សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស៖ វិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងរំពឹងលើប្រទេសកាតា?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣៤
ចលនាហាម៉ាសបានដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាតិអាមេរិកពីររូបនៅល្ងាចថ្ងៃសុក្រទី២០តុលា២០២៣។ តើនេះជាពន្លឺនៃក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់ចំណាប់ខ្មាំងជាងពីររយនាក់ផ្សេងទៀតដែលកំពុងស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃពួកហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សាឬ?
នៅថ្ងៃសុក្រទី២០តុលានេះ ចលនាហាម៉ាសបានដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាតិអាមេរិកភេទស្រីពីរនាក់។ ក្រុមកាកបាទក្រហមបានទទួលម្តាយនិងកូននៅព្រំដែន និងជូនដំណើរមកដល់អ៊ីស្រាអែល។ ម្តាយនិងកូន Judith និង Nathalie Raanan ជាចំណាប់ខ្មាំងពីរនាក់ដំបូងដែលបានទទួលការដោះលែង ដោយមានការបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ ពីសំណាក់ក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន បានសម្តែងក្តីអំណររីករាយ នៅពេលបានឃើញពលរដ្ឋអាមេរិកពីររូបនេះបានទទួលសេរីភាពវិញ។ លោកប្រធានាធិបតីក៏ឆ្លៀតថ្លែងអំណរគុណកាតានិងអ៊ីស្រាអែលដែលបានដើរតួក្នុងប្រតិបត្តិការស្វែងរកសេរីភាពឱ្យចំណាប់ខ្មាំងនេះ និងបានសន្យាថាសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបញ្ឈប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនទេដរាបណាមិនទាន់អាចនាំពលរដ្ឋអាមេរិកទាំងអស់ឱ្យត្រលប់មកផ្ទះវិញបាន។
តើហាម៉ាសនៅមានចំណាប់ខ្មាំងប៉ុន្មាននាក់ក្នុងដៃ?
វ៉ាស៊ីនតោនមិនបញ្ជាក់ថាតើមានពលរដ្ឋអាមេរិកប៉ុន្មាននាក់កំពុងជាប់ជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ពួកចលនាហាម៉ាសទេ។ ប៉ុន្តែបើតាមរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល មានជនស៊ីវិលនិងទាហានសរុបប្រមាណ២០៣នាក់ ដែលត្រូវពួកកម្មង់ដូហាម៉ាសចាប់ជំរិត និងនាំយកទៅឃុំនៅតំបន់ហ្កាហ្សា នៅពេលពួកគេចូលវាយលុកក្នុងតំបន់ភាគខាងត្បូងអ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃទី ៧តុលា។
ដូច្នេះ នៅមានចំណាប់ខ្មាំង២០១នាក់ទៀតកំពុងស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃពួកហាម៉ាស។ ជាង២០នាក់ប្រហែលជាក្មេងមិនទាន់ពេញវ័យ និងប្រមាណពី១០ទៅ២០នាក់ជាមនុស្សចំណាស់អាយុលើស៦០ឆ្នាំ។ ពួកគេមានសញ្ជាតិផ្សេងៗគ្នា (២២សញ្ជាតិ) ក្នុងនោះប្រហែល១០នាក់ជាជនជាតិអាមេរិក យ៉ាងហោច៧នាក់ជាជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ និង៨នាក់ជាជនជាតិអាហ្សង់ទីន។ ខាងបារាំងអាចមានដល់៧នាក់ដែរ។ មានព័ត៌មានប្រាកដជាក់ថា មានពលរដ្ឋបារាំងម្នាក់ត្រូវបានពួកហាម៉ាសចាប់ទៅហ្កាហ្សា និង៦នាក់ផ្សេងទៀត ទំនងជាប់ជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ពួកហាម៉ាសដែរ តែមិនច្បាស់។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង។
ពីរសប្តាហ៍ក្រោយហេតុការណ៍ យោធាអ៊ីស្រាអែលយល់ថាចំណាប់ខ្មាំងភាគច្រើននៅមានជីវិតទេ។ ឯចំណែកខាងហាម៉ាស បាននិយាយថាមានចំណាប់ខ្មាំងក្នុងដៃប្រមាណពី២០០ទៅ២៥០នាក់ ក្នុងនោះ២២នាក់បានស្លាប់ដោយគ្រាប់ផ្លោងវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។
សង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងចលនាហាម៉ាសរបស់ប៉ាឡេស្ទីន ដែលបង្កឡើងដោយការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំកាលពីថ្ងៃទី ៧តុលា បានឈានចូលដល់សប្តាហ៍ទីបី។ ក្នុងយប់ថ្ងៃសុក្រឆ្លងមកថ្ងៃសៅរ៍ទី ២១តុលានេះ យោធាអ៊ីស្រាអែលនៅតែបន្តវាយប្រហារជញ្ជ្រុំលើតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយដៅលើទីតាំងជាទីបញ្ជាការដ្ឋាន ជាកន្លែងបាញ់បង្ហោះមីស៊ីលប្រឆាំងរថក្រោះ និងរចនាសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចលនាហាម៉ាស ព្រមទាំងដៅបាញ់ក្រុមខ្មាន់កាំភ្លើងនិងអ្នកសង្កេតការណ៍ដែលលាក់ខ្លួននៅតាមអគារនានា។
តើអ៊ីស្រាអែលមានប្រតិបត្តិការសង្គ្រោះចំណាប់ខ្មាំងយ៉ាងណា?
យោធាអ៊ីស្រាអែលផ្តើមប្រតិបត្តិការដំបូងនៅលើដែនដីប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីរកនិងសម្គាល់ទីតាំងដែលមានសាកសពមនុស្សស្លាប់នៅជិត តំបន់ហ្កាហ្សា។ ហើយគឺភ្នាក់ងារចារកិច្ចរបស់ យោធា ដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ Nitzan Alon ជាអ្នកទទួលបន្ទុកប្រតិបត្តិការសង្គ្រោះចំណាប់ខ្មាំង។ ក្រុមនេះមានទម្រង់ជាក្រុមការងារកូនកាត់ផ្សំដោយក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្តចម្រុះរាប់ពាន់នាក់ បូកនឹងក្រុមអ្នកជំនាញសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងទ័ពបម្រុងនៃកងចារកិច្ច៨២០០ដ៏ល្បី ជួយយោធាក្នុងការធ្វើជំរឿននិងកំណត់ទីតាំងចំណាប់ខ្មាំង។ អ៊ីស្រាអែលមានក្រុមទ័ពជើងឆើត ដែលគេចាត់ទុកជាក្រុមមានសមត្ថភាពខ្ពស់អាចចេញធ្វើអន្តរាគមន៍សង្គ្រោះជនជាប់ចំណាប់ថ្នូរនៅក្រៅប្រទេសទៀត។ ប៉ុន្តែបញ្ហាចម្បងខ្លាំងគឺ ក្នុងពេលកំពុងមានប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ បាញ់ផ្លោង យ៉ាងសន្ធាប់លើតំបន់ហ្កាហ្សាដូច្នេះ ការកំណត់ទីតាំងលាក់ចំណាប់ខ្មាំងត្រូវជួបការលំបាកខ្លាំង។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកហាម៉ាស ល្បីខាងចាប់ចំណាប់ថ្នូរជាប្រព័ន្ធដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមផ្សេងៗជាច្រើនទៀតណាស់។ សូម្បីតែចលនាហាម៉ាសខ្លួនផ្ទាល់ក៏មិនដឹងអស់ និងត្រួតត្រាបានគ្រប់ក្រុមជាអ្នកចាប់ជំរិតផង។
តើមានចរន្តចរចាអន្តរជាតិរំដោះចំណាប់ថ្នូរដែរឬទេ?
ប្រទេសដែលមានពលរដ្ឋជាប់ចំណាប់ខ្មាំងក្នុងដៃហាម៉ាសច្រើន ដូចយ៉ាងសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស ឬបារាំង កំពុងសកម្មចរចា ដោយសម្ងាត់ដើម្បីរំដោះពលរដ្ឋមកវិញ បើទោះបីជាផ្លូវការពួកគេផ្តល់អាទិភាពឱ្យអ៊ីស្រាអែលជាអ្នកចេញមុខដោះស្រាយក៏ដោយ។ សេណារីយ៉ូដែលគេលើកឡើងច្រើនជាងគេនោះ គឺការចរចាដោះដូរចំណាប់ខ្មាំងជាថ្នូរនឹងផ្តល់ជំនួយបន្ទាន់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋហ្កាហ្សាដែលរងការបិទខ្ទប់ទាំងស្រុងហើយ ត្រូវរងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរាល់យប់ ព្រមទាំងរងការគំរាមកំហែងវាយលុកផ្លូវគោកទៀត។
អ្នកនាំពាក្យចលនាហាម៉ាសបានប្រកាសថាការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងត្រូវធ្វើទៅតាមស្ថានការណ៍។ មានន័យថា គ្មានទេការចរចាជាសមូហភាពសម្រាប់ដោះលែងអ្នកទោសទាំងជាង២០០នាក់ក្នុងពេលតែមួយនោះ។ នេះបើតាមការវិភាគរបស់លោក Hasni Abidi នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សានិងស្រាវជ្រាវពិភពលោកអារ៉ាប់និងមេឌីទែរាណេ នៅក្រុងហ្សឺណែវ ដោយបន្ថែមថា ប្រទេសនីមួយៗត្រូវតែចរចាដោយខ្លួនឯងដើម្បីសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្លួន តាមរយៈអន្តរការីដែលគ្មាននរណាក្រៅពី កាតា អេហ្ស៊ីប និងតួកគីឡើយ។ អន្តរការីដ៏មានសក្តានុពលជាងគេបំផុត គឺមានតែអ្នកដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិទំនាក់ទំនងយូរអង្វែងជាមួយក្រុមហាម៉ាស ទើបអាចមានទឹកមាត់និយាយជាមួយមេដឹកនាំចលនានេះបាន។
វិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងហាម៉ាសអាស្រ័យលើកាតា?
ឥលូវគ្រប់គ្នាកំពុងបង្វែរភ្នែកទៅរកកាតា ព្រោះការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាតិអាមេរិកពីរនាក់នេះ ជាលទ្ធផលនៃការចរចារបស់តាកា។ ជាប្រទេសដ៏តូចតែមានសមត្ថភាពនិយាយជាមួយគ្រប់ភាគីទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់។ បើតាមលោក ហាស្នី អាប៊ីឌីដដែល កាតាជាអន្តរការីដ៏ប្រាកដប្រជាបំផុត អាចទៅនិយាយចរចាពេលណាក៏បាន។ រាជាណាចក្រប្រេងកាតនេះ ស្គាល់ចលនាហាម៉ាសច្បាស់ណាស់ និងជាម្ចាស់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដ៏ភក្តីបំផុត។ ដូហាដែលឱ្យដីហាម៉ាសបើកការិយាល័យនយោបាយតាំងពីជាង១០ឆ្នាំមកហើយនោះ ទទួលបានការគោរពរាប់អានពីសហរដ្ឋអាមេរិក (សម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ស្មោះស័្មគ្ររបស់អ៊ីស្រាអែល) តាមរយៈការអនុញ្ញាតឱ្យអាមេរិកមានមូលដ្ឋានទ័ពក្នុងតំបន់។
ដោយឡែក តាកាបានក្លាយជាជំនាញផ្នែករំដោះចំណាប់ខ្មាំងទៅហើយ។ ការដោះលែងអ្នកទោសអាមេរិកនៅអ៊ីរ៉ង់កាលពីថ្មីៗនេះក៏ជាស្នាដៃរបស់កាតាដែរ។ ក្នុងអតីតកាល កាតាបានផ្តល់ឱកាសឱ្យពួកតាលីបង់មានការិយាល័យនៅដូហា និងជួយជ្រុំជ្រែងចរចារហូតអាមេរិកព្រមដកទ័ពចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថានកាលពីឆ្នាំ២០២១។ ដូច្នេះវាមិនមែនជាចម្លែកទេ ដែលបេសកជនបារាំង ឬប្រមុខការទូតអាមេរិកធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសកាតាក្នុងសប្តាហ៍កន្លងទៅថ្មីៗនេះនោះ។ កាតាកំពុងលេងល្បែងមុខពីរ គឺអាចរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយក្រុមភេវនិយម ហើយក្រុមបស្ចិមលោកខ្លះត្រូវដឹងគុណកាតាទៀត។
ក្រៅពីកាតា និងអេហ្ស៊ីប ដែលមានប្រវត្តិជាអ្នកចរចាឱ្យអ៊ីស្រាអែលនិងហាម៉ាស ប្រធានាធិបតីតួកគីក៏អាចដើរតួបានល្អដែរ ដោយអះអាងថាបានពិភាក្សាជាមួយចលនាប្រដាប់អាវុធប៉ាឡេស្ទីនដែរ។ កាកបាទក្រហមCICR ប្រចាំតំបន់ដើមបូព៌ា ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្រួសាររបស់ចំណាប់ខ្មាំងក៏តាំងខ្លួនជាអន្តរការីអព្យាក្រិត្យ និងបានជជែកជាមួយពួកហាម៉ាសដើម្បីសម្រួលឱ្យមានការប្រាស័្រយទាក់ទងរវាងចំណាប់ខ្មាំងនិងសមាជិកគ្រួសារ ក៏ដូចជាសម្រួលដល់ការដោះលែងអ្នកជាចំណាប់ខ្មាំង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ