កូតឌីវ័រ៖ ដំណើរការផ្សះផ្សាជាតិដែលមានតែឈ្មោះ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:០៧
នៅកូតឌីវ័រ ជាងពីរឆ្នាំក្រោយពីវិបត្តិនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី បណ្តាលឲ្យមានអំពើហិង្សា សម្លាប់មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ ដំណើរការផ្សះផ្សាគ្នារវាងភាគីជម្លោះ នៅតែត្រូវជាប់គាំង នៅក្នុងខណៈពេលដែលអាណត្តិរបស់គណៈកម្មការស្វែងរកការពិត និងដើម្បីការផ្សះផ្សាកំពុងតែជិតដល់ទីបញ្ចប់។ បរាជ័យនៃការផ្សះផ្សានេះកំពុងតែធ្វើឲ្យគេព្រួយបារម្ភខ្លាចមានផ្ទុះវិបត្តិសាជាថ្មីទៀត នៅក្នុងការបោះឆ្នោត នាឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខ។
គេនៅចាំបានថា នៅក្រោយការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីកូតឌីវ័រ កាលពីខែវិច្ឆិកា ២០១០ លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) ប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិ បានបដិសេធមិនទទួលស្គាល់បរាជ័យរបស់ខ្លួន ហើយក៏បង្កទៅជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធ បណ្តាលឲ្យមនុស្សប្រមាណជា ៣ពាន់នាក់ត្រូវបាត់បង់ជីវិត។
ក្រោមអន្តរាគមន៍របស់កងទ័ពបារាំង និងទាហានមួកខៀវរបស់អ.ស.ប លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយក្រោយមក ត្រូវបានបញ្ជូនខ្លួនទៅឃុំឃាំង នៅក្នុងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ ដោយជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។ ចំណែកលោកអាឡាសាន់ វ៉ាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara) ដែលជាបេក្ខជនជាប់ឆ្នោត បានចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន។
ក្រោយពីវិបត្តិនេះត្រូវបិទបញ្ចប់ទៅ ការផ្សះផ្សា គឺជាពាក្យដែលនៅជាប់នឹងបបូរមាត់របស់ភាគីជម្លោះទាំងពីរ។ គណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកអាឡាសាន់ វ៉ាត់តារ៉ា និងគណបក្សប្រឆាំងរបស់លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ បានព្រមព្រៀងគ្នាថា នឹងស្វះស្វែងរកវិធីបញ្ចប់ជម្លោះ ដើម្បីបិទទំព័រខ្មៅងងឹតមួយនេះ ហើយឈានទៅបើកទំព័រថ្មីនៃការផ្សះផ្សាជាតិ។
គណៈកម្មការមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីទទួលបន្ទុកស្វែងរកការពិត និងឈានទៅរកការផ្សះផ្សាជាតិមួយ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនេះ អាណត្តិពីរឆ្នាំរបស់គណៈកម្មការនេះបានឈានជិតមកដល់ទីបញ្ចប់ទៅហើយ ដំណើរការផ្សះផ្សានេះហាក់ដូចជាគ្មានអ្វីជឿនលឿនទៅមុខបន្តិចទាល់តែសោះ។
កាលពីដើមខែកក្កដានេះ លោកអាឡាសាន់ វ៉ាត់តារ៉ា បានអំពាវនាវឲ្យគណបក្ស FPI របស់លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ ធ្វើការសុំទោសដល់ជនរងគ្រោះ នៅក្នុងអំពើហិង្សា ដែលបង្កឡើង ដោយសារតែការបដិសេធលទ្ធផលបោះឆ្នោតរបស់លោកបាក់បូ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការអំពាវនាវនេះ ត្រូវបានច្រានចោលភ្លាមៗ ដោយគណបក្ស FPI ដែលបានវាយបកត្រឡប់មកវិញថា គឺលោកវ៉ាត់តារ៉ាវិញទេ ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះវិបត្តិនេះ។
ដូច្នេះ ការផ្សះផ្សារដូចជាពិបាកនឹងធ្វើទៅរួច នៅពេលដែលភាគីជម្លោះព្យាយាមទម្លាក់កំហុសដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកបែបនេះ។ សវនាការសាធារណៈ ដែលគណៈកម្មការស្វែងរកការពិត និងការផ្សះផ្សាបានសន្យាថានឹងបើកធ្វើតាំងពីរាប់ខែមកហើយនោះ ក៏មិនទាន់អាចធ្វើបាន។ សវនាការសាធារណៈនេះធ្វើឡើង ក្នុងគោលដៅឲ្យមានការជជែកគ្នា រវាងម្ខាងជនរងគ្រោះ និងម្ខាងទៀតជាជនដៃដល់ ដែលបានប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា ហើយវាជារឿងដែលពិបាកធ្វើ នៅក្នុងពេលដែលម្ខាងៗសុទ្ធតែអះអាងថាខ្លួនជាជនរងគ្រោះ ហើយគឺភាគីមួយទៀតដែលជាអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា។
ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហានេះ ប្រធានគណៈកម្មការស្វែងរកការពិត និងការផ្សះផ្សា ដែលជាអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីកូតឌីវ័រផងនោះ បានលើកឡើងថា គ្រប់ភាគីជម្លោះសុទ្ធតែមានចំណែកទទួលខុសត្រូវចំពោះអ្វីដែលកើតឡើង នៅកូតឌីវ័រ ហើយថា គ្រប់គ្នាត្រូវតែមានសេចក្តីក្លាហានក្នុងការទទួលស្គាល់កំហុសនេះ។
បញ្ហាចម្បងមួយទៀត ដែលជាឧបសគ្គក្នុងការផ្សះផ្សានេះ គឺសំណុំរឿងតុលាការ។ ក្រៅពីលោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ ដែលកំពុងជាប់ឃុំ និងស្ថិតក្រោមការចោទប្រកាន់របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បក្សពួករបស់លោកលោកបាក់បូក៏កំពុងតែត្រូវប្រឈមមុខនឹងតុលាការជាតិរបស់កូតឌីវ័រដែរ។
ថ្មីៗនេះ ក្រុមគ្រួសារ និងមន្រ្តីជំនិតរបស់លោកបាក់បូ ចំនួន ៨៤រូប ដែលក្នុងនោះ ក៏រួមមានទាំងភរិយារបស់លោកបាក់បូផង ទើបនឹងត្រូវបានចៅក្រមស៊ើបអង្កេតសម្រេចធ្វើការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ និងបញ្ជូនខ្លួនឲ្យទៅសាលាឧក្រិដ្ឋកូតឌីវ័រធ្វើការជំនុំជម្រះ ពីបទពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើហិង្សា នៅក្រោយការបោះឆ្នោត។
សម្រាប់លោកអាឡាសាន់ វ៉ាត់តារ៉ា ដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌ចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើ ពីព្រោះថា គេមិនអាចធ្វើការផ្សះផ្សាគ្នាបានទេ ប្រសិនបើគ្មានយុត្តិធម៌។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុមរបស់លោកបាក់បូវិញបានរិះគន់ថា អ្វីដែលតុលាការកូតឌីវ័រកំពុងធ្វើនៅពេលនេះ មិនមែនជាដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដនោះទេ ពីព្រោះថា រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ មានតែក្រុមរបស់លោកបាក់បូប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវតុលាការយកទៅកាត់ទោស។ ចំណែកឯបទឧក្រិដ្ឋដែលប្រព្រឹត្តដោយក្រុមរបស់លោកវ៉ាត់តារ៉ាវិញ មិនត្រូវបានតុលាការលើកយកមកជំនុំជម្រះនោះទេ។ ដូច្នេះ វាគ្រាន់តែជាយុត្តិធម៌សម្រាប់អ្នកឈ្នះតែប៉ុណ្ណោះ។
ដូច្នេះ បើតាមសង្កេតមើលទៅ ការផ្សះផ្សាជាតិមួយ នៅកូតឌីវ័រ គឺជារឿងពិបាកនឹងធ្វើទៅរួច នៅពេលដែលភាគីជម្លោះនៅតែបន្តហែកហួរគ្នាឥតឈប់ឈរ ដោយមិនមានខាងណាសុខចិត្តបន្ទន់ឥរិយាបថដូចជាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ បើគ្មានការផ្សះផ្សានេះទេ គេបារម្ភថា ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នៅឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខនេះ អាចនឹងធ្វើឲ្យកូតឌីវ័រធ្លាក់ទៅក្នុងវិបត្តិសាជាថ្មីម្តងទៀត ហើយអាចកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ និងកាន់តែមានការបង្ហូរឈាមគ្នាខ្លាំងជាងមុនទៅទៀត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ