ការបោះឆ្នោតថៃដែលរងការគំរាមកំហែង
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៥៥
នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ២ កុម្ភៈ ប្រទេសថៃនឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតសភា មុនកាលកំណត់។ នៅមួយថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោត ក្រុមប្រឆាំង ដែលសន្យាធ្វើពហិការ មិនចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត បានហ៊ុំព័ទ្ធ រារាំង មិនឲ្យគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត ចែកចាយសន្លឹកឆ្នោតទៅការិយាល័យបោះឆ្នោត។ ដើម្បីការពារ បង្ការអំពើហិង្សា កងទ័ពបានប្រកាសពង្រាយកងរក្សាសន្តិសុខបន្ថែម ដោយប៉ូលិសប្រមាណ១សែន បីម៉ឺននាក់ នៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោត ដែលមានសរុបប្រមាណ ៩៣៥០០។
ការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសថៃ ស្ថិតនៅក្នុងភាពអាប់អួរ ជ្រួលច្របល់ មិនអាចរកពាក្យអ្វីមករៀបរាប់បានទេ។ នៅក្នុងកាលៈទេសៈដែលការបោះឆ្នោតរៀបចំយ៉ាងប្រថុចញ៉ុច យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតត្រូវធ្វើឡើងដោយមិនពេញលេញ។ ក្រុមប្រឆាំងបានទាំងរារាំងមិនឲ្យគេចុះឈរឈ្មោះ ជាបេក្ខជនតំណាងរាស្រ្ត។ នៅថ្ងៃនេះទៀត ក្រុមប្រឆាំង ដែលគំាទ្រដោយបក្សប្រជាធិបតេយ្យរបស់អតីតលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអាប់ភីស៊ីតបានប្រមូលផ្តុំគ្នា រុំព័ទ្ធ រារាំងមិនឲ្យគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត អាចចេញទៅចែកចាយសន្លឹកឆ្នោត និងហិបឆ្នោត ទៅដល់ការិយាល័យបោះឆ្នោត នៅបណ្តាខេត្តភាគខាងត្បួង។
មន្រ្តីបោះឆ្នោតមួយរូបបានវាយតម្លៃថា ដោយសារតែការរារាំងរបស់ក្រុមប្រឆាំង ការិយាល័យបោះឆ្នោត ប្រមាណ១០ភាគរយនៃការិយាល័យសរុបនឹងត្រូវបិទទ្វារតែម្តង នៅថ្ងៃអាទិត្យស្អែកនេះ។ នៅតាមតំបន់ខ្លះទៀត មានការលើកឡើងពីកង្វះមន្រ្តីគ្រប់គ្រងការិយាល័យបោះឆ្នោត ដែលធ្វើឲ្យគេបារម្ភថា ដំណើរការបោះឆ្នោតនឹងមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយត្រឹមត្រូវ និងមានសុពលភាព។
មេដឹកនាំបក្សប្រជាធិបត្យ លោកអាប់ភីស៊ីត អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ បានថ្លែងបញ្ជាក់រួចហើយថា បក្សប្រឆាំងនឹងមិនទៅចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃស្អែក។ ការបោះឆ្នោត ដែលប្រធានបក្សប្រឆាំងអះអាងថា នឹងមិនអាចបញ្ចប់វិបត្តិនៅប្រទេសថៃ។
ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ បើទោះបី ជាបក្សប្រឆាំងធ្វើពហិការនោះ ការបោះឆ្នោតនឹងអាចប្រព្រឹត្តទៅបានដោយស្របតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ពោលគឺប្រជាជនត្រូវគេអញ្ជើញឲ្យទៅសំដែងមតិរបស់ខ្លួន តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគេបារម្ភ គឺ គេខ្លាចថា អំពើហិង្សា នឹងអាចកើតមានដូច កាលពីការបោះឆ្នោត កាលពីចុងខែធ្នូ។ ការរារាំងរបស់ក្រុមប្រឆាំងរហូតបង្កឲ្យមានអំពើហិង្សា នឹងអាចធ្វើឲ្យគេបិទការិយាល័យបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃអាទិត្យ។ បិទការិយាល័យបោះឆ្នោត នឹងធ្វើឲ្យបាត់ជំនឿទុកចិត្តលើលទ្ធផលបោះឆ្នោត ព្រោះថា គេមិនដឹងថា តើវាសំដែងមតិចង់បាន ប៉ុន្មានភាគរយរបស់ប្រជាជន។ ចង់ ឬមិនចង់ លទ្ធផលបោះឆ្នោត នឹងមិនអាចគេយកទៅប្រើការបាន ជាពិសេស ដើម្បីបិទបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយថៃ។ ត្រូវដឹងថា ខ្វះការចូលរួមពីក្រុមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាបក្សប្រឆាំងធំ និងសំខាន់ ហើយនិងខ្វះបេក្ខជនតំណាងរាស្រ្តថ្មីនោះ នឹងអាចធ្វើសភាថ្មី គ្មានសមាជិកគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីអាចប្រកាសបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។ ហើយការបោះឆ្នោតមួយទៀត ដើម្បីរើសបន្ថែមតំណាងរាស្រ្ត ដើម្បីមកបង្រ្គប់សភា គឺមានតែពន្យារ បន្តវិបត្តិនយោបាយបច្ចុប្បន្នតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ គ្មានជម្រើសអ្វី ក្រៅពីការបោះឆ្នោត
ការបោះឆ្នោតដើម្បីជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំថ្មី ជារឿងមួយដែលគេត្រូវតែធ្វើ នៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅប្រទេសថៃ រដ្ឋាភិបាល ដែលរងភ្លើងរិះគន់ពីក្រុមបាតុករ បានសម្រេចរំលាយសភា និងរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មី។ ទីមួយបក្សកាន់អំណាច គឺបក្សភឿថៃ ដែលតែងតែឈ្នះរាល់ការបោះឆ្នោត តាំងពីឆ្នាំ ២០០១ដឹងថា ខ្លួននឹងឈ្នះឆ្នោត ជាថ្មី គ្មានបញ្ហានោះទេ។ មួយវិញទៀត តាមបក្សកាន់អំណាច ក្រៅតែការបោះឆ្នោត គេមើលមិនឃើញមានជម្រើសអ្វីផ្សេង ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិលើកនេះឡើយ។
បើមើលជំហររបស់បក្សប្រឆាំងបច្ចុប្បន្ន វិបត្តិនយោបាយថៃនឹងមិនអាចដោះស្រាយបញ្ចប់ ដោយសារការបោះឆ្នោតនេះ ទេ ព្រោះបក្សប្រឆាំងដឹងច្បាស់ថា គឺបក្សកាន់អំណាចដែលនឹងឈ្នះជាថ្មី។ បក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលមានអាយុជាង២០ឆ្នាំ និងដែលគាំទ្រដោយប្រជាជនទីក្រុង និងក្រុមបញ្ញាវន្ត ដឹងថា ខ្លួននឹងចាញ់ប្រៀបនៅក្នុងការបោះឆ្នោត។ មេដឹកនាំក្រុមប្រឆាំងដែលមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ គឺលោកស៊ូថេប ប្រឆាំងនឹងការបោះឆ្នោត និងបានទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីចុះចេញពីតំណែង និងបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាប្រជាជនដែលនឹងដើរតួជំនួសសភា និងមានភារកិច្ចធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅមួយ។ ដំណោះស្រាយរបស់បក្សប្រឆាំងជារឿងមិនអាចធ្វើទៅបាន នៅក្នុងប្រទេសមួយដែលអះអាងប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យដូចជាថៃ។ គណបក្សភឿថៃមិនព្រមដោយអះអាងថា វាមិនស្របតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងផ្ទុយទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ការស្ទង់មតិចុងក្រោយបានបង្ហាញថា ប្រជាជន ថៃជាច្រើនចង់សំដែងមតិ សិទ្ធិរបស់គេតាមរយៈការបោះឆ្នោត។
ដោយសារតែពហិការ និងរារាំងដំណើរការបោះឆ្នោត គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងក្រុមប្រឆាំងបានទទួលរងការរិះគន់ខ្លាំង ពីសំណាក់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមប្រជាជនថៃ។ គេបានរិះគន់បក្សប្រឆាំងថា មិនហ៊ានដើរនយោបាយប្រឈមមុខនឹងរដ្ឋាភិបាលតាមផ្លូវច្បាប់ គឺតាមផ្លូវបោះឆ្នោត គឺគ្មានសមត្ថភាពដើម្បីប្រមូលសំឡេងគាំទ្រ ដើម្បីអាចឈ្នះឆ្នោតបាន។ តាមអ្នកជំនាញ បក្សប្រជាធិបតេយ្យថៃកំពុងធ្វើកំហុសមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែការលាលែងជាក្រុមរបស់សមាជិកសភាមកពីក្រុមប្រឆាំង និងសម្រេចមិនចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃស្អែកនេះ។ ម្យ៉ាងទៀត តាមច្បាប់ បើសិនជាបក្សប្រឆាំង ពហិការ មិនចូលរួមបោះឆ្នោត នោះពួកគេនឹងអាចបាត់បង់សិទ្ធិដើម្បីឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនសម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកក្រោយ។ បក្សប្រជាធិបតេយ្យកំពុងលេងល្បែងគ្រោះថ្នាក់។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ វាមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលគាំទ្រដោយរាជវង្សថៃ ធ្វើពហិការមិនចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោត។ កាលពីឆ្នាំ ២០០៦បក្សនេះបានធ្វើពហិការម្តងហើយ រហូតធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាល របស់លោកថាក់ស៊ីន ដែលចេញពីការបោះឆ្នោតរង្គោះរង្គើ និងក្រោយមកត្រូវកងទ័ពធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ចេញពីអំណាច។ បក្សប្រឆាំងអាចនឹងដើរតាមសេណារីយ៉ូដដែលនេះ គឺធ្វើឲ្យប្រទេសនៅបន្តជួបអស្ថិរភាពក្រោយការបោះឆ្នោត រហូតដល់ជំរុញកងទ័ព ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ កងទ័ពថៃ អះអាងថា នឹងមិនលូកដៃក្នុងវិបត្តិនយោបាយថៃ គឺដូចជាគ្មានរដ្ឋប្រហារយ៉ាងដូច្នេះដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ