ប្រវត្តិសង្ខេបរបស់ជនជាប់ចោទក្នុងសំណុំរឿង០០២
ជនជាប់ចោទក្នុងសំណុំរឿង ០០២ សុទ្ធសឹងជាមេដឹកនាំកំពូលៗក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម)។ ពួកគេត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋធំៗចំនួនបួន គឺឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ (ការសម្លាប់រង្គាលជនជាតិវៀតណាម និងជនជាតិចាម) និងឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងទៀត ដែលមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌខ្មែរ ឆ្នាំ១៩៥៦ (មនុស្សឃាត ការធ្វើទារុណកម្ម និងការវាយប្រហារលើសាសនា)។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាប្រវត្តិរូបសង្ខេបរបស់ជនជាប់ចោទទាំងបួន។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៦:៥២
នួន ជា
នួន ជា មានឈ្មោះដើមថា ឡុង ប៊ុនរួត បច្ចុប្បន្នមានអាយុ ៨៤ឆ្នាំ មានដើមកំណើតនៅភូមិវត្តគ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ មុនពេលចូលប្រឡូកក្នុងចលនាកុម្មុយនិស្តខ្មែរ នួន ជា បានទៅសិក្សាផ្នែកច្បាប់ នៅសកលវិទ្យាល័យធម្មសាត ប្រទេសថៃ ហើយបានចូលជាសមាជិកគណបក្សកុម្មុយនិស្តថៃ។ ក្រោយមកទើប នួន ជា សុំផ្ទេរសមាជិកភាពពីបក្សកុម្មុយនិស្តថៃ ទៅបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាវិញ។
នៅឆ្នាំ១៩៦០ នៅពេល ទូ សាមុត ឡើងកាន់តំណែងជាលេខាបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា (ពេលនោះមានឈ្មោះថា “បក្សពលករកម្ពុជា”) នួន ជា ត្រូវបានតែងតាំងជាអនុលេខាបក្ស។ ឆ្នាំ១៩៦៣ ក្រោយពីទូ សាមុត បាត់ខ្លួន តំណែងលេខាបក្ស បានទៅ សាឡុត ស ហៅប៉ុល ពត ចំណែកឯ នួន ជា ស្ថិតនៅជាអនុលេខាដដែល។
ក្រោយពេលដែលខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាច នៅឆ្នាំ១៩៧៥ នួន ជា បានក្លាយទៅជាប្រធានសភា។ ឯនៅក្នុងបក្ស នួន ជា នៅតែកាន់តំណែងជាអនុលេខាបក្សដដែល ហើយមានភារៈទទួលខុសត្រូវក្នុងការរៀបចំអង្គការចាត់តាំងបក្ស និងទទួលបន្ទុកកិច្ចការអប់រំនយោបាយ និងមនោគមន៍វិជ្ជា។ យោងតាមឯកសារដែលរក្សាទុកដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា នួន ជា គឺជាអ្នកចេញគោលនយោបាយឲ្យកម្មាភិបាលថ្នាក់មូលដ្ឋានអនុវត្ត ក្នុងនោះ ក៏មានកម្មាភិបាលនៅមន្ទីរ ស២១ ឬគុកទួលស្លែងផងដែរ។
ក្រោយពេលរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដួលរលំ នួន ជា បានរត់ភៀសខ្លួនទៅរស់នៅជាយដែនខ្មែរ-ថៃ ជាមួយមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមផ្សេងៗទៀត។ នួន ជា បានផ្តាច់ខ្លួនពីចលនាខ្មែរក្រហម នៅចុងឆ្នាំ១៩៩៨ ហើយត្រូវបានតុលាការខ្មែរក្រហមចាប់ឃុំខ្លួន នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៧។
អៀង សារី
អៀង សារី បច្ចុប្បន្ន មានអាយុ ៨៥ឆ្នាំ មានឈ្មោះដើម គឹម ត្រាង មានដើមកំណើតនៅខេត្តត្រាវិញ កម្ពុជាក្រោម។ នៅពេលមានអាយុ ២០ឆ្នាំ អៀង សារី បានចូលរៀននៅវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
ពេលរៀននៅភ្នំពេញ អៀង សារី គឺជាមិត្តភ័ក្តិយ៉ាងជិតស្និទ្ធិជាមួយ ប៉ុល ពត។ ប៉ុល ពត និងអៀង សារី សុទ្ធតែបានទទួលអាហារូបករណ៍ទៅបន្តការសិក្សានៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។ ប៉ុល ពត ចេញទៅបារាំងនៅឆ្នាំ១៩៤៩ ហើយអៀង សារី នៅឆ្នាំ១៩៥០។ នៅឆ្នាំ១៩៥១ អៀង សារី បានរៀបការជាមួយអៀង ធីរិទ្ធិ ដែលកំពុងរៀននៅទីក្រុងប៉ារីសដែរ។
នៅប៉ារីស ក្រៅពីប៉ុល ពត និងអៀង ធីរិទ្ធិ អៀង សារី បានជួបជាមួយនឹងនិស្សិតខ្មែរផ្សេងទៀត ដូចជា ហ៊ូ យន់, សុន សេន, ខៀវ សំផន, រ័ត្ន សាមឿន, ជួន ម៉ុម និងតូច ភឿន ជាដើម ដែលក្រោយមកសុទ្ធតែបានក្លាយជាមន្រ្តីសំខាន់ៗរបស់ខ្មែរក្រហម។
អៀង សារី បានវិលត្រឡប់ពីប្រទេសបារាំង នៅឆ្នាំ១៩៥៧ ហើយបានក្លាយជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៦០។ នៅឆ្នាំ១៩៦៣ នៅពេល ប៉ុល ពត ជាប់ឆ្នោតជាលេខាបក្ស អៀង សារី បានក្លាយជាមេដឹកនាំលំដាប់ទីបីក្នុងបក្ស បន្ទាប់ពី ប៉ុល ពត និងនួន ជា។
នៅក្នុងអំឡុងពេលខ្មែរក្រហមកាន់អំណាច អៀង សារី មានតំណែងជាឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ក្រោយពេលរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យត្រូវដួលរលំ អៀង សារី រួមជាមួយនឹងប៉ុល ពត ត្រូវបានតុលាការនៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាកាត់ទោសប្រហារជីវិត ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍។
ក៏ប៉ុន្តែ អៀង សារី បានទទួលការលើកលែងទោស ក្រោយពីបានផ្តាច់ខ្លួនពីខ្មែរក្រហម ចុះចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាល នៅឆ្នាំ១៩៩៦។
អៀង សារី ត្រូវបានតុលាការខ្មែរក្រហម ចាប់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី១២ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៧។
ខៀវ សំផន
ខៀវ សំផន បច្ចុប្បន្នអាយុ ៧៩ឆ្នាំ មានដើមកំណើត នៅខេត្តស្វាយរៀង។
ខៀវ សំផន បានទទួលអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅប្រទេសបារាំង នៅឆ្នាំ១៩៥៣ ហើយបានទទួលសញ្ញាបត្រថ្នាក់បណ្ឌិតសេដ្ឋកិច្ច នៅឆ្នាំ១៩៥៨ ពីសកលវិទ្យាល័យ Panthéon-Sorbonne ទីក្រុងប៉ារីស។
ក្រោយពីវិលត្រឡប់ពីប្រទេសបារាំងវិញ ខៀវ សំផន បានប្រកបអាជីពជាសាស្រ្តាចារ្យនៅមហាវិទ្យាល័យច្បាប់ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ នៅឆ្នាំ១៩៦២ ខៀវ សំផន បានជាប់ឆ្នោតជាតំណាងរាស្រ្ត និងត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងរដ្ឋាភិបាលនៃសង្គមរាស្រ្តនិយម។
ដោយត្រូវប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោស ពីបទញុះញង់ឲ្យមានអំពើបះបោរនៅសំឡូត កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ១៩៦៧ ខៀវ សំផន រួមជាមួយនឹងតំណាងរាស្រ្តពីររូបទៀត គឺហ៊ូ យន់ និងហ៊ូ នឹម បានរត់ចេញពីភ្នំពេញ ទៅចូលរួមក្នុងចលនាតស៊ូខ្មែរក្រហម។
នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ខៀវ សំផន ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រមុខរដ្ឋ នៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ជំនួសសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ដែលបានលាលែងចេញពីតំណែង។ នៅឆ្នាំដដែលនោះ ខៀវ សំផន ត្រូវបានបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាបញ្ចូលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្ស រួមជាមួយនឹងមនុស្ស ៩រូបផ្សេងទៀត គឺ ប៉ុល ពត, នួន ជា, អៀង សារី, វន វ៉េត, សោ ភឹម, សុន សេន, ឈិត ជឿន ហៅម៉ុក, ញឹម រស់ និងកែ ពក។
ក្រោយពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ខៀវ សំផន បានឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ជំនួសប៉ុល ពត ហើយបានធ្វើជាតំណាងខ្មែរក្រហម នៅក្នុងការចរចាសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១។ ក្រោយពេលចុះកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ខៀវ សំផន រួមជាមួយនឹងសុន សេន បានធ្វើដំណើរចូលមកទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីបំពេញមុខងារជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវបង្ខំចិត្តចាកចេញទៅប្រទេសថៃវិញ នៅថ្ងៃដដែល ក្រោយពីប្រឈមមុខនឹងកុបកម្មប្រឆាំង។
ខៀវ សំផន បានផ្តាច់ខ្លួនពីខ្មែរក្រហម នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ហើយបានរស់នៅទីក្រុងប៉ៃលិន រហូតដល់ពេលតុលាការខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួន នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៧។
អៀង ធីរិទ្ធិ
អៀង ធីរិទ្ធិ បច្ចុប្បន្ន មានអាយុ ៧៩ឆ្នាំ មានឈ្មោះដើម ខៀវ ធីរិទ្ធិ ជាប្អូនស្រីបង្កើតរបស់ខៀវ ប៉ុណ្ណារី ដែលត្រូវជាភរិយារបស់ប៉ុល ពត។
ក្រោយពីបានបញ្ចប់ការសិក្សា នៅវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ ខៀវ ធីរិទ្ធិ បានចេញទៅបន្តការសិក្សាផ្នែកអក្សរសាស្រ្តអង់គ្លេស នៅសកលវិទ្យាល័យ Sorbonne ក្រុងប៉ារីស។ ក្រោយពីបានរៀបការជាមួយអៀង សារី នៅឆ្នាំ១៩៥១ ខៀវ ធីរិទ្ធិ បានប្រើឈ្មោះ អៀង ធីរិទ្ធិ វិញ ដោយយកត្រកូលតាមប្តី។ អៀង ធីរិទ្ធិ គឺជាជនជាតិខ្មែរដំបូងបំផុត ដែលបានទទួលសញ្ញាបត្រផ្នែកអក្សរសាស្រ្តអង់គ្លេស។
ក្រោយពីបានវិលត្រឡប់ពីប៉ារីស នៅឆ្នាំ១៩៥៧ អៀង ធីរិទ្ធិបានទៅធ្វើជាគ្រូបង្រៀនអង់គ្លេស នៅវិទ្យាល័យឯកជនក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ហើយបានទៅរស់នៅផ្ទះជាមួយ ប៉ុល ពត និងខៀវ ប៉ុណ្ណារី ជាបងស្រី។
នៅពេលខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច អៀង ធីរិទ្ធិ ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសង្គមកិច្ច។
អៀង ធីរិទ្ធិ បានផ្តាច់ខ្លួនពីខ្មែរក្រហម ហើយត្រូវបានតុលាការខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួន ក្នុងពេលជាមួយគ្នានឹង អៀង សារី។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ វិច្ឆិកា ២០១១ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៃតុលាការខ្មែរក្រហមបានចេញសេចក្តីសម្រេចដោះលែងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធិ ក្នុងហេតុផលថា លោកស្រីមានជំងឺវិកលចរិក និងភ្លេចភ្លាំង មិនមានកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការចូលរួមក្នុងសវនាការ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការដោះលែងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធិ ត្រូវបានតុលាការកំពូលបញ្ជាឲ្យផ្អាកជាបណ្តោះអាសន្ន ក្រោយពីទទួលបណ្តឹងសាទុក្ខ ពីសហព្រះរាជអាជ្ញា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ