ការបោះឆ្នោតនៅម៉ាលី៖ ឱកាសវិលត្រឡប់ទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៣:៥១
នៅថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្តាហ៍នេះ ក្រៅពីការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជា នៅមានការបោះឆ្នោតសំខាន់មួយទៀតនៅអាហ្វ្រិក គឺការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នៅក្នុងប្រទេសម៉ាលី។ ការបោះឆ្នោត ដែលជាឱកាសមួយ សម្រាប់ឲ្យប្រទេសក្រីក្រមួយនេះវិលត្រឡប់ទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ និងស្គាល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ។
ម៉ាលី ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិកខាងលិច ក៏ដូចជាប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀតនៅអាហ្វ្រិក គឺជាអតីតប្រទេសស្ថិតក្រោមអាណានិគមបារាំង។ ក្រោយពីទទួលបានឯករាជ្យពីបារាំង នៅឆ្នាំ១៩៦០ ម៉ាលីត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងស្ថានភាពតោកយ៉ាក ប្រឈមមុខនឹងគ្រោះរាំងស្ងួត អំពើបះបោរក្នុងប្រទេស រដ្ឋប្រហារយោធា និងការដឹកនាំបែបផ្តាច់ការយោធាអស់រយៈពេល ២៣ឆ្នាំ។
នៅឆ្នាំ១៩៩២ របបសឹកត្រូវបានផ្តួលរំលំ ហើយការបោះឆ្នោតប្រជាធិបតេយ្យមួយក៏ត្រូវបានរៀបចំធ្វើឡើង ដើម្បីជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី ដែលមានអាណត្តិ ៥ឆ្នាំ ហើយដែលមានការកំណត់រយៈពេលកាន់អំណាច ត្រឹមពីរអាណត្តិ។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ម៉ាលីស្គាល់នូវការរីកចម្រើនខាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំពីមួយទៅមួយបានធ្វើឡើងដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការបោះឆ្នោត សេដ្ឋកិច្ចក៏មានអត្រាកំណើនខ្ពស់ ហើយសង្គមក៏មានស្ថិរភាព។
ក៏ប៉ុន្តែ មកដល់ឆ្នាំ២០១២ ម៉ាលីក៏ត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងភាពចលាចល និងអនាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ ដើមឆ្នាំ២០១២ ក្រុមឧទ្ទាម Touareg បានបើកការវាយប្រហារដណ្តើមកាន់កាប់តំបន់ប៉ែកខាងជើងម៉ាលី ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា នៅឯបាម៉ាកូឯណេះវិញ នៅសល់តែមួយខែទៀតត្រូវដល់ពេលរៀបចំបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី ស្រាប់តែប្រធានាធិបតីចាស់ដែលផុតអាណត្តិ ត្រូវបានក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ពីតំណែង។
វិបត្តិនយោបាយនេះធ្វើឲ្យម៉ាលីត្រូវបាត់បង់ការគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង នៅប៉ែកខាងជើងប្រទេស។ សូម្បីតែរដ្ឋធានីបាម៉ាកូក៏ត្រូវក្រុមឧទ្ទាមប៉ងវាយកាន់កាប់ដែរ បើសិនជាគ្មានអន្តរាគមន៍យោធារបស់បារាំង។ ភាពចលាចលក្នុងរយៈពេល ១៨ខែកន្លងទៅនេះ ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចម៉ាលីត្រូវធ្លាក់ដុនដាបយ៉ាងខ្លាំង។ អ្នកទេសចរក៏លែងមានធ្វើឲ្យប្រជាជនបាត់បង់ចំណូល អ្នកវិនិយោគបរទេសក៏នាំគ្នាផ្អាកការរកស៊ី ហើយ ដោយសារតែមានរដ្ឋប្រហារ ជំនួយអន្តរជាតិស្ទើរតែទាំងអស់ក៏ត្រូវកាត់ផ្តាច់។ ប្រជាជនម៉ាលី ដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងភាពក្រីក្រខ្លាំងស្រាប់ ក៏កាន់តែមានជីវភាពធ្លាក់ចុះដុនដាបខ្លាំងឡើងថែមទៀត។ អត្រានៃភាពក្រីក្រនៅម៉ាលី ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានរហូតដល់ទៅជិត ៤៣% មានន័យថា ក្នុងចំណោមប្រជាជនម៉ាលីសរុបទាំង ១៥លាននាក់ មានរហូតដល់ទៅជិតពាក់កណ្តាល ដែលកំពុងរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ។
នៅពេលនេះ ក្រោមជំនួយពីកងទ័ពបារាំង និងកងទ័ពមកពីប្រទេសផ្សេងទៀតនៅអាហ្វ្រិក តំបន់ខាងជើងម៉ាលីត្រូវបានរំដោះចេញពីដៃពួកភេរវជន និងក្រុមឧទ្ទាមមកវិញ ហើយក្រោមសម្ពាធរបស់បារាំង អាជ្ញាធរម៉ាលីក៏បានសុខចិត្តរៀបចំធ្វើការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឡើងវិញ។ នៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ ពលរដ្ឋម៉ាលី ចំនួន ៧លាននាក់ ដែលគ្រប់អាយុបោះឆ្នោត នឹងត្រូវចេញទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីរបស់ខ្លួន ហើយប្រសិនបើគ្មានបេក្ខជនណាមួយទទួលបានសំឡេងគាំទ្រលើសពី ៥០%ទេ ការបោះឆ្នោតជុំទីពីរ នឹងត្រូវរៀបចំធ្វើ នៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហាខាងមុខ។
ការបោះឆ្នោតនេះ គឺជាឱកាសដ៏សំខាន់មួយ សម្រាប់ម៉ាលី ក្នុងការវិលត្រឡប់ទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ បានទទួលជំនួយអន្តរជាតិឡើងវិញ និងជំរុញឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ ដើម្បីឈានទៅកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកសង្កេតការណ៍ជាច្រើនបានបង្ហាញនូវក្តីព្រួយបារម្ភ ចំពោះដំណើរការបោះឆ្នោតនៅម៉ាលីពេលនេះ ដោយសារតែគេមើលឃើញថា ការបោះឆ្នោតនេះហាក់ដូចជារៀបចំធ្វើដោយតក់ក្រហល់ខ្លាំងពេក ដោយមិនមានពេលរៀបចំឲ្យបានស្រួលបួល។ បញ្ហាសន្តិសុខនៅតែចោទឡើងខ្លាំង ដោយនៅតំបន់ខ្លះ ទាហានរដ្ឋាភិបាលម៉ាលី នៅតែមិនទាន់អាចគ្រប់គ្រងបានពេញលេញនៅឡើយ។ ចំណែកឯការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតវិញ ក៏មានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសច្រើន ក្នុងចំណោមបេក្ខជនប្រធានាធិបតី។
បញ្ហាទាំងនេះ ធ្វើឲ្យគេមានការព្រួយបារម្ភខ្លាចក្រែងមានការតវ៉ាផ្ទុះឡើង នៅក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលអាចនឹងរុញម៉ាលីឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយសាជាថ្មីទៀត ហើយម៉ាលីអាចនឹងត្រូវបាត់បង់ឱកាស ក្នុងការវិលត្រឡប់ទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ