ប្រធានាធិបតីតួកគីទៅចិន ដើម្បី ពង្រឹងទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំង២ ដែលចុះស្រអាប់ដោយសារវិបត្តិអ៊ុយហ្គួរ
ប្រធានាធិបតីតួកគីរេស៊ីប អ៊ែរដូហ្កាន ផ្តើមទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ រយៈពេល ២ថ្ងៃ នៅថ្ងៃពុធនេះ នៅប្រទេសចិន នៅក្នុងបរិបទដែលប្រទេសទាំងពីរកំពុងជួបភាពតានតឹងការទូតនឹងគ្នា ដោយសារតែរឿងប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ ដែលរស់នៅតំបន់ស្វយ័ត ស៊ីនជាំង ក្នុងប្រទេសចិន។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៧:០៩
នេះជាលើកទី ១ ដែលលោករេស៊ីប អែរដូហ្កាន ធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ ក្នុងប្រទេសចិន ក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតីតួកគី។ លោករេស៊ីប អ៊ែរដូហ្កាន បានក្លាយជាប្រធានាធិបតីតួកគី កាលពីឆ្នាំ ២០១៤។ នៅទីក្រុងប៉េកាំង លោកប្រធានាធិបតី តួកគី មានអមដំណើរទៅដោយថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមហ៊ុន និងអ្នកវិនិយោគ តួកគី ជាង ១០០នាក់។ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតី អ៊ែរដូហ្កាន នៅប្រទេសចិន នឹងផ្តោតទៅលើការពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ចិន តាំងពីខែឧសភាមក ចិនបានក្លាយជាប្រទេសផ្គត់ផ្គង់ ធំទី១របស់តួកគី ដោយជំនួសកន្លែងរបស់អាល្លឺម៉ង់ និងរុស្ស៊ី។ ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ចិន តួកគី មានតម្លៃកើនឡើងដល់ ២៤ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១២ ប្រទេសទាំងពីរ បានសន្យារួចហើយថា នឹងបង្កើនការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង២ ឲ្យដល់ ១០០ពាន់លានដុល្លារ នៅឆ្នាំ ២០២០។
ប្រធានាធិបតីតួកគីទៅចិន ដើម្បីស្វែងរកជំនួយយោធាពីចិន
លោកអ៊ែដូហ្កាន ធ្វើទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិន បន្ទាប់ពីតួកគី ទើបបានការគំាទ្រពី អូតង់ សម្រាប់ប្រតិបត្តិការ វាយប្រហារទៅលើទីតាំងរបស់ក្រុមជីហាត រដ្ឋអ៊ីស្លាម និងក្រុមឧទ្ទាម គួឌីស្ថាន ក្នុងប្រទេសស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ាក់ ដែលតួកគីប់ើកធ្វើ តាំងពីថ្ងៃសុក្រទី ២៤កក្កដា។
នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិន លោកប្រធានាធិបតី អ៊ែរដូហ្កាន នឹងនិយាយ ពីគម្រោងទិញខែលមីស៊ីល របស់តួកគី ដែលក្រុមហ៊ុនរដ្ឋចិន ដេញថ្លៃយកបានកាលពីឆ្នាំ ២០១៣។ តួកគី ចង់ទិញខែលមីស៊ីល របស់ចិន ដើម្បីយកមកបំពាក់ ប្រព័ន្ធការពារប្រទេស។ ប៉ុន្តែ ការចរចា ទិញខែលមីស៊ីលរបស់ចិន ដែលមានតម្លៃ ៣ ៤០០លានដុល្លារ ត្រូវបានជាប់គាំង គ្មានបានចេញកិច្ចព្រមព្រៀងអ្វី ដោយសារតែ តួកគី សមាជិករបស់អូតង់ បានរងការដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងពីប្រទេសសមាជិកអូតង់ដទៃ ទៀត ជាពិសេស អាមេរិក ដែលមិនចង់ឲ្យតួកគីទិញអាវុធ ពីប្រទេសចិន។ ប្រាកដណាស់ ថា អាមេរិកពិតជាមិនចង់ឲ្យតួកគីរបូតពីដៃ ធ្លាក់ក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ចិន។
ដោយសារគំនាបរបស់សម្ព័ន្ធមិត្តនៅក្នុងអង្គការអូតង់ តួកគីមិនទាន់បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទិញ ខែលមីស៊ីលពីចិន ហើយជាមួយគ្នានោះ ក៏បានបើកការចរចាជាមួយក្រុមហ៊ុនផលិតអាវុធអាមេរិក និងអ៊ីតាលី។ ទោះចរចាជាមួយក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ឬតួកគី ប៉ុន្តែ តួកគីនៅតែចិញ្ចឹមចិត្តចង់បានខែលមីស៊ីលរបស់ចិន ដែលមានតម្លៃថោក ហើយមានគុណភាព។ នៅមួយថ្ងៃមុនទៅដល់ប្រទេសចិន លោកប្រធានាធិបតីតួកគីបានបញ្ជាក់ថា លោកនឹងនិយាយសាជាថ្មី ជាមួយ លោកប្រធានាធិបតី ពីសំណើលក់ខែលមីស៊ីល ចិន ទៅឲ្យតួកគី។
ក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលតួកគីកំពុងបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារទៅលើក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាម នៅស៊ីរី យ៉ាងដូច្នេះ តួកគីប្រហែលជាអាចនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលសម្ព័ន្ធមិត្ត ឲ្យអនុញ្ញាតឲ្យតួកគី បានទិញខែលមីស៊ីលពីចិន ដើម្បី ទុកគ្រាន់ការពារប្រទេសពីការវាយប្រហារពីក្រុមជីហាត។ នៅចិន ប្រធានាធិបតីតួកគី ទំនងចង់បញ្ចុះបញ្ចូលផងដែរលោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីងឲ្យគាំទ្រ ចូលរួមជាមួយតួកគី ដើម្បីប្រយុទ្ធ ប្រឆាំងក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាមនៅស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ាក់។ ប៉ុន្តែ លោកអ៊ែរដូហ្កាន ទំនងនឹងមិនបានទទួលចម្លើយវិជ្ជមានទេ ព្រោះថា ចិនធ្លាប់បានបដិសេធរួចហើយ មិនចូលរួម នៅក្នុងសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិ ដឹកនាំដោយអាមេរិក ដើម្បី ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាត នៅស៊ីរី។
ទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីអ៊ែរដូហ្កាន នៅ ប្រទេសចិន ធ្វើឡើង នៅក្នុងបរិបទមួយ ដែល ទំនាក់ទំនងចិន និងតួកគីកំពុងត្រូវបំពុល ដោយសារវិបត្តិជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីតួកគី ទៅទីក្រុងប៉េកាំង ធ្វើឡើង នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ក្រោយ ដែលប្រជាជនតួកគីធ្វើបាតុកម្ម ដុតទង់ជាតិចិន ដើម្បី ប្រឆាំងនឹងការបង្រ្កាប បិទសិទ្ធិសេរីភាព ប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ នៅតំបន់ស៊ីនជាំង ដែលប្រជាជនតួកគី ចាត់ទុកជាបងប្អូន សាច់ឈាមតែមួយ របស់តួកគី។
កាលពីដើមខែមិថុនា អ៊ែដូហ្កាន បានផ្ញើសារ មិនពេញចិត្តទៅទីក្រុងប៉េកាំង បន្ទាប់ពីមានដំណឹងចុះផ្សាយថា ប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរនៅខេត្តស៊ីនជាំង ត្រូវបានអាជ្ញាធរចិនរារំាងមិនឲ្យគោរពទំនៀមទម្លាប់តមអាហារ នៅរដូវបុណ្យបួស រ៉ាម៉ាដង់ ដែលជាទម្លាប់របស់ប្រជាជនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ សម្រាប់តួកគី ចិនកំពុងធ្វើបាប បិទសេរីភាពគោរពសាសនាអ៊ីស្លាមនិងវប្បធម៌ របស់ ប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ ដែលជាបងប្អូនរបស់តួកគី។ ការចោទប្រកាន់ដែលទីក្រុងប៉េកាំង បដិសេធរុញច្រានចោល។
រដ្ឋាភិបាលតួកគី ដែលមកពីក្រុមអភិរក្សអ៊ីស្លាមនិយម បានចេញមុខការពារប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ រស់នៅខេត្តស៊ីនជាំង ដែលនិយាយភាសា និងកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ដូចប្រជាជនតួកគី។ កាលពីឆ្នាំ ២០០៩ លោកប្រធានាធិបតីតួកគី អ៊ែរដូហ្កាន ដែលកាលណោះមានតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី បានចាត់ទុក ការបង្រ្កាបរបស់ទាហានចិន ទៅលើប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ នៅស៊ីនជាំង ថា ជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
តាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអង់គ្លេសReuters ដែលបានស្រង់សំដីរបស់ប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ នៅតួកគី ស្ថានទូតតួកគី នៅតាមបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានជួយសម្រួលផ្តល់ក្រដាសស្នាម ដើម្បីជួយជនភៀសខ្លួនអ៊ុយហ្គួរ ដែលរត់ពីទឹកដីចិន ទៅប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដូចជាម៉ាឡេស៊ី បានធ្វើដំណើរបន្តទៅប្រទេសតួកគី។ ចុងក្រោយនេះ តួកគីបានទទួលប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរ ជាង ១០០នាក់ដែលបញ្ជូនពីប្រទេសថៃ។ បាតុកម្មប្រឆាំងចិន និងថៃ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ នៅក្នុងប្រទេសតួកគី កើតមានឡើង ក៏ដោយសារតែថៃ បានចាប់បញ្ជូនជនជាតិអ៊ុយហ្គួរផ្សេងទៀត ទៅប្រទេសចិនវិញដែរ។ តាមតួកគី ជនជាតិអ៊ុយហ្គួរដែលត្រូវបញ្ជូនទៅប្រទេសចិន នឹងត្រូវប្រឈមនឹងការធ្វើបាប ឬការផ្តន្ទាទោស ដាក់គុក ដោយសារតែពួកគេមានលិខិតឆ្លងដែនខុសច្បាប់។
ខ្លួនមួយចង់ជិះទូកពីរ
រឿងប្រជាជនអ៊ុយហ្គួរបានធ្វើឲ្យចិន និងតួកគីមានផលរមាស់ជាមួយគ្នា រាប់ឆ្នាំមកហើយ។ ចិនមិនមែនមិនដឹងថា តួកគីកំពុងជួយផ្តល់ក្រដាសស្នាម ដើម្បី ទទួលជនជាតិអ៊ុយហ្គួរនោះទេ ប៉ុន្តែ ចិនមើលឃើញប្រយោជន៍ពីទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយតួកគី ធំជាងសំណុំរឿងអ៊ុយហ្គួរ។ ចិនត្រូវការតួកគី ដែលស្ថិតនៅលើផ្លូវសូត្រ របស់ចិន ដើម្បី ធ្វើជាស្ពានឆ្លងនាំទំនិញ ពាណិជ្ជកម្មចិន ទៅកាន់អឺរ៉ុបកណ្តាល និងអឺរ៉ុបខាងលិច។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ចិនក៏ធ្លាប់បានសំដែងក្តីកង្វល់ពីលំហូរចូលជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ ទៅក្នុងទឹកដីតួកគី។ តាមទីក្រុងប៉េកាំង ជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ មួយចំនួន ដែលចិនចាត់ទុកជាក្រុមភេរវនិយមបានប្រើទឹកដីតួកគី ដើម្បីចូលទៅប្រយុទ្ធក្នុងក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាម បន្ទាប់មក ក្រុមនេះ បានត្រលប់ទៅបង្កភេរវកម្ម នៅតំបន់ស៊ីនជាំង ក្នុងប្រទេសចិនវិញ។
ប្រធានាធិបតីអ៊ែរដូហ្កាន កំពុងឈរនៅកន្លែងមួយ ដែលគាត់ពិបាកនឹងសម្រេចចិត្ត ថា តើត្រូវដើរទៅផ្លូវណា។ ម្យ៉ាងត្រូវចេញមុខការពារជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ ដើម្បីបំពេញចិត្តមតិសាធារណៈតួកគី ប៉ុន្តែ ធ្វើដូច្នេះ នឹងអាចធ្វើឲ្យចិនអន់ចិត្ត។ ដោយរិះគន់ចិន ពីរឿងបង្រ្កាបទៅលើជនជាតិអ៊ុយហ្គួរដែលជាបងប្អូន តួកគី ប៉ុន្តែ ជាមួយគ្នានោះ ក៏ទៅយកចិត្តចិន ដើម្បីបានប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងយោធាយ៉ាងដូច្នេះ លោកអ៊ែរដូហ្កានគឺកំពុងធ្វើនយោបាយ ក្រោមរូបភាព ខ្លួនមួយចង់ជិះទូកពីរ។
កាលពីពីរអាទិត្យមុននេះ នៅមុខមន្រ្តីទូតបរទេស ដែលមានផងដែរ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន នៅតួកគី លោកអ៊ែរដូហ្កាន បាននិយាយកែតម្រូវស្ថានការណ៍ដែលថា គេអាចសំដែង សាមគ្គីភាពជាមួយជនជាតិអ៊ុយហ្គួរ ដោយមិនចាំបាច់ ធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងចិន។ សាររបស់លោកប្រធានាធិបតី ធ្វើឡើង នៅតែ ២សប្តាហ៍មុនទស្សនកិច្ចរបស់លោកទៅចិន ហាក់ចង់បញ្ជាក់ថា រឿងអ៊ុយហ្គួរ នឹងអាចត្រូវលុបបាំងជិត ដោយផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងយោធារបស់តួកគី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ