ហេតុអ្វីបានជាចិន និងឥណ្ឌាពិបាកនិយាយចុះសម្រុងគ្នានៅក្នុងជម្លោះដែនដីនៅភ្នំហេមពាន្ត?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៤១
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៧ មេសា រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិចិន និងឥណ្ឌាបានជួបគ្នានៅក្នុងទីក្រុងញូដែលី។ កម្មវត្ថុនៃជំនួប គឺដើម្បីជជែកគ្នាពីជម្លោះដែនដីនៅភ្នំហេមពាន្ត។ តែជាជំនួបមួយដែលមានបង្កប់ដោយភាពតានតឹងខ្លាំង។ គួររម្លឹកថា ជម្លោះដែនដីមួយនេះធ្លាប់បានរុញចិន និងឥណ្ឌាឲ្យធ្វើសង្រ្គាមនឹងគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦២ និងមានការប៉ះទង្គិចគ្នាធ្ងន់ធ្ងរកាលពីឆ្នាំ ២០២០។ តើជម្លោះដែនដីនៅភ្នំហេមពាន្តមានដំណើរដើមទងយ៉ាងម៉េច និងថា ហេតុអ្វីបានជាចិន និងឥណ្ឌាពិបាកនិយាយចុះសម្រុងគ្នាខ្លាំងម្ល៉េះ?
សព្វថ្ងៃនេះ ចិន និងឥណ្ឌាមានព្រំដែនគោកជាប់គ្នាប្រវែង ៣ ៥០០គីឡូម៉ែត្រ។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា ខ្សែព្រំដែនគោកទាំង ៣ ៥០០គីឡូម៉ែត្រដែលខ័ណ្ឌចែកប្រទេសជិតខាងទាំងពីរនៅមិនទាន់បានគូសវាសឲ្យបានច្បាស់លាស់ និងត្រឹមត្រូវនៅឡើយទេ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ នៅមានទីតាំងចំនួនពីរដែលចិន និងឥណ្ឌាកំពុងឈ្លោះដណ្តើមគ្នា។ ចិនបានទាមទារពីឥណ្ឌាវិញនូវដែនដីដែលមានទំហំ ៧៥ ០០០គីឡូម៉ែត្រក្រឡាក្នុងរដ្ឋអារូណាឆាល់ ប្រាដេស។ ចំណែកឥណ្ឌាបានទាមទារពីចិនវិញនូវដែនដីទំហំ ៣៧ ០០០គីឡូម៉ែត្រក្រឡានៅតំបន់ឡាដាដែលចិនបានក្រសោបកាន់កាប់តាំងឆ្នាំ ១៩៦២ មកម្ល៉េះ។
តើដែនដីដែលម្នាក់ៗកំពុងបន្តទាមទារពេលនេះពិតជាដែនដីរបស់ខ្លួនដែរ ឬទេ?។យើងទុកសំណួរនេះឲ្យចិន និងឥណ្ឌាបន្តស្វែងរកចម្លើយជាបន្តទៀតចុះ។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាន ជម្លោះដែនដីនៅភ្នំហេមពាន្តដ៏សែនស្មុគស្មាញ រ៉ាំរៃ និងអូសបន្លាយរវាងចិន និងឥណ្ឌាមកដល់សព្វថ្ងៃ គឺជាមរតកអាណានិគមកាលពីជាង ១០០ឆ្នាំមុន ពោលនៅពេលដែលចក្រភពអង់គ្លេសបានចូលធ្វើអាណានិគមនៅឥណ្ឌាក្នុងឆ្នាំ ១៩១៤។ កាលណោះ អង់គ្លេសបានគូសវាសដោយអន្តោម័តនូវខ្សែព្រំដែនខ័ណ្ឌចែករវាងឥណ្ឌា និងតំបន់ស្វយ័តទីបេរបស់ចិន។
នៅក្នុងការគូសវាសខ្សែព្រំដែនពេលនោះ អង់គ្លេសបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងទឹកដីឥណ្ឌានូវតំបន់ឡាដា និងរដ្ឋអារូណាឆាល់ ប្រាដេស។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា ចិនមិនបានទទួលស្គាល់ និងបន្តមិនទទួលស្គាល់មកដល់បច្ចុប្បន្ននូវខ្សែព្រំដែនគូសវាសដោយចក្រភពអង់គ្លេសកាលពីជាង ១០០ឆ្នាំនោះឡើយ។ ក្រុងប៉េកាំងនៅតែបន្តចាត់ទុករដ្ឋអារូណាឆាល់ ប្រាដេសជាដែនដីរបស់តំបន់ទីបេ ពោលមិនមែនជារបស់ឥណ្ឌាទេ។គួរបញ្ជាក់ថា រដ្ឋអារូណាឆាល់ ប្រាដេសដែលមានព្រំដែនជាប់ប្រទេសប៊ូតង់ជាតំបន់យុទ្ធសាស្រ្តពិសេសសម្រាប់ចិន។
ជាតំបន់យុទ្ធសាស្រ្តពិសេសព្រោះរដ្ឋអារូណាឆាល់ ប្រាដេសជាប្រភពធនធានរ៉ែ ប្រភពទឹកដ៏សំខាន់ និងជាទីកន្លែងសាសនាព្រះពុទ្ធដ៏ធំមួយ។ វត្តអារ៉ាមឈ្មោះ Galden Namgey Lhatse ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ Tawang ជាវត្តធំលំដាប់ទី២ របស់ទីបេបន្ទាប់ពីវត្តអារ៉ាមឈ្មោះ Potala ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ Lhassa។ ពិតណាស់ និងខុសពីជម្លោះខ្លះដែលចិនមានជាមួយអ្នកផ្សេង ពិសេសជាមួយតៃវ៉ាន់ ជម្លោះព្រំដែនដែលចិនមានជាមួយឥណ្ឌាហាក់មិនសូវធំដុំ មិនសូវខ្ចរខ្ចាយ មិនសូវមានគេនិយាយច្រើន និងក៏មិនសូវធ្វើឲ្យគេចាប់អារម្មណ៍ប៉ុន្មានដែរ។ តែគេក៏មិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា ជម្លោះមួយនេះបានរុញចិន និងឥណ្ឌាឲ្យធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមនឹងគ្នាម្តងក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦២។
សង្រ្គាមក្នុងរយៈពេល ១ខែនាពេលនោះត្រូវបានបិទបញ្ចប់ដោយការចាញ់របស់កងទ័ពឥណ្ឌា។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ស្ថានការណ៍នៅតាមព្រំដែនបន្តក្តៅគគុក និងតានតឹងជាអចិន្ត្រៃយ៍។ តាំងពីពេលនោះមក គ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងអ្វីត្រូវបានរកឃើញដើម្បីបិទបញ្ចប់ជម្លោះអូសបន្លាយរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរទេ។ លើសពីនេះ ភាពរំជើបរំជួលមានជាប់ជាប្រចាំដែលពេលខ្លះនាំឲ្យគេបារម្ភពីការផ្ទុះសង្រ្គាមជាថ្មី។ ជាក់ស្តែងក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ការប៉ះទង្គិចដោយការប្រតាយប្រតប់គ្នាដោយប្រើដំបងរវាងកងទ័ពទាំងពីរនៅជ្រលងភ្នំ Galwan ស្ថិតកម្ពស់ ៤ ០០០ម៉ែត្របានបណ្តាលឲ្យស្លាប់ទាហានឥណ្ឌាប្រមាណជា ២០នាក់។ ចំណែកនៅចិនក៏មានស្លាប់ដែរ តែចិនមិនបានប្រាប់តួលេខ។
ការប៉ះទង្គិចក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ជារឿងធ្ងន់ធ្ងរទី១ បន្ទាប់ពីសង្រ្គាមផ្លូវអាវុធក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦២។ ភាពប្រទូសរ៉ាយមួយនេះកាលណោះបានបិទបញ្ចប់នូវការព្យាយាមរំកិលរកគ្នារវាងឥណ្ឌា និងចិនដែលបានផ្តួចផ្តើមដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីឥណ្ឌាលោកណារ៉េនដ្រា ម៉ូឌី និងប្រធានាធិបតីចិនលោកស៊ី ជីនពីងក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ នៅក្រុងវូហាន និងនៅក្រុងតាមីល ណាឌូក្នុងឆ្នាំ ២០១៩។ ក្នុងរយៈពេលជិត ៣ឆ្នាំក្រោយការប៉ះទង្គិចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០២០ មានកិច្ចចរចាប្រមាណជា ១៥លើកត្រូវបានរៀបចំឡើងរវាងកងទ័ពទាំងពីរនៅតាមព្រំដែនដើម្បីកាត់បន្ថយភាពតានតឹងឲ្យបានច្រើនបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន។ តែគ្មានទទួលបានលទ្ធផលអ្វីជាដុំកំភួនទេ។
កាលពីថ្ងៃទី២៧ មេសាថ្មីៗកន្លងទៅ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិឥណ្ឌា និងចិនបានជួបគ្នានៅក្នុងទីក្រុងញូដែលី។ តាំងពីក្រោយការប៉ះទង្គិចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០២០ នេះជាលើកទី១ ដែលប្រមុខការពារជាតិនៃប្រទេសជិតខាងទាំងពីរបានអង្គុយជជែកទល់មុខគ្នា និងនិយាយត្រង់ទៅ ត្រង់មក។ តែគេបានសង្កេតឃើញជារួមថា ការជជែកគ្នាមានភាពតានតឹងខ្លាំង ហើយឥស្សរជនទាំងពីរថែមទាំងបានចៀសវាងមិនចាប់ដៃគ្នាទៀតផង។ ខណៈដែលរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិឥណ្ឌាលើកឡើងថា ការអភិវឌ្ឃន៍នៃទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងឥណ្ឌាផ្អែកលើប្រេវ៉ាឡង់នៃសន្តិភាព និងភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅតាមព្រំដែន សមភាគីចិនបានលើកឡើងថា គេមិនគួរភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាមួយនឹងជម្លោះព្រំដែន ឬនិយាយឲ្យយល់ គេមិនគួរដាក់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងជម្លោះព្រំដែនទៅក្នុងកន្ទ្រកតែមួយឡើយ។
សរុបមកវិញ ជំហររបស់ចិន និងឥណ្ឌាក្នុងរឿងជម្លោះព្រំដែននៅភ្នំហេមពាន្តហាក់បានជាប់គាំងនៅជុំវិញជំហរពីរដែលមិនអាចផ្សះផ្សាគ្នាបានទេ។ ខណៈនេះ ស្ថានការណ៍ទូទៅស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង និងហាក់មានភាពស្ងប់ស្ងាត់ តែកំពុងក្តៅងំដែលអាចផ្ទុះឡើងដោយគ្មាននរណាម្នាក់អាចដឹងមុនបានទេ។ កុំថាឡើយដីមួយម៉ែត្រ សូម្បីតែមួយចង្អាមក៏គ្មាននរណាម្នាក់សុខចិត្តបាត់បង់ជាដាច់ខាត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ