ហេតុអ្វីបានជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសក្រិកជាកង្វល់ដល់ពិភពលោកទាំងមូល?
នៅពេលនេះ សហភាពអឺរ៉ុប និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (FMI) កំពុងបន្តជជែកគ្នា ដើម្បីស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀង ក្នុងការផ្តល់ជំនួយជួយស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសក្រិក។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ នៅគ្រប់កន្លែង កំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាចវិបត្តិនៅក្រិក រាលដាលទៅជាវិបត្តិពិភពលោក។តើវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្រិកកើតឡើងដោយរបៀបណា? ហេតុអ្វីបានជាសហភាពអឺរ៉ុបត្រូវជួយក្រិក? ហេតុអ្វីបានជាវិបត្តិក្រិកជាកង្វល់ដល់ពិភពលោកទាំងមូល?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ការពន្យល់របស់សេង ឌីណា
កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៣ មេសា ២០១០ រដ្ឋាភិបាលក្រិកបានប្រកាសអំពាវនាវរកជំនួយពីសហភាពអឺរ៉ុប និងពីមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (FMI) ដើម្បីជួយស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ច ដែលកំពុងលិចលង់។
តើវិបត្តិក្រិកកើតឡើងដោយរបៀបណា?
អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលក្រិកចាយលុយ ហួសពីសមត្ថភាព ដែលខ្លួនមាន។ ពីមួយឆ្នាំ ទៅមួយឆ្នាំ បំណុលរបស់ប្រទេសក្រិកបានកើនឡើងឥតឈប់ឈរ រហូតដល់ ជាង ១១៥% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ឆ្នាំ២០០៩)។ ចំណែក ឱនភាពថវិកាវិញ ក៏មានទំហំធំធេងដែរ ពោលគឺ ដល់ទៅ ១៣,៦% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (២០០៩)។
ដោយមើលឃើញ ពីស្ថានភាព កាន់តែដុនដាបខ្លាំងបែបនេះ អ្នកវិនិយោគឯកជន ក៏ចាប់ផ្តើមបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើរដ្ឋាភិបាលក្រិក ហើយលែងចង់ឲ្យក្រិកខ្ចីលុយ។ មានអ្នកខ្លះ សុខចិត្តឲ្យក្រិកខ្ចីលុយដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយកម្ចីនេះមានហានិភ័យខ្ពស់ ការប្រាក់ក៏ត្រូវខ្ពស់ដែរ។
ដោយរដ្ឋាភិបាលក្រិក មានមុខចំណាយចាំបាច់ច្រើន ហើយខ្ចីលុយគេមិនបានបែបនេះហើយ បានជាធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចក្រិកចាប់ផ្តើមដាំក្បាល ធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅរកការក្ស័យធន។
គួររំឭកថា នៅខែឧសភាខាងមុខនេះ គឺដល់ពេលដែលប្រទេសក្រិកត្រូវសងបំណុលប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែ រហូតមកទល់ពេលនេះ ក្រិកមិនមានលុយ ដើម្បីសងបំណុលនេះទេ។
ហេតុអ្វីបានជាវិបត្តិរបស់ក្រិកត្រូវក្លាយជាបន្ទុករបស់សហភាពអឺរ៉ុប?
ក្រិក គឺជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ហើយជាពិសេសទៅទៀត គឺជាប្រទេសប្រើលុយរួមរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (អឺរ៉ូ)។
វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រិក ធ្វើឲ្យលុយអឺរ៉ូបាត់បង់ស្ថិរភាព ដោយអ្នកវិនិយោគបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើរូបិយប័ណ្ណនេះ។ អស្ថិរភាពនៃលុយអឺរ៉ូ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ ដែលប្រើលុយអឺរ៉ូ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅក្នុងចំណោមប្រទេសប្រើលុយអឺរ៉ូ (ដែលគេហៅថា តំបន់អឺរ៉ូ) មិនមែនមានតែប្រទេសក្រិកមួយទេ ដែលមានបញ្ហារឿងជំពាក់បំណុលគេច្រើន។ ប្រទេសមួយចំនួនទៀត រួមមាន ព័រទុយហ្កាល់ អ៊ីតាលី អៀរឡង់ និងអេស្ប៉ាញ ក៏សុទ្ធតែជាប់បំណុលគេច្រើនដែរ។
រហូតមកទល់ពេលនេះ អ្នកវិនិយោគនៅមិនទាន់ដកទំនុកចិត្តពីបណ្តាប្រទេសទាំងនេះនៅឡើយទេ ដោយនៅរង់ចាំមើលចំណាត់ការរបស់ប្រទេសផ្សេងទៀត ក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប។
ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុបមិនជួយប្រទេសក្រិក ហើយសុខចិត្តឈរឱបដៃមើលសេដ្ឋកិច្ចក្រិកដួលរលំ អ្នកវិនិយោគប្រាកដជាបាត់បង់ទំនុកចិត្ត ហើយឈប់ឲ្យប្រទេសទាំង៤ ខាងលើនេះខ្ចីលុយមិនខាន។ ដល់ពេលនោះ វិបត្តិក្រិក ប្រាកដជារាលដាលទៅដល់ប្រទេសផ្សេងៗទៀត ក្នុងតំបន់អឺរ៉ូ។
ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសក្រៅតំបន់អឺរ៉ូក៏ខ្វល់ខ្វាយនឹងវិបត្តិក្រិកដែរ?
នៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ វិបត្តិនៅប្រទេសមួយ ងាយនឹងរាលដាលទៅតំបន់ផ្សេងទៀតណាស់ ជាពិសេស គឺតាមរយៈទីផ្សារមូលបត្រ។
ជាក់ស្តែង កាលពីឆ្នាំ២០០៨ វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោកបានផ្ទុះឡើង គឺផ្ទុះពីការដួលរលំនៃធនាគារមួយប៉ុណ្ណោះរបស់អាមេរិក (ធនាគារ Lehman Brothers)។ នៅពេលនេះ គេបានប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រទេសក្រិកមានមូលបត្រនៅលើទីផ្សារ ឬនៅក្នុងដៃអ្នកវិនិយោគ គិតទឹកប្រាក់សរុប ប្រមាណជា ៤០ម៉ឺនលានដុល្លារ ពោលគឺ ច្រើនជាងធនាគារ Lehman Brothers ដល់ទៅ ២ដងឯណោះ។
ដូច្នេះ ប្រសិនបើប្រទេសក្រិកត្រូវក្ស័យធន ទីផ្សារមូលបត្រនៅទូទាំង ពិភពលោកនឹងត្រូវធ្លាក់ក្នុងភាពចលាចល ខ្លាំងជាងកាលពីពេលធនាគារ Lehman Brothers ដួលរលំទៅទៀត។ ការដួលរលំនៃសេដ្ឋកិច្ចអាចនឹងធ្វើឲ្យពិភពលោកត្រូវធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិសាជាថ្មីម្តងទៀត ហើយអាចនឹងធ្ងន់ធ្ងរជាងកាលពីឆ្នាំ២០០៨ទៅទៀតផង។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជា ទាំងសហភាពអឺរ៉ុប និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (FMI) កំពុងតែខិតខំស្វះស្វែងរកដំណោះស្រាយរួម ដើម្បីជួយស្រោចស្រង់សេដ្ឋកិច្ចក្រិក។
តើសហភាពអឺរ៉ុប និង FMI គិតជួយក្រិកក្នុងរូបភាពណា?
ចំណោទសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចក្រិក បច្ចុប្បន្ន គឺគេមិនខ្ចីលុយ ដើម្បីយកទៅចំណាយ ឲ្យសេដ្ឋកិច្ចមានដំណើរការ។ ដូច្នេះ ជំនួយដល់ប្រទេសក្រិក គឺនឹងត្រូវធ្វើក្រោមរូបភាពឥណទាន ដោយយកការប្រាក់ទាប។ អ្វី ដែលសហភាពអឺរ៉ុប និង FMI កំពុងតែពិចារណា គឺកញ្ចប់ឥណទានប្រមាណជា ៦០ម៉ឺនលានដុល្លារ (សហភាពអឺរ៉ុប ៤០ម៉ឺនលានដុល្លារ និង FMI ២០ម៉ឺនលានដុល្លារ)។
ជាថ្នូរមកវិញ រដ្ឋាភិបាលក្រិកត្រូវសន្យាកាត់បន្ថយការចំណាយរបស់ខ្លួន ដើម្បីកាត់បន្ថយអត្រាបំណុលរដ្ឋ និងស្តារទំនុកចិត្តពីសំណាកអ្នកវិនិយោគឯកជនឡើងវិញ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ