បោះឆ្នោតសភាថៃ៖ខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាសបានក្លាយជាប្រធានបទមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៤៧
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៤ ឧសភាចុងសប្តាហ៍នេះ ប្រទេសថៃនឹងរៀបចំបោះឆ្នោតសភាដើម្បីជ្រើសរើសសមាជិកសភាថ្មីចំនួន ៥០០នាក់។ ខណៈនេះ គណបក្សដែលបានប្រកាសចូលរួមបោះឆ្នោតកំពុងបន្តយុទ្ធនាការឃោសនារបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត គណបក្សនីមួយៗបានជ្រើសរើសយកប្រធានបទអាទិភាពខុសៗគ្នាដើម្បីទទួលបានសំឡេងគាំទ្រពីអ្នកបោះឆ្នោត។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់ បញ្ហាបរិស្ថាន ពិសេសការប្រឆាំងទប់នឹងខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាសកំពុងក្លាយជាប្រធានបទអាទិភាពមួយនៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត។
នៅក្នុងប្រទេសណាមិនដឹងទេ តែបើនៅថៃ ខ្យល់ពុលនៅក្នុងបរិយាកាសកំពុងបន្តក្លាយជាបញ្ហាចម្បង និងជាបញ្ហាប្រឈមប្រចាំថ្ងៃដល់សុខភាពរបស់ប្រជារាស្រ្តថៃគ្រប់រូបដោយមិនរើសមុខ។ ចន្លោះខែកុម្ភៈ និងខែមេសាដែលជារដូវហួតហែងខ្លាំង ប្រជារាស្រ្តថៃពិបាកដកដង្ហើមស្រូបយកខ្យល់តុកស៊ិកនៅក្នុងបរិយាកាស ពិសេសអ្នករស់នៅក្នុងក្រុងបាងកក និងតាមបណ្តាក្រុងស្ថិតប៉ែកខាងជើងប្រទេស។ តាមអង្គការឃ្លាំមើលគុណភាពខ្យល់ឈ្មោះ IQAir បាងកង និងឈៀងម៉ៃស្ថិតក្នុងចំណោមទីក្រុងទាំង ១០ ដែលមានខ្យល់ពុលតុកស៊ិកខ្លាំងជាងគេលើលោក។
នៅថៃ ខ្យល់ពុលតុកស៊ិកកើតចេញពីភ្លើងឆេះព្រៃ ផ្សែងចេញពីបំពង់ស៊ីម៉ាំងរថយន្ត ផ្សែងចេញពីបំពង់រោងចក្រ ឬមួយក៏ផ្សែងចេញពីការដុតចំបើងរបស់ប្រជាកសិករថៃនៅក្រោយការច្រូកកាត់រួច។ បើគិតតាំងពីដើមឆ្នាំ ២០២៣ មក មានប្រជារាស្រ្តថៃជាង ២លាន ៤សែនបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺចូលព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យដោយសារតែការដកដង្ហើមស្រូបខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស។ តាមអ្នកជំនាញជំងឺផ្លូវដង្ហើម បញ្ហាដែលអ្នកជំងឺភាគច្រើនជួបប្រទះច្រើនជាបញ្ហាផ្លូវដង្ហើមដូចជាក្អក ឈឺបំពង់ ក ឬមួយក៏រលាភភ្នែកជាដើម។
កំណត់សម្គាល់មួយទៀត ក្រុមមនុស្សចាស់ ពិសេសអ្នកមានជំងឺប្រចាំកាយស្រាប់ជាក្រុមមនុស្សដែលងាយរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងនឹងខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស ព្រោះវាអាចធ្វើឲ្យជំងឺរបស់ពួកគាត់ធ្លាក់ដុនដាបកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។ នៅថៃ គឺកម្រិតអត្រាល្អងធូលីតូចល្អិតដែលមានបរិមាណលើសពីកម្រិតរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកដល់ទៅជិត ៤ដងឯណោះ។ល្អងធូលីតូចល្អិតនេះអាចចូលជ្រៅទៅក្នុងសួត និងទៅក្នុងឈាមដែលបង្កចេញជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមប្រចាំកាយ។
លោក Jos Vandelaer អ្នកតំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោកនៅថៃបានគូសបញ្ជាក់ថា ខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាសមិនត្រឹមជាបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏ប៉ះពាល់ដល់ផលិតភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ នៅពេលដែលមានមនុស្សឈឺមិនអាចទៅធ្វើការបាន សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនឹងធ្លាក់ចុះ។ តាមទិន្នន័យរបស់សេដ្ឋវិទូបរិស្ថាន ការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចបង្កដោយខ្យល់ពុលនៅថៃក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មានទឹកប្រាក់ដល់ទៅជាង ៦៣ ០០០លានដុល្លារ ពោលស្មើនឹង ១១% នៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក។ ពិតណាស់ ប្រទេសថៃ និងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាតំបន់មួយក្នុងចំណោមតំបន់នៃពិភពលោកដែលងាយរងគ្រោះខ្លាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
តែនេះមិនមែនមានន័យថា ថៃ និងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបន្តរស់តាមវាសនាដោយឈរឱបដៃនៅស្ងៀមមិនធ្វើអ្វីដើម្បីទប់ស្កាត់នឹងលំហូរផ្សែងពុលនៅក្នុងបរិយាកាសនោះឡើយ។ ដូច្នេះសម្រាប់ថៃ វាល្មមដល់ពេលដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវគិតគូរឲ្យបានលឿនបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន ហើយឱកាសកាន់តែល្អជាងពេលណាៗទៅទៀតនោះ គឺក្នុងពេលដែលថៃកំពុងត្រៀមរៀបចំបោះឆ្នោតសភានាពេលខាងមុខ។ ប្រធានបទអាទិភាពមួយដែលគណបក្សនយោបាយត្រូវបញ្ចូលទៅក្នុងកម្មវិធីឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន គឺវិធានការទប់ស្កាត់នឹងការចាក់ចោលឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទៅក្នុងបរិយាកាស។
ចំណែកប្រជារាស្រ្តថៃខ្លួនឯង ពិសេសអ្នកបោះឆ្នោតក៏ត្រូវជំរុញ និងទាមទារឲ្យគណបក្សនយោបាយគិតគូរយកចិត្តទុកដាក់លើប្រធានបទបរិស្ថាននេះដោយខានមិនបានដែរ។ ប្រជារាស្រ្តថៃចំនួន ២ភាគ៣ បានមើលឃើញថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមិនត្រូវបានគណបក្សនយោបាយយកធ្វើជាប្រធានរឿងអាទិភាពរបស់ខ្លួនទេ នេះបើផ្អែកតាមការសិក្សាមួយចេញផ្សាយកាលពីដំណាច់ឆ្នាំ ២០២២។ ស្រ្តីអ្នកបោះឆ្នោតវ័យ ៣៦ឆ្នាំម្នាក់យល់ឃើញថា បញ្ហាខ្យល់ពុលពិតជាសំខាន់ហើយ តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះនៅថៃ គឺអភិបាលកិច្ច សេដ្ឋកិច្ច និងអតិផរណា។
ក្នុងចំណោមគណបក្សធំ តូចដែលនឹងចូលរួមបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ គណបក្សបៃតង គណបក្ស Move Forward និងគណបក្សភឿថៃបានដាក់វិធានការប្រឆាំងនឹងខ្យល់ពុលនៅក្នុងកម្មវិធីឃោសនារបស់ខ្លួន។ « កម្មវត្ថុរបស់យើងមិនមែនសំដៅកៅអីនាយករដ្ឋមន្រ្តីទេ តែដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថាន » នេះជាការធានារបស់ស្ថាបនិក និងប្រធានគណបក្សបៃតងលោកភួងសា ជួនណាម។ ចំណែកគណបក្ស Move Forward បានស្នើឲ្យកាត់បន្ថយការចាក់ចោលឧស្ម័នកាបូនតាមរយៈការផ្តល់ឧបត្ថម្ភធនដល់ប្រជាកសិករ និងការជំរុញឲ្យប្រើឡានអគ្គិសនីជាដើម។ រីឯគណបក្សភឿថៃបានសន្យាបិទបញ្ចប់ទម្លាប់នៃការដុតចំបើងរបស់ប្រជាកសិករ។
ដូច្នេះ និងអ្វីដែលប្រជារាស្រ្តថៃកំពុងរង់ចាំពីគណបក្សនយោបាយខ្លះ គឺការយកទ្រឹស្តីទៅអនុវត្តជាក់ស្តែង។ នេះប្រហែលជារឿងពិបាកបន្តិច ព្រោះជាទូទៅនៅពេលទទួលបានអំណាច មានទ្រឹស្តីខ្លះបន្តស្ថិតនៅលើក្រដាស ហើយទ្រឹស្តីដដែលនេះតែងលេចជាថ្មីនៅពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ។ តែអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់រូបមិនត្រូវបំភ្លេច ទោះជាជនជាតិអ្វីក៏ដោយនោះគឺថា ផែនដីជាជម្រករួម ហើយយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងទាំងអស់គ្នា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ