វិធីសាស្រ្តដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយការឡើងកម្តៅនៅក្នុងបរិយាកាសដោយដំណាំស្រូវ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:១៤
នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមក៏ដូចជានៅក្នុងប្រទេសអាស៊ីមួយចំនួន ដីកសិកម្មភាគច្រើនត្រូវបានប្រើដើម្បីដាំស្រូវ។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់ ដំណាំស្រូវមានចំណែកចូលរួម ឬជាអ្នកទទួលខុសត្រូវមួយផ្នែកនៃការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នៅក្នុងបរិយាកាស។ តើដំណាំស្រូវបានចូលរួមការឡើងកម្តៅនៅក្នុងបរិយាកាសយ៉ាងម៉េច និងថា តើគេមានវិធីសាស្រ្តអ្វីខ្លះដើម្បីកាត់បន្ថយ?។
ការដាំដំណាំទូទៅ និយាយជារួម និងការដាំដំណាំស្រូវ និយាយដោយឡែក គេមិនត្រូវបំភ្លេច និងមិនអាចធ្វើមិនដឹង មិនឮនឹងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឡើងកម្តៅនៅក្នុងបរិយាកាសបានឡើយ។ មិនត្រូវបំភ្លេច និងមិនអាចធ្វើមិនដឹង មិនឮដោយសារថា ដំណាំស្រូវជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ឬបានចូលរួមបញ្ចេញឧស្ម័នមេតានប្រមាណជា ១០% ទៅក្នុងបរិយាកាស។ ១០% ហាក់ដូចជាតិចមែន តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា ឧស្ម័នមេតានបានរក្សាទុកកម្តៅរហូតដល់ទៅ ៨០ដងច្រើនជាងឧស្ម័នកាបូនិក។ ធម្មតា ឧស្ម័នមេតានភាគច្រើនមានប្រភពចេញពីលាមកបសុសត្វធំៗ ដូចជាសេះ គោ ឬក្របី។
តែទន្ទឹមគ្នានេះ ឧស្ម័នមេតានក៏មានប្រភពចេញពីបាក់តេរីដែលបានចាប់កំណើតនៅក្នុងស្រែលិចទឹក ហើយចំនួនបាក់តេរីដដែលនេះមានកាន់តែច្រើននៅពេលដែលគេទុកចំបើងឲ្យរលួយក្នុងស្រែលិចទឹកនៅក្រោយការច្រូតកាត់។ នេះជាដើមចមទីមួយនៃការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទៅក្នុងបរិយាកាសដោយឧស្ម័នមេតាន។ ចំណែកដើមចមទី២ គឺការដុតចម្បើមក្នុងស្រែចោលនៅក្រោយការប្រមូលផលរួច។ ដូច្នេះ តើមានវិធីសាស្រ្តដើម្បីបញ្ជៀសការដុតចំបើង និងការទុកចំបើងចោលឲ្យរលួយក្នុងស្រែលិចទឹកនៅក្រោយការច្រូតកាត់បានដែរ ឬទេ?។ ចម្លើយចំពោះសំណួរនេះត្រូវបានកសិករជនជាតិវៀតណាមម្នាក់ឈ្មោះដុង វ៉ាន់កាញ់ចោទជាសំណួរថា បើគេអាចទាញបានប្រយោជន៍ពីចំបើងទៀតនោះ តើវាមិនចំណេញទាំងអស់ទេ ឬយ៉ាងណា?។
អ្វីដែលកសិករជនជាតិវៀតណាមវ័យ ៣៩ឆ្នាំរូបនេះចង់និយាយ គឺទទួលបានទាំងលុយ និងការចូលរួមកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នៅក្នុងបរិយាកាស។ ជំនួសឲ្យការទុកចំបើងរលួយក្នុងស្រែលិចទឹក ឬដុតចោលនៅក្រោយការច្រូតកាត់រួច គេយកចំបើងទៅត្រាំទឹក ហើយដាក់ដំរៀបផ្ទាល់ដីដើម្បីយកផ្សិតលក់។ បន្ទាប់មក គេយកចំបើងដដែលនេះទៅលាយកិនបញ្ចូលគ្នាដើម្បីធ្វើជីសរីរាង្គដ៏មានជីវជាតិសម្រាប់ការដាំដំណាំផ្សេងទៀត។ គំនិតផ្តួចផ្តើមមួយនេះបានទទួលការគាំទ្រពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលឈ្មោះ « វិទ្យាសា្ថនស្រាវជ្រាវអង្ករអន្តរជាតិ » ហៅកាត់ IRRI។ នៅវៀតណាម ទាំងអស់គ្នាបានជ្រើសយកគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយនេះ នេះជាសម្តីរបស់កសិករជនជាតិវៀតណាមលោកដុង វ៉ាន់កាញ់។
អ្វីជាការកត់សម្គាល់ គំនិតផ្តួចផ្តើមមួយនេះត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្តកាន់តែច្រើន បន្ទាប់ពីមានប្រមាណ ១០០ប្រទេសបានសន្យាចូលរួមកាត់បន្ថយឧស្ម័នមេតាននៅក្នុងបរិយាកាសឲ្យដល់ ៣០% ពីពេលនេះទៅឆ្នាំ ២០៣០។ តែអ្វីដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ ឥណ្ឌា និងចិនដែលជាប្រទេសដាំស្រូវច្រើនជាងគេមិនបានស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង ១០០ នោះទេ។ នៅវៀតណាម បច្ចេកទេសក្នុងការប្រើចំបើងឡើងវិញត្រូវបានរដ្ឋអំណាចបង្ហាត់បង្រៀន និងផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយដល់កសិករ និងមន្ត្រីកសិកម្មក្នុងស្រុកនៅទូទាំងប្រទេស នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវកសិឧស្សាហកម្មអន្តរជាតិ។ តែគេមិនដឹងច្បាស់ថា តើមានកសិករវៀតណាមប៉ុន្មាននាក់ដែលបានយកបច្ចេកទេសនេះទៅអនុវត្តជាក់ស្តែងនោះទេ។
តាមធនាគារពិភពលោក នៅមានចំបើងដល់ទៅជាង ៨០% នៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គត្រូវបានគេដុតចោលនៅឡើយកាលពីឆ្នាំ ២០២២។ ដោយឡែក បូកផ្សំនឹងការគ្រប់គ្រងចំបើងតាមរយៈការទាញយកផលពីកាកសំណល់ក្នុងស្រែមួយនេះ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យបន្ថែមវិធីសាស្រ្តមួយទៀត គឺបង្ហូរ ឬបូមទឹកចេញពីស្រែដើម្បីកាត់បន្ថយបាក់តេរី និងបង្កើតអុកស៊ីសែនពីដីស្រែឡើងវិញ។ តាមក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ នៅពេលមានទឹកដក់ជាប់ក្នុងស្រែមានន័យថា គ្មានការដូរខ្យល់រវាងដី និងបរិយាកាសខាងក្រៅ។ ពិតណាស់ និងខុសពីដំណាំផ្សេងទៀត ដំណាំស្រូវតម្រូវឲ្យមានទឹកដក់ជាប់ជាប្រចាំនៅក្នុងស្រែ។ តែក្រោយប្រមូលផលរួច និងបើនៅសល់ទឹកក្នុងស្រែទៀត គឺត្រូវយកទឹកនោះចេញ។
នៅវៀតណាម វិធីសាស្រ្តមួយនេះត្រូវបានអនុវត្តលើដីស្រែដាំស្រូវចំនួន ១ភាគ៣ ឬចំនួនពាក់កណ្តាលក្នុងខេត្តអាន ចាងដោយផ្អែកតាមរដូវនីមួយៗ។ សរុបមកវិញ ការដាំស្រូវទទួលបានស្រូវជារឿងធម្មតា តែមិនត្រូវភ្លេចថា ដើមស្រូវ ឬចំបើងមិនមែនជាកាកសំណល់ឥតប្រយោជន៍ទេ។ តែសារដែលក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចង់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍នោះគឺថា ការដាំស្រូវមិនអាចធ្វើព្រងើយកន្តើយ ឬមើលរំលងនឹងការចូលរួមកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នៅក្នុងបរិយាកាសបានឡើយ ទោះជាឧស្ម័នមេតាន ឬឧស្ម័នកាបូនិក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ