បារាំង៖ហេតុអ្វីបានជាក្រោយមរណភាព ២០០ឆ្នាំ អធិរាជណាប៉ូឡេអុងកំពុងបន្តបំផុសឲ្យមានសង្រ្គាមពាក្យសម្តី?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:០១
ថ្ងៃទី៥ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២១ ជាខួបគម្រប់ ២០០ឆ្នាំនៃមរណភាពរបស់អធិរាជបារាំងលោកណាប៉ូឡេអុង ប៊ុនណាប៉ាកកាលពីថ្ងៃទី៥ ឧសភា ឆ្នាំ ១៨២១។ ក្នុងថ្ងៃពុធ ទី៥ ឧសភានេះ បារាំងរៀបចំពិធីរម្លឹកខួបមរណភាព ២០០ឆ្នាំរបស់អធិរាជណាប៊ូឡេអុងដោយមានការចូលរួមពីប្រធានាធិបតីលោកអេម៉ានុយអែលម៉ាក្រុង សមាជិករដ្ឋាភិបាល និងមនុស្សមួយចំនួនទៀត ដូចជាអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តជាដើម។ នៅក្នុងកម្មវិធីនាពេលរសៀលក្នុងប្រទេសបារាំង លោកម៉ាក្រុងថ្លែងសុន្ទរកថា និងដាក់កម្រងផ្កានៅផ្នូរសពអធិរាជណាប៉ូឡេអុងនៅ Invalides។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់នៅ២០០ឆ្នាំក្រោយមរណភាព អធិរាជណាប៉ូឡេអុងកំពុងបន្តបំផុសឲ្យមានសង្រ្គាមពាក្យសម្តីមកដល់សព្វថ្ងៃ។
ចាប់កំណើតក្នុងថ្ងៃទី ១០ សីហា ឆ្នាំ ១៧៦៩ នៅតំបន់ Corse ណាប៉ូឡេអុងជាកូនទី២ នៃគ្រួសារអភិជនមួយ។ មានអាយុ ១០ឆ្នាំ កុមារណាប៉ូឡេអុងនិយាយបារាំងមិនត្រូវជ្រុងទេ។ មានអាយុ ២០ឆ្នាំ ពោលនៅពេលផ្ទុះបដិវត្តបារាំងឆ្នាំ ១៧៨៩ យុវជនណាប៉ូឡេអុងបានចូលបម្រើកងទ័ព និងបានឡើងស័ក្តិយ៉ាងលឿនដោយបានក្លាយជាឧត្តមសេនីយនៅអាយុ ២៤ឆ្នាំ និងមេបញ្ជាការកងទ័ពផ្ទៃក្នុងនៅអាយុ ២៦ឆ្នាំ។ តែមហិច្ឆតា និងចក្ខុវិស័យរបស់ណាប៉ូឡេអុងមានទាំងសម្រាប់អំណាចផ្ទាល់ខ្លួនក៏ដូចជាដើម្បីប្រទេសជាតិ។ ឧត្តមសេនីយណាប៉ូឡេអុងជាតួអង្គគន្លឹះនៃរដ្ឋប្រហារយោធាថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៧៩៩ និងបន្ទាប់ពីបានក្រសោបអំណាចពេញដៃ ឧត្តមសេនីយណាប៉ូឡេអុងបានតែងតាំងខ្លួនឯងជាអធិរាជនៅថ្ងៃទី២ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៨០៤។
ក្នុងនាមជាអធិរាជ ណាប៉ូឡេអុងបានដឹកនាំកម្លាំងទ័ពធ្វើសង្រ្គាមដណ្តើមទឹកដីនៃប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ដូចយ៉ាងអង់គ្លេស ព័រទុយហ្កាល់ អេស្ប៉ាញ អូទ្រីស ឬមួយក៏រុស្ស៊ី។ សង្រ្គាមបានផ្ទុះឡើងដោយប្រទេសដែលកម្លាំងណាប៉ូឡេអុងបានចូលឈ្លានពានមិនទុកបណ្តោយឲ្យអធិរាជណាប៉ូឡេអុងសោយរាជ្យហួសពីព្រំដែនបារាំងទេ។ ក្នុងថ្ងៃទី៦ មេសា ឆ្នាំ ១៨១៤ អធិរាជណាប៉ូឡេអុងត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យដាក់រាជ្យ និងត្រូវបានទៅជ្រកកោនលើកោះ Elbé ដែលស្ថិតពីមុខតំបន់ Corse ដែលជាស្រុកកំណើតរបស់លោក។ តែជិត ១ឆ្នាំក្រោយមក ពោលក្នុងថ្ងៃទី២០ មីនា ឆ្នាំ ១៨១៥ ណាប៉ូឡេអុងដណ្តើមអំណាចបានជាថ្មីដោយទម្លាក់ Louis XVIII។ បន្ទាប់មកទៀតក្នុងថ្ងៃទី២២ មិថុនា ឆ្នាំ ១៨១៥ និងក្រោយពីចាញ់សង្រ្គាមនៅ Waterloo អធិរាជណាប៉ូឡេអុងត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យដាក់រាជ្យជាថ្មីនៅចំពោះមុខសត្រូវ។
លើកនេះ ប្រទេសអង់គ្លេសចាប់ណាប៉ូឡេអុងណែនក្នុងដៃ និងយកលោកទៅឃុំនៅពន្ធនាគារលើកោះ Sainte-Hélène។ គឺនៅទីនោះដែលអធិរាជណាប៉ូឡេអុងបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយ និងទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី៥ ឧសភា ឆ្នាំ ១៨២១ ក្នុងជន្មាយុ ៥២ឆ្នាំ។
តើអធិរាជណាប៉ូឡេអុងជាមនុស្សគួរឲ្យស្អប់ ឬមួយគួរឲ្យស្រឡាញ់គោរព?
២០០ឆ្នាំក្រោយមរណភាព អធិរាជណាប៉ូឡេអុងកំពុងបន្តឲ្យមានសង្រ្គាមពាក្យសម្តីនៅក្នុងចំណោមមហាជនគ្រប់ជាន់ថ្នាក់មកដល់សព្វថ្ងៃ។ ហេតុអ្វី?។ គេអាចឆ្លើយនឹងសំណួរនេះតាមរយៈទង្វើ និងកេរដំណែលដែលអធិរាជណាប៉ូឡេអុងបានធ្វើ និងបានបន្សល់ទុក។ នៅពេលដែលគេនិយាយពីទង្វើ និងកេរដំណែល គឺមានល្អ និងអាក្រក់។ គេអាចនិយាយបានជារួមថា បុគ្គល បុគ្គលិកលក្ខណៈ និងទង្វើរបស់អធិរាជណាប៉ូឡេអុងត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងគាំទ្រផង ហើយមិនបានទទួលស្គាល់ និងមិនគាំទ្រផង។ មតិពីរផ្ទុយគ្នានេះ មាននៅក្នុងប្រទេសបារាំង និងនៅក្នុងប្រទេសផ្សេង ពិសេសប្រទេសដែលធ្លាប់ធ្វើសង្រ្គាមទល់នឹងអធិរាជណាប៉ូឡេអុង។
សម្រាប់បារាំង មានស្នាដៃ និងកេរដំណែលមួយចំនួនដែលអធិរាជណាប៉ូឡេអុងបានបន្សល់ទុកឲ្យមកដល់សព្វថ្ងៃ ដូចជាការបង្កើតធនាគារបារាំង ក្រមរដ្ឋប្បវេណី ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ មេដាយកិត្តិយស វិទ្យាល័យ រៀបចំស្ថាប័នរដ្ឋឡើងវិញដោយបង្កើតឲ្យមានខេត្ត បង្កើតឲ្យមានមេប៉ូលិសតាមខេត្ត ឬមួយក៏បង្កើតមានសិទ្ធិស្មើភាពគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់ជាដើម។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ កេរដំណែលទាំងអស់នេះរបស់អធិរាជណាប៉ូឡេអុងក៏ត្រូវបាននាំចេញទៅអនុវត្តក្នុងប្រទេសមួយចំនួនដែលបានស្ថិតក្រោមនឹមអាណានិគមនិយមបារាំង។
តែទន្ទឹមនឹងកេរដំណែលល្អៗ អធិរាជណាប៉ូឡេអុងក៏បានធ្វើរឿងមួយដែលលោកមិនគួរធ្វើ និងកំពុងបន្តឲ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស គឺការដែលលោកបានបង្កើតឲ្យមានឡើងវិញនូវទាសភាពតាមរយៈច្បាប់អនុម័តក្នុងថ្ងៃទី២០ ឧសភា ឆ្នាំ ១៨០២។ គួររម្លឹកថា ទាសភាពនេះត្រូវបានរបបក្រោយបដិវត្តន៍បារាំងលុបចោលក្នុងឆ្នាំ ១៧៩៤។ បន្ទាប់មកទៀត អធិរាជណាប៉ូឡេអុងត្រូវបានអ្នកខ្លះចាត់ទុកជាមេដឹកនាំផ្តាច់ការដែលមិនត្រូវយកគំរូតាម។
សរុបមកវិញសម្រាប់អ្នកខ្លះ អធិរាជណាប៉ូឡេអុងជាវីរជន និងជាមេដឹកនាំគួរឲ្យស្រឡាញ់ និងសម្រាប់អ្នកខ្លះទៀត អធិរាជណាប៉ូឡេអុងជាមនុស្សផ្តាច់ការ រើសអើង ប្រកាន់ពូជសាសន៍ និងជាមេដឹកនាំគួរឲ្យស្អប់។
បារាំងត្រូវហ៊ានប្រឈមមុខនឹងប្រវត្តិសាស្រ្ត
នៅថ្ងៃពុធ ទី៥ ឧសភា និងខុសពីប្រធានាធិបតីមុនៗ ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នលោកម៉ាក្រុងរៀបចំរម្លឹកខួបគម្រប់ ២០០ឆ្នាំនៃមរណភាពអធិរាជណាប៉ូឡេអុង។ លោកម៉ាក្រុងមិនបានតាំងខ្លួនឯងជាណាប៉ូឡេអុងនិយមទេ តែលោកធ្លាប់បានបញ្ជាក់ និងបន្តបញ្ជាក់ថា បារាំងត្រូវតែហ៊ានប្រឈមមុខនឹងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន ទោះបីជាប្រវត្តិសាស្រ្តនោះជាប្រវត្តិសាស្រ្តជូរចត់ អាប់អួរ ឬមួយក៏ជាប្រវត្តិសាស្រ្តស្រស់បំព្រោង ភ្លឺថ្លាត្រចះត្រចង់ក៏ដោយ។ គួរបញ្ជាក់ថា ពិធីរម្លឹកខួបគម្រប់ ២០០ឆ្នាំនៃមរណភាពអធិរាជណាប៉ូឡេអុងបានធ្វើឡើង ខណៈដែលរឿងរ៉ាវជុំវិញទាសភាពកំពុងកក្រើកជាបច្ចុប្បន្នភាពខ្លាំង ពិសេសនៅអាមេរិកតាមរយៈចលនា Black Lives Matters។
នៅបារាំង មានចលនាទាមទារឲ្យកម្ទេចរូបសំណាកអធិរាជណាប៉ូឡេអុងដែលគេចាត់ទុកជាអ្នកបង្កើតឲ្យមានរបបទាសភាពឡើងវិញ។ តែលោកម៉ាក្រុងធ្លាប់បាននិយាយច្បាស់ៗថា លោកនឹងមិនលុបចោលដានប្រវត្តិសាស្រ្ត និងមិនកម្ទេចរូបសំណាកបុព្វបុរស ឬវីរជនបារាំងណាមួយទេ។ មែនទែនទៅ លោកម៉ាក្រុងបានព្យាយាមស្ថិតនៅកណ្តាលដោយចង់ឲ្យគ្រប់គ្នាទទួលស្គាល់ពីចំណុចវិជ្ជមាន និងចំណុចអវិជ្ជមានរបស់អធិរាជណាប៉ូឡេអុង។ គួររម្លឹកថា ប្រធានាធិបតីបារាំងមុនៗ ដូចជាលោក Valéry Giscard d’Esting លោក François Mitterrand លោក Jacque Chirac ឬមួយក៏លោក François Hollande មិនបានរៀបចំពិធីអ្វីដើម្បីរម្លឹកពីអធិរាជណាប៉ូឡេអុងទេ។
វិមានប្រធានាធិបតីអេលីហ្សេបានព្យាយាមបញ្ជាក់ថា អតីតកាលរបស់បារាំងជាអតីតកាលរបស់បារាំង និងបញ្ជាក់ពីភាពចាំបាច់ដែលគេត្រូវរក្សាទុកប្រវត្តិសាស្រ្តដើម្បីចែករំលែក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ២០០ឆ្នាំក្រោយមរណភាព រឿងរ៉ាវជុំវិញអធិរាជណាប៉ូឡេអុងប្រហែលគ្មានថ្ងៃបិទបញ្ចប់ទេ។ កុំថាឡើយនៅក្រោយមរណភាពតាំងពី ២០០ឆ្នាំ សូម្បីតទៅថ្ងៃមុខជាច្រើនរយឆ្នាំទៀតក៏គ្មានថ្ងៃដែលឈ្មោះណាប៉ូឡេអុងនឹងត្រូវរលុបពីប្រវត្តិសាស្រ្តបារាំង និងប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោកដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ