ម៉ាលី៖ចុះបើកងទ័ពបន្តកាន់អំណាចរហូតដោយមិនប្រគល់ឲ្យស៊ីវិល?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣៩
នៅក្នុងប្រទេសម៉ាលី ១សប្តាហ៍ក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់ប្រធានាធិបតីលោកអ៊ីប្រាហ៊ីម ប៊ូបាការ កីតាក្នុងថ្ងៃទី១៨ សីហាមក កងទ័ពបានប្រកាសឲ្យដឹងក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៣ សីហាពីការចង់បង្កើតចេញនូវសម័យអន្តរកាលមួយដែលមានរយៈរយៈពេល ៣ឆ្នាំ មុននឹងប្រគល់អំណាចទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិល។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កងទ័ពក៏បានយល់ព្រមដោះលែងលោកកីតាឲ្យទៅរស់នៅក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោក និងអនុញ្ញាតឲ្យប្រធានាធិបតីធ្លាក់ពីអំណាចរូបនេះអាចចេញទៅមើលជំងឺនៅបរទេស។ គួរបញ្ជាក់ថា រដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់លោកកេអ៊ីតាបានទទួលការថ្កោលទោសពីអន្តរជាតិ តែហាក់មិនសូវមានការសោកស្តាយ និងភ្ញាក់ផ្អើលពីប្រជាជនម៉ាលីទូទៅប៉ុន្មានទេ។ តែអ្វីដែលគ្រប់គ្នាកំពុងបារម្ភពេលនេះ គឺខ្លាចតែកងទ័ពដែលបានភ្លួករសជាតិ និងឈ្លក់អំណាចបែរជាតោងជាប់មិនព្រមប្រគល់ទៅឲ្យស៊ីវិលវិញ។
ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពីកងទ័ពបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ប្រធានាធិបតីម៉ាលីលោកអ៊ីប្រាហ៊ីម ប៊ូបាការ កីតាក្នុងថ្ងៃទី១៨ សីហាមក សហគមន៍អន្តរជាតិ រួមទាំងសហភាពនៃរដ្ឋអាហ្រ្វិកខាងលិចហៅកាត់សេដេអាអូ (Cédéao) បានចេញមុខថ្កោលទោស និងទារទាមឲ្យប្រគល់អំណាចទៅឲ្យលោកកីតាវិញ។ តែចាប់ពីពេលនេះតទៅ និងបន្ទាប់ពីបានជួបចរចាគ្នាអស់រយៈពេល ៤៨ម៉ោងមក សេដេអាអូ និងកងទ័ពម៉ាលីបានឯកភាពគ្នាលើការបិទបញ្ចប់សករាជរបស់លោកកីតា និងបើកទំព័រថ្មីសម្រាប់ប្រទេសម៉ាលី។ ប្រភពមួយចេញពីគណៈប្រតិភូរបស់សេដេអាអូ និងបញ្ជាក់ដោយសមាជិកម្នាក់នៃកងទ័ពម៉ាលីបានឲ្យដឹងថា របបសឹកចង់បង្កើតឡើងនូវសម័យអន្តរកាលមួយដែលមានរយៈពេល ៣ឆ្នាំដោយមានប្រធានាធិបតីម្នាក់ចេញពីកងទ័ព និងរដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលមួយដែលសមាជិកភាគច្រើនចេញពីកងទ័ពដូចគ្នា។
ក្រៅពីចង់បង្កើតឲ្យមានសម័យអន្តរកាលមួយ កងទ័ពក៏បានយល់ព្រមដោះលែងប្រធានាធិបតីធ្លាក់ពីអំណាចលោកអ៊ីប្រាហ៊ីម ប៊ូបាការ កីតាឲ្យទៅរស់នៅក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោក និងអនុញ្ញាតឲ្យលោកអាចចេញទៅពិនិត្យសុខភាពនៅបរទេស។ ចំណែកនាយករដ្ឋមន្រ្តីធ្លាក់ពីអំណាចលោកប៊ូប៊ូ ស៊ីសសេដែលកងទ័ពបានចាប់ខ្លួនក្នុងពេលតែមួយជាមួយលោកកីតានៅថ្ងៃធ្វើរដ្ឋប្រហារ កងទ័ពបានយល់ព្រមឲ្យយកលោកស៊ីសសេទៅឃុំក្នុងគេហដ្ឋានមានសន្តិសុខនៅក្នុងទីក្រុងបាម៉ាកូ។ គួររម្លឹកថាកាលពី ២ថ្ងៃមុននេះ សហភាពនៃរដ្ឋអាហ្រ្វិកខាងលិចហៅកាត់សេដេអាអូ (Cédéao) បានចាត់តាំងអតីតប្រធានាធិបតីនីហ្សេរីយ៉ាលោក Goodluck Jonathan ឲ្យដឹកនាំគណៈប្រតិភូមួយក្រុមទៅចរចាផ្ទាល់ជាមួយកងទ័ពម៉ាលីក្នុងទីក្រុងបាម៉ាកូ។
បេសកកម្មរបស់លោក Goodluck Jonathan គឺនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលកងទ័ពកុំឲ្យធ្វើអ្វីដែលឃ្លាតចេញពីគន្លងច្បាប់រដ្ឋម្មនុញ្ញម៉ាលីដែលមានស្រាប់។ តើនៅ ៣ឆ្នាំក្រោយសម័យអន្តរកាល របបសឹកមានគម្រោងប្រគល់អំណាចទៅឲ្យក្រុមស៊ីវិលយ៉ាងដូចម្តេច និងក្រោមរូបភាពណាទៅ?។ នេះជាសំណួរមួយដែលកងទ័ពនៅមិនទាន់បានផ្តល់ចម្លើយយ៉ាងម៉េចនៅឡើយទេ។ បើគេមើលមួយភ្លែតទៅ ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារយោធានៅម៉ាលីមិនមែនជារឿងល្អសម្រាប់ម៉ាលី និយាយដោយឡែក និងសម្រាប់ទ្វីបអាហ្រ្វិក និយាយជារួមទេ។ តែបើគេមើលឲ្យឆ្ងាយបន្តិចទៅ រដ្ឋប្រហារយោធាពេលនេះអាចជារឿងមួយដែលចៀសមិនរួច និងវាមិនមែនជាលើកទី១ ទេសម្រាប់ម៉ាលី។ លើសពីនេះ រដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់លោកកីតាថែមទាំងទទួលបានការសាទរពីប្រជាជនម៉ាលីភាគច្រើនទៀតផង។
ការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតសភា អំពើពុករលួយ ការចែកអំណាចតែក្នុងបក្សពួក អសមត្ថភាពក្នុងការបិទបញ្ចប់អសន្តិសុខបង្កក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមនៅតំបន់កណ្តាល និងប៉ែកខាងជើង និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបង្កឡើងដោយកូវីដ-១៩ ទាំងនេះសុទ្ធសឹងជាហេតុផលដែលជំរុញឲ្យលោកកីតាពិបាករក្សាកៅអីប្រធានាធិបតីរបស់ខ្លួន។ ចូរកុំភ្លេចថា ប្រធានាធិបតីធ្លាក់ពីអំណាចលោកកីតាដែលបានជាប់ឆ្នោតដំបូងក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ និងជាប់ឆ្នោតជាថ្មីក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ បានរងការប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងពីប្រជាជនតាមរយៈការអំពាវនាវឲ្យធ្វើបាតុកម្មរបស់ចលនាប្រឆាំង។ នៅទីបំផុត និងក៏ដូចជាទម្លាប់សព្វមួយដង កងទ័ពដែលធា្លប់ស្មោះស្ម័គ្រ និងគាំទ្រលោកកីតាជាអ្នកបញ្ចប់តំណែងលោកកីតា។
ឃើញថាជាថ្មីម្តងទៀត ប្រទេសអាហ្រ្វិកមួយនេះបានវិលទៅរកទ្រនំដើមដែលអំណាចបានធ្លាក់ក្នុងកណ្តាប់ដៃកងទ័ព។ តាមពិតទៅ សហភាពនៃរដ្ឋអាហ្រ្វិកខាងលិចមិនជំទាស់នឹងកងទ័ពដែលចង់ដឹកនាំប្រទេសនៅក្នុងសម័យអន្តរកាលមួយទេ គ្រាន់តែថា ចង់ឲ្យសម័យអន្តរកាលមានរយៈពេលតិចជាង ៣ឆ្នាំ និងចង់បានច្រកចេញពីវិបត្តិមួយទទួលយកពីគ្រប់ភាគីម៉ាលីទាំងអស់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រមុខរដ្ឋរបស់សហភាពនៃរដ្ឋអាហ្រ្វិកខាងលិចនឹងជួបប្រជុំគ្នាតាមវីដេអូនៅថ្ងៃទី២៦ សីហាដើម្បីសម្រេចលើជម្រើសពីរ ឬមួយសម្រាលទណ្ឌកម្មដែលខ្លួនបានដាក់លើម៉ាលីនៅក្រោយរដ្ឋប្រហារ ឬមួយពង្រឹងទណ្ឌកម្មបន្ថែម បើខ្លួនគិតថា របបសឹកមិនបានបង្ហាញចេញនូវឆន្ទៈល្អនោះទេ។ តើរដ្ឋប្រហារយោធានៅម៉ាលីពេលនេះជាការធ្វើបដិវត្តមួយដើម្បីឈានទៅរកការផ្លាស់ប្តូរក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ឬមួយក៏ជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីដណ្តើមអំណាច?។ មានតែកងទ័ពទេដែលអាចឆ្លើយនឹងសំណួរនេះបាននាពេលខាងមុខ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ