ការកម្រើកឡើងវិញនៃបញ្ហាព្រំដែន ៖កម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនឲ្យបានល្អ!
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:០៧
ក្រោយពីរដ្ឋប្រហារយោធានៅប្រទេសថៃ មានសញ្ញាជាច្រើនដែលបង្ហាញថា បញ្ហាព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរហាក់ដូចជាកំពុងឈានទៅរកភាពតានតឹងជាថ្មី។ បន្លាលួសត្រូវបានទាហានថៃដាក់ពង្រាយសារជាថ្មីនៅពីមុខប្រាសាទព្រះវិហារដែលផ្ទុយទៅនឹងកិច្ចព្រំប្រៀងគ្នាកាលពីឆ្នាំ ២០០០ ។ នៅឯខេត្តបន្ទាយមានជ័យក៏មានសេចក្តីរាយការណ៍អំពីសកម្មភាពភ្ជួរដីរបស់កសិករថៃក្នុងតំបន់ទំនាស់ផងដែរ។ ទោះជាមិនទាន់មានបញ្ហាធំកើតឡើង ក៏ប៉ុន្តែ ទាំងនេះជាសញ្ញាមិនល្អឡើយក្នុងជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ដូច្នេះ កម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនឲ្យបានល្អដើម្បីប្រឈមមុខដោះស្រាយបញ្ហាជាយថាហេតុ។
គ្មានអ្វីចម្លែកទេដែលថារដ្ឋប្រហារយោធាក្នុងប្រទេសថៃនឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់មកដល់ព្រំដែនកម្ពុជានោះ។ បញ្ហាដ៏រសើបមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាព្រំដែនរវាងកម្ពុជាថៃគឺសំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ។ តាមពិតអ្វីៗត្រូវបានគេមើលឃើញតាំងពីយូរមកហើយថា ភាគីថៃជាពិសេសពួកយោធាដ៏មានឥទ្ធិពលប្រាកដជានឹងមិនទទួលយកសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេនោះឡើយ។
ជាក់ស្តែង ភ្លាមៗក្រោយពីតុលាការក្រុងឡាអេបានប្រកាសសេចក្តីសម្រេចកាលពីថ្ងៃទី ១១ វិច្ចិកា ឆ្នាំ ២០១៣ ស្តីពីការបកស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រមឆ្នាំ ១៩៦២ គណបក្សប្រឆាំងថៃបានដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងទៅលើរដ្ឋាភិបាលលោកស្រីយីងឡាក់កុំឲ្យទទួលយកសេចក្តីសម្រេចនេះរួចទៅហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត សូមកុំភ្លេចថា ជម្លោះផ្ទៃក្នុងប្រទេសថៃរហូតដល់មានរដ្ឋប្រហារយោធានៅពេលនេះក៏មានចំណែកនៃបញ្ហាជាតិនិយមក្នុងសំណុំរឿងព្រះវិហារនៅលាយឡំជាមួយដែរ។ ដូច្នេះ តើរដ្ឋប្រហារយោធាមិនមែនជាឱកាសល្អក្នុងការបដិសេធសាលដីកានេះទេឬ?
គួររម្លឹកឡើងវិញថា សាលដីកាតុលាការក្រុងឡាអេកាលពីថ្ងៃទី ១១ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៣ មានអត្ថន័យគ្រប់គ្រាន់ដែលថាថៃត្រូវដកកងទ័ពចេញពីដែនដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។ មានចំណុចសំខាន់ពីរនៅក្នុងសាលដីកានោះ៖ ទី១៖ តុលាការបានសម្រេចថាដែនដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារជារបស់កម្ពុជា និងទី២៖ តុលាការបានច្រានចោលផែនទីឯកតោភាគីរបស់ថៃ ហើយវិនិច្ឆ័យដោយផ្អែកលើផែនទីឧបសម្ព័ន្ធ១ដែលភ្ជាប់ជាមួយសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំ ១៩៦២ ។ នេះមានន័យថាថៃគ្មានអ្វីជាសំអាងដើម្បីទាមទារយកផ្ទៃដីទំហំ ៤,៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡាជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារទៀតឡើយពីព្រោះផ្ទៃដីដែលខ្លួនទាមទារនេះកើតចេញពីផែនទីឯកតោភាគីដែលថៃបានគូសឡើងតែម្នាក់ឯង។
ប៉ុន្តែ ភាគីទាំងពីរបានខកខានមិនបានអនុវត្តន៍តាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិទេ។ នេះជាលើកទី២ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះដែលកម្ពុជានិងថៃមិនអាចអនុវត្តតាមការសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិបាន។ លើកទី១ កាលពីឆ្នាំ ២០១១ តុលាការបានចេញបញ្ជាតាមបណ្តឹងរបស់កម្ពុជាឲ្យបង្កើតតំបន់គ្មានកងទ័ពនៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។ បទបញ្ជានេះក៏មិនអាចអនុវត្តបានរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ មូលហេតុ គឺមកពីប្រទេសថៃមានវិបត្តិនយោបាយផ្ទៃក្នុងដែលកាន់ធ្ងន់ធ្ងរឡើងជាលំដាប់។ រដ្ឋប្រហារយោធាក្នុងប្រទេសថៃកាលពីខែឧសភានេះក៏អាចជាឱកាសមួយដែរសម្រាប់ក្រុមយោធាក្នុងការធ្វើឲ្យសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការក្រុងឡាអេបរាជ័យជាថ្មីម្តងទៀត។
ក្នុងបរិបទនេះ វាចាំបាច់ណាស់ដែលកម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនឲ្យបានល្អបំផុតជាមុន។ ពិតហើយថាកម្ពុជាជាប្រទេសទន់ខ្សោយទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធាធៀបនឹងប្រទេសជិតខាង ប៉ុន្តែ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជាមានសន្លឹកអាត់នៅក្នុងដៃគ្រប់គ្រាន់ទាំងព្រំដែនខាងលិចនិងខាងកើត។ សន្លឹកអាត់នោះគឺទឡ្ហីករណ៍ផ្លូវច្បាប់ដែលអន្តរជាតិទទួលស្គាល់ដូចជាសាលដីកាជាបន្តបន្ទាប់របស់តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៦២ មក និងយន្តការអន្តរជាតិមួយចំនួនទៀតដែលអាចធានាការពារព្រំដែនខ្មែរបានដូចជាកិច្ចកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ ជាដើម។
ដូច្នេះ បញ្ហាដែលនៅសេសសល់គឺកម្ពុជាត្រូវបញ្ចេញសមត្ថភាពខ្លួនឯងដើម្បីឲ្យយន្តការអន្តរជាតិទាំងនោះមានប្រសិទ្ធភាព។ ជាក់ស្តែង ក្នុងជម្លោះជាមួយថៃ រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញត្រូវតែបង្ហាញឲ្យអន្តរជាតិឃើញថាសាលដីការរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិមិនត្រូវបានប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាអនុវត្តតាមទេ។ ក្នុងបរិបទនេះ តើអង្គការសហប្រជាជាតិមានវិធានការអ្វីដើម្បីការពារតម្លៃនៃសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ?
បច្ចុប្បន្ន ទីក្រុងភ្នំពេញបានប្រើនយោបាយការទូតបែបទន់ភ្លន់ទាំងជាមួយប្រទេសខាងកើតនិងខាងលិច។ នយោបាយការទូតទន់ភ្លន់ត្រូវគេចាត់ទុកថាជាជម្រើសសមស្រប ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែថា ភាពទន់ភ្លន់មិនគួរនឹងក្លាយទៅជាភាពទន់ជ្រាយឬជាចំណុចខ្សោយនៅចំពោះមុខគូបដិបក្ខឡើយ។ និយាយជារួម កម្ពុជាគួរត្រៀមខ្លួនឲ្យរួចរាល់គ្រប់លទ្ធភាពជាពិសេសលទ្ធភាពការទូតដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិដើម្បីទប់ទល់នឹងបញ្ហាដែលអាចកើតឡើងជាយថាហេតុនៅព្រំដែនខាងលិចដោយមិនភ្លេចព្រំដែនខាងកើត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ