ការឡើងកំដៅលើផែនដីជួយរំដោះឲ្យមេរោគកប់ជាប់ក្រោមដីកក រាប់លានឆ្នាំ រួចរស់មានជីវិតឡើងវិញ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:១៣
ជំងឺកូវីដ១៩ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស ជាង ៧សែននាក់ និងនៅមិនទាន់មានវ៉ាក់សាំង ការពារនៅឡើយនោះ មានប្រភពចេញមកពីសត្វប្រចៀវពិតមែនហើយ។ គេនៅចាំបានថា ជំងឺផ្លូវដង្ហើមកូវីដ បានឆ្លងមកមនុស្ស លើកដំបូង នៅផ្សារលក់សត្វព្រៃ នៅទីក្រុង វូហាន ប្រទេសចិន។ មនុស្សអាចមិនមែនជាអ្នកបង្កើតមេរោគកូរ៉ូណា ដែលគេរកឃើញមានក្នុងខ្លួនសត្វប្រចៀវ ប៉ុន្តែ គឺមនុស្ស ដែលជាអ្នកនាំចូលទៅពាក់ព័ន្ធនឹងជីវិតសត្វព្រៃ និងនាំយកមេរោគ មកចូលក្នុងសហគមន៍។ មនុស្សដដែលនេះ ក៏ជាបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដែលជាប្រភពនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលកំពុងគំរាមកំហែង ធ្វើឲ្យដីកកចាប់រលាយ និងបង្ហើរ បញ្ចេញ មេរោគ រាប់លាន ដែលធ្លាប់តែនៅកកជាប់ក្រោមដី នៅតំបន់ប៉ូលខាងជើង។
នៅពេលមនុស្សអាចប្រឈម នឹងជំងឺ បង្កឡើង ដោយមេរោគ ដែលរំដោះខ្លួនចេញពីក្រោមដីកករលាយ ដោយសារការឡើងកំដៅនៃផែនដី។
ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដោយសារសកម្មភាពរបស់មនុស្សអាចទៅដាស់ មេរោគសម័យបុរេប្រវត្តិ ដែលនៅកប់ក្រោមដីកករាប់សតវត្សរ៍មកហើយ ឲ្យរស់រានមានជីវិតឡើងវិញ។ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុធ្វើឲ្យជំងឺអុតធំដែលកាចសាហាវសម្លាប់មនុស្សត្រលប់មកលេចមុខរាតត្បាតសាជាថ្មី។ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុបានអំណោយផលឲ្យជំងឺគ្រុនឈាម និងហ្ស៊ីកា ដែលជាជំងឺនៅតំបន់ត្រូពិក លេចមុខនៅទឹកដីអឺរ៉ុបខាងជើង។ ទាំងនេះអាចជាសេណារីយ៉ូ ដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ សម្រាប់ផលិតខ្សែរឿងកុនភាគ ប៉ុន្តែ វាក៏ជារឿងដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត កំពុងព្រួយបារម្ភ និងតាមដានវិភាគយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ផងដែរ។
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តជំនាញខាងអតិសុខុមប្រាណ ព្រួយបារម្ភមែនទែន ពីការរលាយទឹកកក ជាពិសេស ដីកក permafrost នៅតំបន់អាក់ទិក ដែលតំណាងឲ្យ១ភាគ៤នៃតំបន់ប៉ូលខាងជើងនៃផែនដី។ ហេតុអ្វីបានជាគេត្រូវព្រួយបារម្ភ? តាមអ្នកជំនាញ ខាងអាកាសធាតុរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដីដែលកកជាអចិន្ត្រៃយ៍ លាតសន្ធឹងក្នុងទឹកដី រុស្ស៊ី កាណាដា និងអាឡាស្កា របស់អាមេរិក នឹងត្រូវរលាយមួយផ្នែកធំ ពីពេលនេះ រហូតដល់ឆ្នាំ ២១០០។ ដីកករលាយ នៅតំបន់ប៉ូលខាងជើង មិនត្រឹមតែរំដោះ បង្ហើរឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នមេតាន ដែលនឹងទៅបង្កជាឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងការឡើងកំដៅលើផែនដីតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ដីកក permafrost ចាប់រលាយ នោះ មេរោគ អតិសុខុមប្រាណ ដែលនៅជាប់កក តាំងពីរាប់ពាន់លានឆ្នាំមុន ក៏នឹងអាចត្រូវរំដោះឲ្យរួច រស់រានមានជីវិតឡើងវិញដែរ។
លោក Vladimir Romanovsky អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ជំនាញខាងដីកក នៅសកលវិទ្យាល័យអាឡាស្កា និយាយថា អតិសុខុមប្រាណ អាចមានជីវិត នៅក្នុងទឹកកក ក្នុងរយៈពេលដ៏យូរ។ វិទ្យាសាស្រ្តបានបង្ហាញហើយថា មេរោគ អតិសុខុមប្រាណ ក៏ដូចជាគ្រាប់ពូជដែរ។ នៅពេលគេដាក់នៅកន្លែងកក រាប់រយ រាប់ពាន់ឆ្នាំ គឺវាគ្មានអ្វីកើតឡើងទាល់តែសោះ ប៉ុន្តែ នៅពេលវារងកំដៅ ត្រូវពន្លឺ គ្រាប់ពូជក៏ចាប់ផ្តើមដុះមកវិញ។ មេរោគ នៅក្រោមដីកក ក៏ដូចគ្នានោះដែរ។ នៅប្រទេសបារាំង ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានជោគជ័យ ក្នុងការសាកល្បងដាស់មេរោគមួយ ដែលកប់នៅក្រោមដីកក នៅស៊ីបេរី យ៉ាងហោច៣ម៉ឺនឆ្នាំ ឲ្យមានជីវិតឡើងវិញ។ មេរោគដែលគេដាស់ឲ្យមានជីវិតអាចវាយប្រហារតែអាមីព បុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ គេជឿថា នៅមានមេរោគផ្សេងទៀត ដែលអាចសម្លាប់មនុស្សណេអង់ឌែរតាល់ សត្វដំរី mammouths កាលពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុននោះ អាចនៅមានជីវិត និងកំពុងកកជាប់នៅក្រោមដីកក។
មេរោគ នៅកប់ក្រោមដីកកពិតជាមាន និងមានចំនួនច្រើន ដែលគេមិនអាចគណនាដឹងបាន ប៉ុន្តែសំណួរសំខាន់នៅត្រង់ថា តើមេរោគទាំងនោះ ពិតជាគ្រោះថ្នាក់ទាំងអស់ឬ?
នៅត្រង់ចំណុចនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅខ្វែងគំនិតគ្នានៅឡើយ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគេបានដឹង ច្បាស់គឺបាក់តេរី ដែលបង្កឲ្យមានជំងឺឆ្លង Anthrax ដែលបានបាត់ខ្លួន ៧៥ឆ្នាំមកហើយ បានលេចចេញមក វិញ។ នៅឆ្នាំ ២០១៦ កុមារម្នាក់ នៅស៊ីបេរី បានស្លាប់ ដោយសារជំងឺAnthrax តាមរយៈការឆ្លងពី សាកសពសត្វប្រើសដែលលេចត្រដែតលើដី នៅក្រោយ ទឹកកករលាយ។
ក្រៅពីAnthrax គេដឹងដែរថា មេរោគ គ្រុនផ្តាសាយ ឆ្នាំ ១៩១៧ និងមេរោគបង្កជំងឺអុតធំ ក៏ធ្លាប់មានប្រភពចេញមកពីសាកសពដែលធ្លាប់កប់នៅក្រោមដីកកដែរ។ សំណាងល្អ គេបានរកឃើញវ៉ាក់សាំង សម្រាប់ការពារពីជំងឺរាតត្បាតសម្លាប់មនុស្សដូចជាអុតធំ។
សម្រាប់ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ដែលកើតចេញមកពីសកម្មភាពរបស់មនុស្សទៅពាក់ព័ន្ធជាមួយសត្វព្រៃ គេនៅតែមិនទាន់វ៉ាក់សាំង សម្រាប់ការពារបាននៅឡើយ។ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលកើតចេញមកពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស អាចទៅជួយដាស់មេរោគ ដែលនៅជាប់ក្រោមដីកក ឲ្យមានជីវិតឡើងវិញ។ មេរោគ គ្រោះថ្នាក់ប៉ុណ្ណានោះ គេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលអ្នកជំនាញបានកត់សំគាល់ឃើញរួចហើយនោះ គឺ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ កំពុងជួយសម្រួលបើកផ្លូវឲ្យ ជំងឺគ្រុនឈាម ជំងឺឈីក Chikungunya គ្រុនចាញ់ ឬហ្សីកាកាន់តែរាតត្បាតលើផែនដី។
ជំងឺដែលបង្កឡើងដោយសត្វមូស និងធ្លាប់តែមាននៅតំបន់ត្រូពិក នៅអាស៊ីភាគខាងត្បូង ឬនៅអាមេរិកឡាទីន ពេលនេះ ស្រាប់តែមានវត្តមាន ស្ទើរ នៅគ្រប់តំបន់អឺរ៉ុបខាងត្បូង ដែលកំពុងចាប់មានកំដៅ សីតុណ្ហភាព ប្រហាក់ប្រហែលនឹងតំបន់ត្រូពិក។ អ្នកជំនាញសុខភាពកាន់តែព្រួយបារម្ភខ្លាចថា ជំងឺគ្រុនឈាម ឬឈីកអាចរាតត្បាតចូលទៅបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបខាងជើង ព្រោះថា សត្វមូសខ្លាដែលជាអ្នកចម្លងមេរោគគ្រុនឈាមកាន់តែអាចផ្សាំខ្លួនរស់នៅបាននឹងអាកាសធាតុត្រជាក់។
ជាទូទៅ សម្រាប់ជំងឺត្រូពិក ដូចជាគ្រុនឈាម គ្រុនចាញ់ ឬហ្សីកា គេមានការបារម្ភ ដោយសារតែឃើញមានវត្តមានរបស់ភ្នាក់ងារចម្លងដូចជាសត្វមូស ប៉ុន្តែ គេនៅមិនទាន់ឃើញមានការចម្លងជំងឺអ្វីធំដំនោះទេ។ សម្រាប់អ្នកជំនាញខាងអាកាសធាតុ នេះគ្រាន់តែជាដំណាក់កាលដំបូងប៉ុណ្ណោះ។ ដំណាក់កាលបន្ទាប់ពីនេះ អាចថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជួយទៅបង្កើនល្បឿនធ្វើឲ្យដីកកចាប់រលាយ ប្រៀបបាននឹងការបើកប្រអប់ ដោះលែងមេរោគផ្សេងទៀតដូច្នេះដែរ។ មេរោគ ដែលត្រូវការមូស សម្រាប់ធ្វើជាភ្នាក់ងារចម្លង ទៅមនុស្ស។ នោះហើយគឺជារឿងដ៏អាក្រក់ និងខ្មៅងងឹតបំផុត សម្រាប់អនាគត មនុស្សលើផែនដី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ