ហ្វីលីពីន៖រដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមផ្តើមកិច្ចចរចាសន្តិភាពក្នុងប្រទេសន័រវែស
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០១
នៅថ្ងៃចន្ទ ទី២២ សីហានេះ ទីក្រុងអូស្លូ ប្រទេសន័រវែសបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចចរចាសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសហ្វីលីពីន និងចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយម។ ចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមនៅហ្វីលីពីន គឺជាចលនាឧទ្ទាមមួយដែលមានអាយុកាលយូរជាងគេមួយនៅអាស៊ី។ គិតតាំងពីដំណាច់ទសវត្សឆ្នាំ ៦០ មក ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងទ័ពរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន និងចលនាឧទ្ទាមមួយនេះបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងតិច ៣០ ០០០នាក់។ គួរជម្រាបជូនថា ក្រៅពីចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយម នៅមានចលនាឧទ្ទាមធំៗមួយចំនួនទៀតដែលកំពុងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលឈឺក្បាលខ្លាំង។
នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនវិញ គណបក្សកម្មុយនិស្តដែលយកតាមទ្រឹស្តីម៉ៅនិយមបានចាប់កំណើតក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៦៨ តែនៅ ៣ខែក្រោយមក គណបក្សកុម្មុនិយស្តម៉ៅនិយមមួយក៏បានបំផ្លែងខ្លួនទៅជាចលនាឧទ្ទាមដែលគេហៅថាចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមមកដល់សព្វថ្ងៃ។ តាមតួលេខប៉ាន់ប្រមាណផ្លូវការឲ្យដឹងថា ការតស៊ូប្រដាប់អាវុធរបស់ពួកឧទ្ទាមម៉ៅនិយមតាំងពីដំណាច់ទសវត្សឆ្នាំ ៦០ មកបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងតិច ៣០ ០០០នាក់។
តែតួលេខក្រៅផ្លូវការឲ្យដឹងថា មានមនុស្សស្លាប់ច្រើនជាងនេះ។ បច្ចុប្បន្ន ទោះបីជាកម្លំាងរបស់ចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមបានធ្លាក់ចុះទាំងចំនួន និងឥទ្ធិពលក៏ដោយ ក៏ចលនាកុម្មុយនិស្តមួយនេះនៅបន្តទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងច្រើនពីសំណាក់ប្រជាជនហ្វីលីពីនក្រីក្ររស់នៅតាមតំបន់ជនបទដាច់ស្រយ៉ាល។
ចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមបន្តទាមទារឲ្យធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ
កិច្ចចរចាសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន និងចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមដែលកំពុងរៀបចំក្នុងទីក្រុងអូស្លូ ប្រទេសនរវែស គឺជាកិច្ចប្រជុំបិទទ្វារដោយមិនឲ្យអ្នកកាសែតចូលរួម និងត្រូវបន្តរហូតដល់ថ្ងៃសុក្រ ទី២៦ សីហា។ រីឯប្រធានរឿងដែលត្រូវលើកទៅជជែកក៏មិនខ្វះដែរ ពិសេសទាក់ទងនឹងគម្រោងកំណែទម្រង់លើវិស័យសំខាន់ៗ។ តែអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នាកិច្ចចរចាលើកនេះនៅត្រង់ថា ភាគីនីមួយៗហាក់ដូចជាបានសម្តែងឲ្យឃើញនូវសុឆន្ទៈរបស់ខ្លួនក្នុងការពន្លឿនដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពរវាងគ្នា។
នៅក្នុងជំហានដំបូង ភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងទាំងពីរចង់សម្រេចឲ្យបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់ មុននឹងលើកយកប្រធានបទផ្សេងទៅជជែកបន្ត ពិសេសទាក់ទងនឹងគម្រោងកំណែទម្រង់នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ នៅក្នុងថ្ងៃទី១ នៃកិច្ចចរចាថ្ងៃចន្ទ ទី២២ សីហានេះ ប្រធានដឹកនាំចរចារបស់រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនលោកបែលឡូសង្ឃឹមរកបានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយជាមួយចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមពីពេលនេះទៅ ១ឆ្នាំ។ ចំណែកប្រធានដឹកនាំចរចារបស់ចលនាឧទ្ទាមកុម្មុយនិស្តលោកហ្សាឡានដូមីក៏សង្ឃឹមដូចគ្នានេះដែរ តែមានការប្រយ័ត្នប្រយែងជាងលោកបែលឡូ។
លោកហ្សាឡានដូមីបានអះអាងថា ចលនាឧទ្ទាមក៏ចង់ឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយពីពេលនេះទៅ ១ឆ្នាំដែរ តែមានរឿងខ្វែងគ្នាជាច្រើនដែលត្រូវដោះស្រាយ និងដែលអាចចំណាយពេលចរចាច្រើនជាងការរំពឹងទុក។
រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនកំពុងវិលមុខនឹងចលនាឧទ្ទាម និងក្រុមប្រដាប់អាវុធជាច្រើន
នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន មិនមានតែចលនាឧទ្ទាមកុម្មុយនិស្តម៉ៅនិយមមួយទេដែលកំពុងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលឈឺក្បាល និងក្រពុលមុខ។ គឺនៅមានចលនាឧទ្ទាម និងក្រុមតស៊ូប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀតដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំងជាងចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយមទៅទៀត។ ជាក់ស្តែង គឺការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងរដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមមួយឈ្មោះ « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម »។ ជម្លោះរវាងរដ្ឋាភិបាល និងចលនារណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាមជាជម្លោះមួយដ៏រុំារ៉ៃ និងយូរលង់ជាងគេនៅអាស៊ី។
ចលនាឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមមួយនេះបានផ្តើមតស៊ូផ្លូវអាវុធតំាងតែពីដើមទសវត្សឆ្នំា ៧០ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យនៅក្នុងតំបន់បង់សាម៉ូរ៉ូស្ថិតក្បែរកោះមីនដាណាវ។ គ្រាន់តែក្នុងរយៈពេល ៤៥ឆ្នំាកន្លងទៅ ជម្លោះប្រដាប់អាវុធបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជិត ១៥ម៉ឺននាក់។ កិច្ចចរចាមានច្រើនរាប់មិនអស់ តែគឺទើបនៅឆ្នាំ ២០១៤ កន្លងទៅថ្មីៗទេដែលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយត្រូវបានរកឃើញ។ កាលណោះ រដ្ឋាភិបាលបានយល់ព្រមប្រគល់ស្វ័យភាពឲ្យតំបន់បង់សាម៉ូរ៉ូជាថ្នូរនឹងការទម្លាក់អាវុធ និងបញ្ឈប់ការតស៊ូរបស់ចលនាឧទ្ទាមរណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម។
តែគួរឲ្យសោកស្តាយ កិច្ចព្រមព្រៀងនោះមានតែនៅលើក្រដាស ព្រោះការប៉ះទង្គិចផ្លូវអាវុធរវាងទ័ពរដ្ឋាភិបាល និងពួកឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមបានបន្តមានយ៉ាងសកម្ម។ ចំណែកកិច្ចចរចារវាងភាគីជម្លោះទាំងពីរក៏បានផ្តើមជាថ្មីកាលពីថ្ងៃទី១៣ សីហាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ។ ដូច្នេះឃើញថា សន្តិភាពជាមួយចលនាឧទ្ទាមម៉ៅនិយម ឬមួយជាមួយចលនាឧទ្ទាមអ៊ីស្លាម ឬមួយក៏ជាមួយក្រុមប្រដាប់អាវុធផ្សេងមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ។ កន្លងមក លោកប្រធានាធិបតីអាគីណូធ្លាប់បានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ទាំងធម៌ក្តៅផង និងធម៌ត្រជាក់ផង តែនៅមិនទាន់អាចនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលក្រុមឧទ្ទាមបានទេ។
ឥឡូវនេះដល់ជំនាន់លោកប្រធានាធិបតីថ្មីឌុយទែរតែដែលធ្លាប់សន្យានៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតថា លោកនឹងបិទបញ្ចប់រាល់ការតស៊ូរបស់ចលនាឧទ្ទាមគ្រប់ប្រភេទនៅហ្វីលីពីន។ លទ្ធផលយ៉ាងណានោះ គេត្រូវរង់ចាំមើលនៅពេលខាងមុខ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ