ងាយពីការកំណត់របស់កិច្ចព្រមព្រៀងដែលតម្រូវឲ្យមានតិចជាង ៣,៦៧%។
គួរបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលសហគមន៍អន្តរជាតិបារម្ភខ្លាំង គឺខ្លាចអ៊ីរ៉ង់ផលិតគ្រាប់បែកបរមាណូ។ ពិតណាស់ ដើម្បីអាចផលិតគ្រាប់បែកបរមាណូបាន អ៊ីរ៉ង់ត្រូវការអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមចម្រើនរួចក្នុងអត្រាដល់ទៅ ៩០%។ តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា នីតិវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពីអត្រា ២០% ទៅ ៩០% គឺងាយស្រួល និងឆាប់រហ័សជាងនីតិវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពីអត្រា ៣% ទៅ ២០% ឆ្ងាយណាស់។ ពេញមួយអាណត្តិ ៤ឆ្នាំរបស់លោកត្រាំ ទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់បានស្គាល់ភាពរកាំរកូស និងល្អក់កករខ្លាំង។ អ៊ីរ៉ង់ និងក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសង្ឃឹមថា ជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីអាមេរិកថ្មីលោកចូ បៃដិន អ្វីៗនឹងវិលមករកភាពប្រក្រតីឡើងវិញរវាងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងក្រុងតេហេរ៉ង់។ នេះក៏ដោយសារនៅក្នុងសម័យឃោសនាបោះឆ្នោត លោកបៃដិនបានសន្យានាំអាមេរិកចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ ឡើងវិញ។
តែនៅទីបំផុត អ្វីៗហាក់កំពុងមានភាពស្មុគស្មាញ និងខុសពីការរំពឹងទុកទៅវិញ។ អ្នកកាសែតរបស់ទូរទស្សន៍ CBS បានសួរលោកបៃដិននាចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅថា តើលោកអាចលើកទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចចេញពីអ៊ីរ៉ង់ឬអត់ដើម្បីឲ្យអ៊ីរ៉ង់ត្រឡប់ទៅគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងឡើងវិញ?។ លោកបៃដិនបានឆ្លើយថា ទេ។ អ្នកកាសែតក៏បានសួរបន្តទៀតថាបើអ៊ីចឹង តើអ៊ីរ៉ង់ឬដែលត្រូវបញ្ឈប់ការចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមជាមុន?។ លោកបៃដិនបានឆ្លើយដោយងក់ក្បាល។ តាមរយៈចម្លើយងក់ក្បាលនេះនាំឲ្យគេយល់បានភ្លាមថា អ្នកដែលត្រូវបោះជំហានមុនគេមិនមែនលោកបៃដិនទេ គឺអ៊ីរ៉ង់ ឬនិយាយបែបផ្សេង គឺអ៊ីរ៉ង់ដែលត្រូវធ្វើសម្បទានមុនគេ មិនមែនលោកបៃដិនឡើយ។
តែចំណោទនៅត្រង់ថា អ៊ីរ៉ង់ក៏បានដាក់លក្ខខណ្ឌដូចគ្នានេះដោយប្រមុខសាសនាអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់លោកអាលី ខាមេណីព្រមាននៅក្នុងសុន្ទរកថាតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍នាថ្ងៃអាទិត្យ ទី៧ កុម្ភៈថា បើលោកបៃដិនមិនដកទណ្ឌកម្មចេញពីអ៊ីរ៉ង់ជាមុនទេ នោះអ៊ីរ៉ង់ក៏មិនព្រមឈប់ចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ហើយក៏មិនត្រឡប់ទៅគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងឲ្យបានពេញលេញឡើងវិញដែរ។ បើគេមើលមួយភ្លែតទៅ អាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់ទទួលបានពិន្ទុម្នាក់មួយដូចគ្នាដោយគ្មានអ្នកឈ្នះ និងគ្មានអ្នកចាញ់។ តែបើគេវិភាគបន្តិចទៅ គឺរដ្ឋបាលអាមេរិករបស់លោកបៃដិនទេតើដែលកំពុងលេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់បន្សល់ទុកដោយរដ្ឋបាលរបស់លោកត្រាំ។ ដូច្នេះចង់ ឬមិនចង់ លោកបៃដិនត្រូវនាំអាមេរិកឲ្យត្រឡប់ចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងវិញ ព្រោះទី១ លោកបៃដិនបានសន្យានៅក្នុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត និងទី២ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតីលោកអូបាម៉ាដែលលោកបៃដិនជាអនុប្រធានាធិបតី។
វាជារឿងបន្ទាន់បំផុតដែលគ្រប់ភាគីហត្ថលេខីទាំងអស់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវរួសរាន់ដើម្បីស្រោចស្រង់កិច្ចព្រមពៀងដោយចាប់ផ្តើមពីអាមេរិកមុនគេ និងបន្តដោយអ៊ីរ៉ង់។ បើកិច្ចព្រមព្រៀងកាលពីជាង ៥ឆ្នាំមួយនេះនឹងត្រូវរលាយនៅថ្ងៃណាមួយ គឺជាការដើរត្រឡប់ក្រោយវិលរកទ្រនំចាស់ ព្រោះត្រូវដឹងថា ភាគីពាក់ព័ន្ធបានចំណាយពេលចរចាច្រើនឆ្នាំ និងបានធ្វើសម្បទានឲ្យគ្នាទៅវិញ ទៅមកច្រើនណាស់ទំរាំទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយនេះ។ តែបើចៀសមិនផុតពីការរលាយនៅថ្ងៃណាមួយ វាជាកំហុសទាំងអស់គ្នាដែលគេមិនអាចទម្លាក់ទៅលើតែប្រទេសណាមួយបានឡើយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ