កៅអីមួយសម្រាប់ប្រធានាធិបតីពីររូប
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:២៧
ប្រទេសកូតឌីវ័រកំពុងឆ្លងកាត់វិបត្តិនយោបាយមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ វិបត្តិនយោបាយដែលបានផ្ទុះឡើងនៅក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលនៃការ បោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ។ នៅម្ខាង គឺលទ្ធផលប្រកាសដោយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលបានផ្តល់ជ័យជំនះទៅឲ្យលោកប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិ ឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) និងនៅម្ខាងទៀត គឺលទ្ធផលប្រកាសដោយគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតឯករាជ្យ ដែលបានផ្តល់ជ័យជំនះទៅឲ្យមេគណបក្សប្រឆំាង គឺ លោក អាឡាសាន វាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara)។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី៤ ធ្នូម្សិលមិញ លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) និងលោក អាឡាសាន វាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara) បានស្បថចូលកាន់តំណែងរៀងៗខ្លួន។
ពិធីស្បថចូលកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីទំាងពីររូបសម្រាប់កៅអីប្រធានាធិបតីតែមួយ បានត្រូវធ្វើឡើងនៅរសៀលថ្ងៃសៅ ទី៤ ធ្នូ។ ក៏ប៉ុន្តែ ពិធីស្បថចូលកាន់តំណែងបានត្រូវធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពខុសគ្នា។ មុនគេ គឺលោកប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិលោក ឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) ដែលពិធីស្បថចូលកាន់តំណែងបានធ្វើឡើងនៅក្នុងវិមានប្រធានាធិបតី តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាឱឡារិក និងជាសាធារណៈ។ លោក ឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) ដែលបានប្រកាសតំាងខ្លួន ជាអ្នកធានាច្បាប់ និងអធិបតេយ្យរបស់ប្រទេស។
ខាងក្រោមនេះ ជាប្រសាសន៍លោក ឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo)។
ប្រសាសន៍លោក ឡូរ៉ង់ បាក់បូ
« ឥឡូវនេះ ការប្រកួត Marathon របស់យើងបានបញ្ចប់ទៅហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ វាមិនបានបញ្ចប់ទៅ ដូចដែលយើងទំាងអស់គ្នាចង់បាននោះទេ។ មានន័យថា នៅមានការងារជាច្រើនទៀត ដែលយើងត្រូវធ្វើ នោះគឺការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងសាធារណរដ្ឋ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ សម្រាប់ប្រទេសកូតឌីវ័រ យើងកំពុងតែពង្រឹងសាធារណរដ្ឋ ក៏ដូចជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។ មិនមានសាធារណរដ្ឋណាមួយរឹងមំា ដោយគ្មានច្បាប់ និងនីតិវិធីនោះទេ »។
ប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក ដល់វេនលោក អាឡាសាន វាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara) ម្តង។ ប៉ុន្តែមុនដំបូង លោកវាត់តារ៉ាបានផ្ញើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្បថចូលកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីទៅឲ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។ បន្ទាប់មក លោកក៏បានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ ពីសណ្ឋាគារមួយដែលលោកបានយកធ្វើជាទីស្នាក់ការកណ្តាលនាឱកាសបោះឆ្នោតកន្លងមក។ លោកអាឡាសាន វាត់តារ៉ាដែលមិនភ្លេចអរគុណសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងដោះស្រាយវិបត្តិប្រទេសកូតឌីវ័រកន្លងមក។
ខាងក្រោមនេះ ជាប្រសាសន៍លោកអាឡាសាន វាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara)។
ប្រសាសន៍លោកអាឡាសាន វាត់តារ៉ា
« ខ្ញុំចង់ប្រាប់ទៅជនរួមជាតិរបស់ខ្ញុំទំាងអស់ថា ការបោះឆ្នោតកន្លងទៅនេះ គឺជាការបោះឆ្នោតប្រវត្តិសាស្រ្ត។ យើងមានមោទនភាពខ្លំាងណាស់ចំពោះការបោះឆ្នោតនេះ។ ជាអកុសល ស្ថានភាពហាក់ដូចជាបានឡើងតានតឹងនារយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ វាគ្រាន់តែជាឧបសគ្គដ៏ខ្លីមួយប៉ុណ្ណោះ។ ឥឡូវនេះ ប្រទេសកូតឌីវ័របានវិលមករកភាពប្រក្រតីឡើងវិញហើយ។ យើងសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះសហគមន៍អន្តរជាតិដែលបានជួយជ្រោមជ្រែងដោះស្រាយវិបត្តិកូតឌីវ័រកន្លងទៅ »។
តើនរណាជាប្រធានាធិបតីថ្មីនៃប្រទេសកូតឌីវ័រ ?
នេះជាសំណួរមួយដែលគ្មានចម្លើយជាក់ច្បាស់ទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលយើងគួរលើកយកមកពិចារណាទំាងអស់គ្នានោះនៅត្រង់ថា ហេតុអ្វីបានជាការប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតហ្នឹង ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតឯករាជ្យផង និងដោយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញផង។ មួយវិញទៀត សួរថា តើលទ្ធផលដែលប្រកាសដោយគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតឯករាជ្យ និងលទ្ធផលដែលប្រកាសដោយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញហ្នឹង លទ្ធផលមួយណាដែលស្របច្បាប់ ?
បើយើងនិយាយពីច្បាប់បោះឆ្នោត គឺលទ្ធផលដែលស្របច្បាប់គឺលទ្ធផលដែលប្រកាសដោយគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតឯករាជ្យ មានន័យថា មេគណបក្សប្រឆំាង គឺលោកអាឡាសាន វាត់តារ៉ា ជាអ្នកឈ្នះ។ ក៏ប៉ុន្តែ លទ្ធផលនេះត្រូវបានប្រកាសលុបចោលដោយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញទៅវិញ។ ការប្រកាសមិនទទួលស្គាល់ដោយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានលើកយកហេតុផលថា មានករណីមិនប្រក្រតីនៅក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោតចំនួន ៩។
ទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបែរជាប្រកាសលទ្ធផលដោយផ្តល់ជ័យជំនះទៅឲ្យលោកប្រធានាធិបតីឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) ទៅវិញ។ នេះហើយជារឿងមួយដែលក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនត្រូវធ្វើទេ ព្រោះថា បើខ្លួនបានរកឃើញ ឬមួយក៏បានទទួលពាក្យបណ្តឹងតវ៉ាមិនសុខចិត្តពីលោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) ដែលបញ្ជាក់ពីភាពមិនប្រក្រតីនៅក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោតណាមួយនោះ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញត្រូវបញ្ជូនសំណុំរឿងទំាងនោះទៅឲ្យគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោត ជាអ្នកស្រាវជ្រាវស្វែងរកការពិត។
តែគេមិនបាច់ឆ្ងល់ទេ ព្រោះថា គណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតឯករាជ្យមានសមាជិកមកពីគ្រប់និន្នាការនយោបាយ។ ចំណែកឯក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញវិញ គឺដឹកនាំដោយមនុស្សស្និទ្ធនឹងលោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ។
តើប្រទេសកូតឌីវ័រធ្លាក់ក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលជាថ្មី ?
អ្វីដែលបាននិងកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកូតឌីវ័រពេលនេះ ពិតជាស្ថានភាពមួយដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុតសម្រាប់ប្រជាជន និងប្រទេសកូតឌីវ័រ។ កូតឌីវ័រដែលបានឆ្លងកាត់វិបត្តិនយោបាយតំាងពីជាង ១០ឆ្នំាកន្លងទៅនេះ តាមរយៈរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេចជាច្រើនសា ការងើបបះបោររបស់ពួកឧទ្ទាម និងការបែងចែកទឹកដីជាពីរផ្នែក។
ក្នុងឆ្នំា ២០០២ សង្រ្គាមស៊ីវិលបានផ្ទុះម្តងហើយដោយសារតែភាពតានតឹងខាងនយោបាយ។ កាលណោះ ម្ខាងៗសុទ្ធតែមានកម្លំាងទ័ពតែរៀងៗខ្លួន។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលទំាងគ្នាកំពុងបារម្ភនៅក្នុងវិបត្តិនាពេលនេះ គឺការចូលរួមពីអតីតពួកឧទ្ទាមដែលមិនទាន់បានដាក់អាវុធ ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព និងដែលពួកគេកំពុងស្ថិតក្នុងទីក្រុង Abidjan។ ចំណែកកម្លំាងទ័ពដែលមានភក្តីភាពចំពោះលោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) ក៏កំពុងមានវត្តមាននៅក្នុងទីក្រុង Abidjan ដែរ។
ដូច្នេះឃើញថា ចង់ ឬមិនចង់នាពេលនេះ ប្រទេសកូតឌីវ័រត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ជាពីរម្តងទៀត។ នៅម្ខាង គឺក្រុមអ្នកគំាទ្រលោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) មានទំាងកម្លំាងប្រដាប់អាវុធ និងស៊ីវិល។ នៅម្ខាងទៀត គឺក្រុមអ្នកគំាទ្រលោកអាឡាសាន វាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara) មានទំាងជនស៊ីវិល ក្រុមអតីតពួកឧទ្ទាមដែលកំពុងកាន់កាប់តំបន់ប៉ែកខាងជើង លោក Guillaume Sora នាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ និងពិសេសទៅទៀតនោះ គឺការប្រកាសទទួលស្គាល់ គំាទ្រពីអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ មានជាអាទិ៍ អាមេរិក និងបារំាង។
តើអ្វីទៅ ជាច្រកចេញពីវិបត្តិ ?
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៥ ធ្នូនេះ លោកអតីតប្រធានាធិបតីអាហ្រ្វិកខាងត្បូង Thabo Mbeki បានទៅដល់ប្រទេសកូតឌីវ័រ។ លោក Thabo Mbeki ត្រូវបានសហភាពអាហ្រ្វិកតែងតំាងឲ្យធ្វើជាអន្តរការីដោះស្រាយវិបត្តិនៅកូតឌីវ័រនាពេលនេះ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលជាការកត់សម្គាល់នៅពេលដែលលោក Thabo Mbeki ទៅដល់នោះ គេមិនឃើញមានវត្តមានមន្រ្តីកូតឌីវ័រទៅទទួលលោកទេ គឺមានតែមន្រ្តីការទូតអាហ្វ្រិកខាងត្បូងគ្នាឯង។
តាមធម្មតា លោក Thabo Mbeki នឹងត្រូវជួបលោកប្រធានាធិបតីកូតឌីវ័រទំាងពីររូបដាច់ដោយឡែក ម្នាក់ម្តងៗ។ គេនៅមិនទាន់ដឹងទេថា តើលោក Thabo Mbeki នឹងនិយាយអ្វីខ្លះជាមួយគូបដិបក្ខទំាងពីរទេ។
មែនទែនទៅ ដំណោះស្រាយដ៏ប្រសើរបំផុតចំពោះវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេសកូតឌីវ័រនាពេលនេះ គឺដំណោះស្រាយផ្ទៃក្នុង មានន័យថា ស្វែងរកការសម្របសម្រួលរវាងគូបដិបក្ខ ដូចដែលធ្លាប់មានកន្លងមក។ ពិតហើយថា គេត្រូវការអន្តរការីមកពីក្រៅម្នាក់ដើម្បីជួយកៀងគងគូបដិបក្ខទំាងពីរឲ្យជួបនិយាយគ្នា ជាជាងការវាយប្រហារគ្នាដោយពាក្យសំដីតែរៀងៗខ្លួន។
មួយវិញទៀត សហគមន៍អន្តរជាតិក៏គួតែអំពាវនាវឲ្យភាគីជម្លោះព្យាយាមរកដំណោះស្រាយផ្ទៃក្នុងដែរ ព្រោះថា ការដែលសហគមន៍អន្តរជាតិបានប្រកាសទទួលស្គាល់អ្នកនេះ មិនទទួលស្គាល់អ្នកនោះ វាបានត្រឹមតែបញ្ឆេះកំហឹងឲ្យមានការក្តៅក្រហាយនៅផ្ទៃក្នុងប៉ុណ្ណោះ។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្បថចូលកាន់តំណែងប្រធានាធិបតី លោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) បានបរិហារពីការលូកដៃជ្រៀតជ្រែករបស់បច្ចិមលោក។
តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដើម្បីអាចឲ្យមានដំណោះស្រាយផ្ទៃក្នុងបាន វាអាស្រ័យទំាងស្រុងលើឆន្ទៈរបស់ភាគីជម្លោះ ពោលគឺលោកឡូរ៉ង់ បាក់បូ (Laurent Gbagbo) និងលោកអាឡាសាន វាត់តារ៉ា (Alassane Ouattara)៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ