តើអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកបានផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ចិនអ្វីខ្លះនារយៈពេល ២០ឆ្នាំកន្លងទៅ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៥៤
កាលពី ២០ឆ្នាំមុន ពោលក្នុងថ្ងៃទី១១ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០០១ ប្រទេសចិនបានក្លាយជាសមាជិកទី១៤៣ នៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក WTO។ នៅក្នុងខួប ២០ឆ្នាំនៃការចូលជាសមាជិកអង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ ចិនមិនបានគ្រោងរៀបចំពិធីអបអរអ្វីទេ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាជាវីដេអូថ្លែងនាឱកាសពិធីតាំងពិពណ៌ពាណិជ្ជកម្មក្នុងទីក្រុងសៀងហៃកាលពីដើមខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ ប្រធានាធិបតីចិនបានត្រឹមបញ្ជាក់ថា ចិនកំពុងគោរពតាមការសន្យារបស់ខ្លួននៅលើគ្រប់វិស័យ និងថា ការបើកចំហររបស់ចិនកំពុងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ពិភពលោកទាំងមូល។ តើអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកបានផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ចិនអ្វីខ្លះនារយៈពេល ២០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ?
រវាងចិន និងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ឬហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស WTO គឺជាប្រលោមលោកនៃសកលភាវូបនីយកម្ម។ ជាប្រលោមលោកនៃសកលភាវូបនីយកម្ម ព្រោះក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំនៃការចូលជាសមាជិករបស់អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះមក ចិនបានផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ខ្លួនឯងផង និងបានផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ពិភពលោកផង។ កាលពីជិតកន្លះសតវត្សមុន ចិនជាប្រទេសមួយស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសក្រីក្រខ្លាំងជាងគេក្នុងលោក។ តែសព្វថ្ងៃ ចិនបានក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ ក្នុងលោក និងអាចឈានទៅយកកន្លែងអាមេរិកក្នុងនាមជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី ១ នាពេលខាងមុខផង។
នៅដើមសតវត្សទី២១ ផលិតសរុបក្នុងស្រុក ឬហៅ GDP របស់ពលរដ្ឋចិនម្នាក់ៗមានមិនដល់ ១ ០០០ដុល្លារទេ ពោលមាន ៣៦ដងតិចជាង GDP របស់ពលរដ្ឋអាមេរិកម្នាក់ៗដែលមានដល់ទៅ ៣៦ ៣៣៤ដុល្លារ។ តែសព្វថ្ងៃ GDP របស់ពលរដ្ឋចិនម្នាក់ៗបានឡើងដល់ ១០ ៥០០ដុល្លារ ពោលមានគម្លាតតិចជាងតែ ៦ដងប៉ុណ្ណោះនៃ GDP របស់ពលរដ្ឋអាមេរិកម្នាក់ៗដែលមាន ៦៣ ០០០ដុល្លារ។ នៅថ្ងៃដំបូងនៃការចូលជាសមាជិករបស់ WTO ចិនមានទម្ងន់សេដ្ឋកិច្ចប្រហាក់ប្រហែលនឹងទម្ងន់សេដ្ឋកិច្ចរបស់បារាំង។ តែសព្វថ្ងៃ ទម្ងន់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនចង់ធ្ងន់ជាងទម្ងន់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមប្រទេសក្នុងតំបន់អឺរ៉ូបូកបញ្ចូលគ្នា និងអាចធ្ងន់ជាងអាមេរិកនៅមុនដំណាច់ទសវត្សរ៍។
កាលពី ២០ឆ្នាំមុន គ្មានអ្នកណាម្នាក់បានទាយទុក និងនឹកស្មានដល់សោះឡើយពីសន្ទុះនៃការអភិវឌ្ឍន៍បែបនេះរបស់ចិន។ តើនេះជាលទ្ធផលដែលចិនទាញបានពីការចូលជាសមាជិករបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ឬ?។ នេះជារឿងពិត ហើយក៏ប្រហែលគ្មាននរណាម្នាក់អាចនិយាយផ្ទុយពីនេះបានទេ សូម្បីតែថ្នាក់ដឹកនាំចិនសព្វថ្ងៃ។ តែគេក៏ត្រូវហ៊ានទទួលស្គាល់ថា តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៨ និងតាំងពីប្រធានាធិបតីចិនជំនាន់នោះលោកតេង សៀវភីងបានបើកចំហរសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសមក ចិនបានធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសក្នុងចង្វាក់ល្អ និងបានទាក់ទាញក្រុមអ្នកវិនិយោគបរទេសរួចទៅហើយ។ គ្រាន់តែថា WTO បានជួយរុញសេដ្ឋកិច្ចចិនឲ្យមានល្បឿនកាន់តែលឿន ពិសេសនៅក្នុងគម្រោងកំណែទម្រង់លើវិស័យសាធារណៈចិន។
គួររម្លឹកថា ទំរាំបានចូលជាសមាជិកទី១៤៣ របស់ WTO ជាផ្លូវការក្នុងថ្ងៃទី១១ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០០១ ចិនបានចំណាយពេលចរចាអស់រយៈពេល ១៥ឆ្នាំ។ ទន្ទឹមគ្នានេះនៅចិន សំណើសុំចូល WTO បានបង្កឲ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស និងការជជែកដេញដោលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយ ថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ សហគ្រាស បញ្ញវន្ត និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។ សម្រាប់អ្នកខ្លះ ការចូលក្នុង WTO របស់ចិនជាការនាំចចកចូលប្រទេស និងអ្នកខ្លះទៀតថា ការចូលក្នុង WTO ជាការបោះមួយជំហានរបស់ចិនទៅក្នុងចំណីចចករបស់បស្ចិមលោក។ តែនៅ ២០ឆ្នាំក្រោយមក ពលរដ្ឋចិនភាគច្រើនហាក់លែងនិយាយពីចចក ឬចំណីស្អីទៀតឡើយដោយទទួលស្គាល់ថា ការចូលរបស់ចិនទៅក្នុង WTO ជាការនាំប្រទេសចូលឆាកអន្តរជាតិ។
លោកយ៉រ ហ្គូតគើ (Jörg Wuttke) ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសចិនបានទទួលស្គាល់ពីសមិទ្ធិផលដែលចិនទទួលបានពីការចូលជាសមាជិក WTO ក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំកន្លងទៅ។ « បើគ្មាន WTO ចិនប្រហែលមិនអាចធ្វើកំណែទម្រង់ដូចខ្លួនបានធ្វើទេ » នេះជាការយល់ឃើញរបស់លោកហ្គូតគើ។ « លោកតេង សៀវភីងបានប្រែក្លាយកសិករចិនឲ្យទៅជាកម្មករ ហើយលោកស៊ី ជីនពីងបានប្រែក្លាយកូនកម្មករឲ្យទៅជាវិស្វករ » នេះជាការកត់សម្គាល់នៅពេលថ្មីៗនេះរបស់សេដ្ឋវិទូលោកដេវីដ ហ៊្កុលម៉ាន់នៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Asia Times។ លោកដេវីដ ហ្កុលម៉ាន់ចង់និយាយថា ការសម្រេចរបស់អតីតថ្នាក់ដឹកនាំចិនក្នុងការរុញប្រទេសឲ្យចូលក្នុង WTO ជារឿងត្រឹមត្រូវ។
ជារឿងត្រឹមត្រូវ ព្រោះ WTO បានធ្វើឲ្យចិនក្លាយជារោងចក្រពិភពលោក ជាបេះដូង និងជាក្បាលម៉ាស៊ីននៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ចិនក៏បានចាប់ផ្តើមប្រែខ្លួនពីយុទ្ធសាស្រ្តដៃគូ និងពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាលក្ខណៈពហុភាគីទៅជាគូប្រជែង និងជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិជាលក្ខណៈទ្វេភាគីវិញ។ តាំងពីការឡើងកាន់អំណាចប្រធានាធិបតីរបស់លោកស៊ី ជីនពីងនាដំណាច់ឆ្នាំ ២០១២ ចិនបានប្រើអំណាចសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនដើម្បីងាកទៅចាប់ដៃជាមួយអ្នកផ្សេងក្នុងនាមជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មទី១ ឬទី២ និងការពង្រីកឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់។ ចក្ខុវិស័យមួយនេះរបស់ចិនមិនអាចបាំងភ្នែកអ្នកផ្សេងបានទេ ពិសេសអាមេរិក។
អ៊ីចឹងហើយបានជាតាំងពីអាមេរិកក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតីលោកអូបាម៉ារហូតដល់លោកត្រាំ និងរហូតលោកបៃដិនបច្ចុប្បន្ន ចិនបានបន្តជាផ្ទាំងស៊ីបអាទិភាពដែលត្រូវប្រឈមត តាំងនៅក្នុងគ្រប់រូបភាពទាំងអស់។ កាលពី ២០ឆ្នាំមុន ចិនបារម្ភខ្លាចក្លាយខ្លួនជាចំណីរបស់ចចកបស្ចិមលោក តែថ្ងៃនេះនៅ ២០ឆ្នាំក្រោយមក គឺចិនដដែលនេះត្រូវបានគេចាត់ទុកជាចចកចម្បាំង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ