តើគេអាចសម្គាល់រោគសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលបានយ៉ាងដូចម្តេច ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៥៥
ដូចឈ្មោះដែលបានហៅ រលាកស្រោមខួរក្បាល ជាជំងឺដែលវាយប្រហារលើស្រោមខួរក្បាល និងខួរឆ្អឹង យ៉ាងលឿនរហ័ស ហើយអាចសម្លាប់និងធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺជាពិសេសក្មេងនិងកុមារ មានពិការភាពជាប់នឹងខ្លួនអស់មួយជីវិត។ សំណាងអាចជួយសង្គ្រោះអ្នកជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល អាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើល្បឿននៃការព្យាបាល។ ដូច្នេះសួរថាតើមានអាការៈសញ្ញាដំបូងៗ សម្រាប់សម្គាល់ដែរឬទេ ?
រលាកស្រោមខួរក្បាលជាបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈ សម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល ព្រោះជំងឺនេះមានកើតនៅគ្រប់ទិសទី។ ជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលអាចបណ្តាលមកពីមកភ្នាក់ងារចម្លងច្រើន ដោយអាចជា ពួកបាក់តេរី វីរុស ផ្សិត និងប៉ារ៉ាស៊ីត។ រលាកស្រោមខួរក្បាលបង្កឡើងដោយបាក់តេរី កំណាចគួរឱ្យព្រួយបារម្ភជាងគេ ដោយអាចនឹងធ្វើអ្នកជំងឺម្នាក់ក្នុងចំណោម១០នាក់ស្លាប់ និងម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់មានពិការភាពជាប់នឹងខ្លួន ឬមានជំងឺធ្ងន់ផ្សេងទៀត ដូចជាប្រភេទជំងឺរលាកសួត។ បាក់តេរីនាំឱ្យមានជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលស្រួចស្រាវ សំខាន់ជាងគេបួនគឺ ៖
Neisseria meningitidis (méningocoque)
Streptococcus pneumoniae (pneumocoque)
Haemophilus influenzae
Streptococcus agalactiae (streptocoque du groupe B)
ជាប្រភេទជំងឺធ្ងន់ មានអត្រាមរណៈខ្ពស់ខ្លាំង និងបន្សល់ទុក្ខនូវផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ ការជួយសង្គ្រោះជីវិតអ្នកជំងឺអាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើល្បឿននៃការព្យាបាល។ ដូច្នេះយើងត្រូវចេះសម្គាល់រោគសញ្ញាជំងឺ ដែលបញ្ជាក់អំពីភាពបន្ទាន់ថាត្រូវនាំអ្នកឈឺទៅមន្ទីរពេទ្យ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត គ្រីស្តុហ្វ រ៉ាប់ Pr Christophe Rapp គ្រូពេទ្យជំនាញមេរោគវិទ្យានៅមន្ទីរពេទ្យអាមេរិក ក្រុងប៉ារីស។
“គំរូរោគសញ្ញាជាទូទៅបំផុតនៃជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល គឺការក្តៅខ្លួនខ្លាំងភ្លាមៗ អមដោយអាការៈឈឺក្បាល និងក្អួត។ តែចំពោះទារកទើបនឹងកើត និងមនុស្សចាស់វិញ រោគសញ្ញាអាចប្រែប្រួល និងខុសប្លែកពីនេះ ៖ ទារក អាចនឹងកិកកុក ងិកងក់ រករឿង យំថ្ងូរ ហើយមានវិបត្តិស្មារតី។ ចំពោះមនុស្សចាស់ គាត់អាចបាត់បង់ស្មារតី ឬប្រកាច់។ ដូច្នេះគេពិតជាពិបាកកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យណាស់។
ប៉ុន្តែដោយហេតុថាជំងឺនេះច្រើនតែកើតឡើងលើក្មេង សូមអ្នកជាឪពុកម្តាយទារកនិងក្មេងតូច ចងចាំនិងចេះសម្គាល់មើលកូន ជាពិសេសគឺសម្គាល់មើលស្បែក។ បើឃើញមានស្នាមអុជក្រហមៗ ឬស្វាយ លេចឡើងយ៉ាងលឿន ប្លែកខុសប្រក្រតី នៅលើទ្រូង លើដៃ លើជើង លើខ្លួន របស់កូនៗ ត្រូវប្រញាប់រួសរាន់នាំកូនទៅពេទ្យ ដើម្បីបានទទួលការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា ព្រោះនេះសញ្ញាបែបបន្ទាន់ខ្លាំងដែលអាចប៉ះពាល់ជីវិតហើយ។ នេះជាសារដ៏សំខាន់សម្រាប់ឱ្យឪពុកម្តាយចេះសម្គាល់ពីសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់។ ស្នាមក្រហមឬស្វាយលើស្បែកបែបនេះ ជាសញ្ញាប្រាប់ថាមានបាក់តេរីឆ្លងចូលដល់ក្នុងឈាម។ ការលេចស្នាមកកឈាមលើស្បែក ជាទម្រង់នៃការបង្ករោគធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៅលើពិភពលោក ដែលតម្រូវឱ្យមានការព្យាបាលជាបន្ទាន់ ដូចជំងឺគ្រុនចាញ់ដែរ ដោយប្រើថ្នាំអង់ទីប៊ីយូទិក (ថ្នាំផ្សះ) ឱ្យបានឆាប់បំផុត នៅរវាងពីរម៉ោងក្រោយលេចរោគសញ្ញា។
ជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល អាចកើតលើមនុស្សគ្រប់វ័យ ប៉ុន្តែក្មេងតូចងាយរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ។
ទារកទើបនឹងកើតច្រើនតែមានជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលបង្កឡើងដោយបាក់តេរី streptocoques ក្រុមB។ ចំណែកកុមារជាក្មេងតូច ច្រើនតែប្រឈមនឹងពពួកបាក់តេរី méningocoques, aux pneumocoques និង l’Haemophilus influenzae ។ រីឯក្មេងជំទង់ និងក្មេងទើបពេញវ័យប្រឈមជាពិសេសនឹងគ្រោះកើតជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល នៃបាក់តេរី méningococcie។ ជាចុងក្រោយ ចំពោះក្រុមមនុស្សវ័យចំណាស់ ហានិភ័យមានខ្ពស់ខ្លាំងនឹង pneumococcie ។
តំបន់អាហ្វ្រិកសាហារ៉ា មានករណីរលាកស្រោមខួរក្បាលច្រើនជាពិសេសជាងគេ។ ហើយហានិភ័យនៃការកើតជំងឺនេះ ត្រូវបានបូកបន្ថែមដោយលក្ខខណ្ឌជីវិតមិនល្អ ដូចជា រស់នៅផ្តុំគ្នាច្រើន ក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួន ក្នុងទីស្នាក់តូចចង្អៀតខ្លាំង ក្នុងសាលារៀន ក្នុងបន្ទាយយោធា និងក្នុងកន្លែងធ្វើការខ្លះ។ មានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនទន់ខ្សោយ មានជំងឺអេដស៍ សុទ្ធសឹងជាកត្តាបង្កើនហានិភ័យកើតជំងឺរលាកស្រោមខួរគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់។
របៀបចម្លងវិញ ក៏ប្រែប្រួលទៅតាមប្រភេទនៃភ្នាក់ងារបង្ករោគដែរ។ ប៉ុន្តែបើជាជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលបង្កឡើងដោយបាក់តេរី ជំងឺនេះអាចចម្លងទៅមនុស្សនៅកៀកគ្នាបំផុត គ្រាន់តែថារាល់គ្រប់ការចម្លងមិនប្រាកដថាអាចបង្កឱ្យមានជំងឺទេ។ បាក់តេរីដែលឆ្លងចូលទៅតាមទឹកមាត់ តាមទឹកសំបោរ ឬនៅពេលឆ្លងទន្លេ ជាទូទៅមិនបង្កឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ឡើយ តែជាការជួយពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារខ្លួនទៅវិញទេ។ បាក់តេរីអាចបង្កជាជំងឺ បាន នៅពេលណាដែលបាក់តេរីនោះ ជួនកាលអាចឈ្លានពានសរីរាង្គកាយបាន។
រលាកស្រោមខួរក្បាលបង្កឡើងដោយបាក់តេរី ជាជំងឺដែលអាចធ្វើផ្តាច់ជីវិតមនុស្សបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស ប្រសិនបើគ្មានការសង្គ្រោះទាន់ពេលវេលា។ ដូចលោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត គ្រីស្តុហ្វ រ៉ាប់ បានលើកឡើងអំបាញ់មិញស្រាប់ ជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលទាមទារការព្យាបាលបន្ទាន់ និងដោយប្រើថ្នាំផ្សះ។ ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់ថ្នាំផ្សះសុទ្ធតែអាចសម្លាប់បាក់តេរីបានទេ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិតជាថ្មី ៖
តើថ្នាំផ្សះមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា ?
“ថ្នាំផ្សះមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថាត្រូវជ្រើសរើសប្រើថ្នាំអង់ទីប៊ីយូទិកដែលត្រូវចំប្រភេទបាក់តេរី ជាភ្នាក់ងារបង្កជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលនោះទើបបាន។ ជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលបង្កឡើងដោយបាក់តេរីច្រើនប្រភេទណាស់ តែបាក់តេរីដែលគេស្គាល់ច្រើនជាងគេគឺបាក់តេរី méningocoque មេណាំងហ្កូកុក តែក៏មានដែរបាក់តេរីប្រភេទ ស្លិបតូកុក Streptocoque ឬអេម៉ូហ្វីលូ Haemophilus ។ល។ និង។ល។ ការកំណត់ថាតើជំងឺបង្កមកពីបាក់តេរីមួយណានេះហើយដែលជាការលំបាកខ្លាំងបំផុតនោះ។ ដើម្បីបានដឹងអំពីប្រភេទបាក់តេរី គេត្រូវបូមយកទឹកក្នុងក្បាលមកវិភាគ។ អ៊ីចឹងហើយទើបការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជួបការលំបាកខ្លាំង។”
អរគុណលោកសាស្ត្រាចារ្យ ! មធ្យោបាយដ៏ប្រសើរជាងបំផុត គឺការការពារ។ ចាក់ថ្នាំបង្ការ ជាមធ្យោបាយដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងគេក្នុងការកាត់បន្ថយជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល និងផលវិបាកនៃជំងឺ។
វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាលប្រឆាំងនឹងពពួកបាក់តេរីកំណាចៗខ្លាំង មានជាអាទិ៍បាក់តេរី méningocoque, pneumocoque និងHaemophilus influenzae មានតាំងពីជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ប្រទេសខ្លះបានបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងខាងលើនេះក្នុងកម្មវិធីចាក់ថ្នាំបង្ការជាតិផង។ ប៉ុន្តែរហូតមកទល់នេះ ពិភពលោកនៅមិនទាន់មាន ថ្នាំបង្ការ សម្រាប់ប្រឆាំងនឹងជំងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល ជាលក្ខណៈទូទៅ ដែលមានច្រើនប្រភេទ ច្រើនទម្រង់ និងបង្កឡើងដោយបាក់តេរី យ៉ាងច្រើនប្រភេទនោះទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ