ធនធានធម្មជាតិជាបាតគ្រឹះនៃសង្គមកម្ពុជា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:១៤
ប្រជាជនកម្ពុជាក៏ត្រូវមានកតញ្ញុតាចំពោះធនធានធម្មជាតិដែលបុព្វបុរសខ្លួនខំរក្សាទុកឱ្យ។ ភាពសម្បូរហូរហៀរនៃធនធាននេះជាគ្រឹះនៃអរិយធម៌ខ្មែរបុរាណ ហើយតែងតែជាទ្រព្យមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ទ្រទ្រង់សង្គមកម្ពុជារហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះ ចំពោះព្រៃឈើ វាជាអលង្ការដ៏សំខាន់ដែលពិភពលោកដ៏ក្តៅនេះត្រូវការ។ ដូច្នេះ ធនធានធម្មជាតិផ្សេងៗទៀតរបស់កម្ពុជា គួរតែជាប្រភពនៃមោទនភាពដែលប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវថែរក្សា និងប្រើប្រាស់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដូចមរតកដទៃទៀតដែរ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជ្រាបច្បាស់អំពីផលវិបាកបណ្តាលពីបញ្ហាបរិស្ថាន ហើយបានផ្ញើសារប្រារព្ធខួបលើកទី២០នៃទិវាបរិស្ថានជាតិថ្ងៃទី០៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥នេះ ដោយ«ផ្តោតលើការគិតគូរអំពីការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិឱ្យបានសមស្រប ឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការចំពោះមុខក្នុងការកសាងនិងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិឱ្យរីកចម្រើន ដោយធានារក្សាឱ្យបាននូវតុល្យភាពរវាងការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍ»។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសង្កេតឃើញថា គ្រោះទឹកជំនន់ គ្រោះរាំងស្ងួត ខ្យល់កន្ត្រាក់ បាន និងកំពុងសម្លាប់មនុស្ស បំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត និងរារាំងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ស្ទើររៀងរាល់ឆ្នាំ។ ឆ្នាំ២០១៥នេះក៏ជាឆ្នាំដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្នើឱ្យរដ្ឋសភាពិនិត្យ និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយជាការប្រញាប់ បន្ទាប់ពីប្រទេសនេះជួបគ្រោះធម្មជាតិផ្ទួន។
កម្ពុជាមិនអាចគេចពីឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាននៃបាតុភូតកំណើនកំដៅភពផែនដី ដែលបង្កឡើងដោយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បានទេ។ ជាទូទៅ បណ្តាប្រទេសក្រីក្រដូចកម្ពុជារួមចំណែកបង្កបញ្ហាបរិស្ថានពិភពលោកតិចតួចណាស់ ប៉ុន្តែរងគ្រោះលឿន និងធ្ងន់ជាងគេ ពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយតែងត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យការពារបរិស្ថាន និងប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយចីរភាព ដោយមានជំនួយខ្លះៗពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ដែលបំពុលបរិស្ថានខ្លាំងជាងគេ។ មុនច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយត្រូវបានអនុម័ត ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីការគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារធម្មជាតិឆ្នាំ១៩៩៣ បានបង្កើតឧទ្យានធម្មជាតិ៧ ដែនជម្រកសត្វព្រៃ១០ តំបន់ការពារទេសភាព៣ និងតំបន់ប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង៣ ដែលមានទំហំសរុប៣លាន៤សែនហិកតា។ បន្ទាប់មក ច្បាប់ស្តីពីកិច្ចការពារបរិស្ថាន និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើនៅឆ្នាំ១៩៩៦ ពោលគឺ១០ខែក្រោយការបង្កើតក្រសួងបរិស្ថាន។
ធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជារួមមានដីធ្លី ទឹក អាកាស ខ្យល់ ភូគព្ភសាស្ត្រ ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី រ៉ែ ថាមពល ប្រេងកាត ឧស្ម័ន ថ្ម ខ្សាច់ ត្បូងថ្ម ព្រៃឈើ អនុផលព្រៃឈើ សត្វព្រៃ មច្ឆាជាតិ និងធនធានជលផលជាដើម។ សម្បត្តិធម្មជាតិទាំងនេះជាខឿននៃអរិយធម៌ខ្មែរតាំងពីសម័យនគរភ្នំ រហូតដល់សម័យអង្គរ និងសម័យក្រោយៗ ដែលតែងពឹងផ្អែកលើរបរកសិកម្មជាចម្បង។ នៅឆ្នាំ២០១៣ កម្លាំងពលកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្មមានដល់ទៅជិត៥០ភាគរយនៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ពេលដែលវិស័យឧស្សាហកម្មស្រូបយកជិត២០ភាគរយ រីឯវិស័យសេវាកម្មទាញបានជាង៣០ភាគរយ។ ថ្វីបើចំនួនកសិករថយជាលំដាប់ដោយសារកំណើនកម្មករនិងសេវាករ ប៉ុន្តែថយក្នុងល្បឿនតិចជាង២ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ បើគិតពីឆ្នាំ២០០៩ដល់ឆ្នាំ២០១៣។ ដូច្នេះ វិស័យកសិកម្មដែលមានធនធានធម្មជាតិជាទុន និងដែលតំណាងឱ្យជិត១ភាគ៣នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប នៅតែជាសរសរស្តម្ភមួយនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
ក្រៅពីជាធាតុផ្សំដ៏សំខាន់ក្នុងវិស័យកសិកម្ម ធនធានធម្មជាតិមានតួនាទីធានាចីរភាពបរិស្ថាន ដែលជាគោលដៅទី៧នៃការអភិវឌ្ឍសហសវត្ស។ ថ្មីៗនេះ បរិស្ថានបានក្លាយជាស្នូលនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពក្រោយឆ្នាំ២០១៥។ ការអភិវឌ្ឍដោយនិរន្តរភាពគឺសំដៅដល់លទ្ធភាពឆ្លើយតបបានតាមតម្រូវការនៃមនុស្សជំនាន់បច្ចុប្បន្ន ដោយមិនធ្វើឱ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយខ្វះខាត។ ព្រៃឈើ គុណភាពដី ទឹកក្រោមដី និងវាលស្មៅជាដើម សុទ្ធសឹងជាមូលធនបរិស្ថានដែលជាផ្នែកមួយនៃមូលធនធម្មជាតិទូទៅនៃប្រទេសមួយ។ ដោយសារវិធីសាស្ត្រផលិតមិនធានានិរន្តរភាព ការធ្វើឱ្យខូចគុណភាពដី ប្រព័ន្ធទឹក និងព្រៃឈើ អាចកាត់បន្ថយផលិតភាពរបស់ជាតិច្រើនក្នុងរយៈពេលយូរ ទោះបីវិធីបែបនោះមើលទៅដូចជាជួយបង្កើនចំណូលជាតិសរុបក្តី។ ទន្ទឹមនេះ កង្វះអនាម័យ និងកង្វះទឹកស្អាត ប៉ះពាល់ជាពិសេសអ្នកក្រ ហើយជាដើមហេតុចម្បងនៃជំងឺឆ្លងនៅទូទាំងពិភពលោក។
កម្ពុជាដែលមានប្រជាជនកើនក្នុងអត្រាជិត១,៥ភាគរយ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមធ្យមប្រចាំឆ្នាំលើសពី៧ភាគរយ ចៀសមិនផុតពីការបំផ្លាញបរិស្ថានឡើយ។ ជាដំបូង ព្រៃឈើដែលគ្រប់ដណ្តប់លើ៧ភាគ១០នៃផ្ទៃដីកម្ពុជាសរុប ក្នុងទស្សវត្ស១៩៦០ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលប៉ាន់ស្មានថាថយអស់ប្រហែល២២ភាគរយ ឬ២លាន៨សែន៥ម៉ឺនហិកតា ពីឆ្នាំ១៩៩០ដល់ឆ្នាំ២០១០ ក្រោមដៃកសិកម្ម និងពាណិជ្ជកម្ម។ ការបំផ្លាញព្រៃឈើដែលនៅតែបន្តដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ធ្វើឱ្យខូចប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ប្រព័ន្ធទឹកក្រោមដី និងជម្រកមច្ឆាជាតិ។ បន្ទាប់មក ការនេសាទខុសច្បាប់ដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ជាសម្ពាធយ៉ាងធ្ងន់លើធនធានជលផលកម្ពុជា ថ្វីបើការលុបឡូត៍នេសាទបានបង្កលក្ខណៈឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើអាជីវកម្មជាលក្ខណៈគ្រួសារក៏ដោយ។
លើសពីនេះទៀត គម្លាតនៃការប្រើប្រាស់ទឹកស្អាត និងការរស់នៅមានអនាម័យរវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្រនៅកម្ពុជា គឺនៅធំ ស្របពេលដែលប្រជាជនកម្ពុជាចេះតែបង្ហូរកាកសំណល់រឹងរាវគ្រប់ប្រភេទចូលទៅក្នុងព្រៃ បឹង ស្ទឹង ទន្លេ សមុទ្រឥតឈប់ឈរ។ ចុងក្រោយ វិវាទដីធ្លីគឺនៅតែជាបញ្ហាដែលពិបាកដោះស្រាយ ហើយដែលធ្វើឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាពិបាកចាកចេញពីភាពក្រីក្រ។
សេដ្ឋវិទូខាងអភិវឌ្ឍន៍បានយល់ស្របគ្នាថា ការពិចារណាផ្នែកបរិស្ថានគួរតែត្រូវធ្វើឡើងគ្រប់ដំណាក់នៃការផ្តួចផ្តើមគោលនយោបាយនានា។ ដូច្នេះ វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ដែលគុណភាពបរិស្ថានត្រូវបានគិតគូរនៅក្នុងការវិភាគសេដ្ឋកិច្ច។ ការបង្កើតច្បាប់ និងគោលនយោបាយជាច្រើនក្នុងពេលកន្លងទៅ ក្នុងនោះមានទាំងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើពិធីសារ ណាហ្គូយ៉ា ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិទទួលផលពីធនធានសេនេទិក និងការបែងចែកផលប្រយោជន៍ពីការប្រើប្រាស់ធនធានសេនេទិកដោយស្មើ ភាព និងសមធម៌នៃអនុសញ្ញាសហប្រជាជាតិស្តីពីជីវៈចម្រុះ ក៏ដូចជាផែនការយុទ្ធសាស្ត្រឆ្លើយតបនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកម្ពុជាពីឆ្នាំ២០១៤ដល់ឆ្នាំ២០២៣ ពិតជាបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានយល់ដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីភាពចាំបាច់នៃកិច្ចគាំពារបរិស្ថាន កាអភិរក្សជីវចម្រុះ និងការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិឱ្យបានសមស្រប ក្នុងការរក្សាឱ្យបាននូវសុវត្ថិភាពនៃភពផែនដី វឌ្ឍនភាពសង្គម និងការរស់នៅប្រកបដោយចីរភាព។
ប៉ុន្តែ ចំណេះដឹងនឹងឆន្ទៈនេះត្រូវតែប្រែក្លាយឱ្យទៅជាការអនុវត្តជាក់ស្តែងដ៏ស្មោះត្រង់ តាមរយៈការកៀរគរធនធានសម្រាប់ធ្វើសកម្មភាពឱ្យស្របតាមច្បាប់ គោលនយោបាយ និងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រទាំងនោះ ទើបអាចធានានិរន្តរភាពបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយបាន។ មូលធនធម្មជាតិនៃប្រទេសមួយ ព្រមទាំងគុណភាពល្អនៃខ្យល់ ទឹក និងដី គឺជាមរតកសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់។ ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិដើម្បីគោលដៅកំណើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងរយៈពេលខ្លីគឺជាការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមនុស្សជំនាន់បច្ចុប្បន្ន ជាពិសេសលើមនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ ដល់ពេលហើយដែលអ្នកតាក់តែងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា បញ្ចូលគណនេយ្យបរិស្ថាន ពោលគឺការគណនាផលចំណេញ និងការខូចខាតផ្នែកបរិស្ថាន ទៅក្នុងការវិភាគបរិមាណនៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច ពេលធ្វើការសម្រេចចិត្តម្តង។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែលកើតឡើងពីការបាត់បង់បរិស្ថានធម្មជាតិគឺដើរផ្ទុយទៅនឹងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ