តើហេតុអ្វីបានជា ប្រមុខដឹកនាំកួគឌីស្ថាននៅអ៊ីរ៉ាក់ លាឈប់ពីតំណែង?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៩
ប្រមុខដឹកនាំកួគឌីស្ថាននៅអ៊ីរ៉ាក់ លោក Massoud Barzani បានប្រកាសឈប់កាន់តំណែង ហើយបានស្នើសុំសភា កុំឲ្យបន្តអាណត្តិឲ្យរូបលោកតទៅទៀត។ នៅចុងសប្តាហ៍នេះ សភាកួគឌីស្តាន បានបោះឆ្នោត ដោយសំឡេងភាគច្រើន អនុម័តយល់ព្រមតាមសំណើ។ជាអ្នកជាតិនិយមកួគឌីស្ថាន លោក Massoud Barzani បានកាន់អំណាចជិត១៥ឆ្នាំ ហើយសភា ធ្លាប់បានផ្តល់សេចក្តីទុកឲ្យលោកបន្តកាន់តំណែងកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដោយមិនចាំបាច់បោះឆ្នោត។ លោកគឺជាអ្នកជំរុញផ្តួចផ្តើមឲ្យមានបោះឆ្នោតប្រជាមតិផ្តាច់ទឹកដីយកឯករាជពីអ៊ីរ៉ាក់ រហូតដល់ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រច្រើនលើសលុប កាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះ។ ចុះហេតុអ្វីបានជា នៅពេលនេះ លោកបានសម្រេចចិត្តប្រកាសលាឈប់ពីតំណែងកំពូលទៅវិញ?
មូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យលោក បាហ្សានី លាឈប់ពីតំណែង
ចាប់ថ្ងៃទី១វិច្ឆិកា ស្អែកនេះទៅ ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់ក្រុមកួគឌីស្តាននៅអ៊ីរ៉ាក់ លោក Massoud Barzani នឹងលែងកាន់តំណែងតទៅទៀតហើយ។ មានអាយុ៧១ឆ្នាំ លោកគឺជាមេដឹកនាំចលនាទាមទារប្រកាសឯករាជ សម្រាប់ជនជាតិកួគឌីស្ថាន នៅភាគខាងជើងអ៊ីរ៉ាក់។ Massoud Barzani បានក្លាយជាមេដឹកនាំតំបន់ស្វ័យត តាំងពីឆ្នាំ២០០៣ នៅពេលដែលរបបដឹកនាំរបស់ អូស្មា ប៊ិនឡាដិន នៅអ៊ីរ៉ាក់ បានផុតរលត់ទៅ។
តាមពិតទៅ អាណត្តិកាន់តំណែងរបស់លោក Massoud Barzani បានត្រូវផុតតាំងតែពីឆ្នាំ២០១៣មកម្ល៉េះ តែសភា សម្រេចលុបចោលការបោះឆ្នោត និងបានផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តឲ្យលោកបន្តកាន់អំណាចតទៅទៀត រហូតមកដល់ពេលនេះ។
គ្មានការគាំទ្រពីអាមេរិក និងអន្តរជាតិ
ក្នុងសុន្ទរកថាចុងក្រោយ នៅពេលប្រកាសសុំលាឈប់ពីតំណែង កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក Barzani បានថ្លែងដោយសម្តីជូរចត់ និងពោរពេញសេចក្តីសោកស្តាយ។ ប្រមុខដឹកនាំរូបនេះ បាននិយាយថា លោកស្តាយជាខ្លាំង ដែលគ្មានសហគមអន្តរជាតិគាំទ្រការប្រកាសទាមទារឯករាជរបស់លោក។
សូមជ្រាបថា កាលពីមួយខែកញ្ញាមុននេះ ជនជាតិកួគឌីស្ថាន បានបោះឆ្នោតប្រជាមតិ និងទាមទារបង្កើតឯករាជខ្លួនឯងមួយ ចេញពីទឹកដីអ៊ីរ៉ាក់។ លទ្ធផលប្រជាមតិនោះ បើទោះបីជាមានសំឡេងគាំទ្រច្រើនលើសលុប ដល់ទៅជាង៩២ភាគរយ ឲ្យផ្តាច់ខ្លួនទៅហើយក្តី ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្តីប្រកាសឯករាជ្យ គឺត្រូវបានផ្អិបទុកចោលទៅវិញ។
បើគេពិនិត្យផ្តោតទៅលើសន្ទុកថា ក៏ជូរចត់របស់ប្រមុខរដ្ឋរូបនេះ គឺលោកចង់គូសបញ្ជាក់ដោយត្រង់ៗចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិកតែម្តង។ លោក Barzani ក្នុងសុន្ទរកថាចុងក្រោយផ្សាយនៅទូរទស្សន៍ជាតិ បានរិះគន់សហរដ្ឋអាមេរិក ថាយល់ព្រមអនុញ្ញាតឲ្យកងកម្លាំងអ៊ីរ៉ាក់ យកគ្រឿងប្រដាប់អាវុធសម្រាប់កម្ចាត់ពួកអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមជីហាត ទៅវាយកម្ទេចក្រុមកួគឌីស្ថាន និងថា អាមេរិកព្រមឈរបើកភ្នែកមើលអ៊ីរ៉ាក់ វាយដណ្តើមយកតំបន់ Kirkouk កៀរគួក ដែលជាតំបន់ប្រភពសេដ្ឋកិច្ចប្រេងដ៏សំខាន់របស់កួគឌីស្ថាន។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោក Barzani បានរម្លឹកថា ប្រសិនបើគ្មានកម្លាំងពលីកម្មរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធកួគឌីស្ថានជួយប្រយុទ្ធវាយកម្ទេចពួកជីហាតនោះទេ ម្ល៉េះសម ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តអន្តរជាតិនិងកងទ័ពអ៊ីរ៉ាក់ នឹងមិនអាចរំដោះទីក្រុងម៉ូសូល ចេញពីកណ្តាប់ដៃពួកអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមជីហាតបានឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ លោកចង់និយាយថា ការជួយរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធកួគឌីស្ថាន គឺមិនត្រឹមតែគ្មានការតបស្នងសងគុណនោះទេ តែបែរជាទទួលបានទោសទៅវិញ។
មុននឹងបញ្ចប់សុន្ទរកថា ប្រមុខដឹកនាំកួគឌីស្ថាន ចង់ពលរដ្ឋកួគឌីស្ថានរបស់ខ្លួនដណ្តឹងសួរខ្លួនឯងថា តើអាមេរិក បានដឹកឮ និងមើលឃើញការវាយប្រហាររបស់អ៊ីរ៉ាក់ មកមើលក្រុមកួគឌីស្ថានដែរទេ? ហើយបើអាមេរិកដឹងហើយ ហេតុអ្វីមិនជួយអើពើចាត់វិធានការ? តើហេតុអ្វី រដ្ឋាភិបាលក្រុង Washington ចង់ដាក់ទណ្ឌកម្មកួគឌីស្ថាន?
ចំពោះភាគីរដ្ឋាភិបាលក្រុង Washington វិញ អាមេរិកដែលជាអ្នកជួយយិតយោងពួកកងទ័ពកួគឌីស្ថាននេះតាំងតែពីដើមរៀងមក ហើយនិងបានផ្តល់លុយកាក់និងគ្រឿងសព្វាវុធដើម្បីកម្ចាត់ពួកជីហាត តែអាមេរិក ពិតជាមិនបានទទួលគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យរបស់ពួកគេនេះទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ពីម្សិលមិញនេះទៀត រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ថែមទាំងបានអបអរចំពោះសភាកួគឌីស្ថាន ដែលបានយល់ព្រមអនុម័តការលាឈប់ពីតំណែង របស់លោក Barzani ថែមទៅទៀត។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អាមេរិកចង់ឃើញសភាកួគឌីស្ថាន រៀបចំការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៨។
វិបត្តិផ្ទៃក្នុង
ដោយឡែក ចំពោះរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀត ក្រៅពីអ៊ីរ៉ាក់ជំទាស់ចំពោះការចង់ប្រកាសឯករាជ្យ ប្រទេសជិតខាងផ្សេង មានបែបយ៉ាង អ៊ីរ៉ង់ ស៊ីរី និងទួកគី គឺរឹងរឹតតែមិនចង់ឃើញឡើយ ការបង្កើតរដ្ឋថ្មី ពីសំណាក់ក្រុមជនជាតិកួគឌីស្ថាន និកាយសាសនាស៊ុននីត ថែមទៅទៀត។ ប្រទេសបារាំងវិញ បានចាប់ដៃជាមួយអ៊ីរ៉ាក់និងត្រូវការអ៊ីរ៉ាក់ដើម្បីកម្ទេចអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមនោះ គឺបារាំងបានបង្ហាញជំហរថា ចង់ឃើញក្រុមកួគឌីស្ថានចរចាគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ាក់ និងរស់នៅចុះសម្រុងគ្នា ក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញានៃរដ្ឋសហព័ន្ធអ៊ីរ៉ាក់។
បន្ថែមពីមូលហេតុគ្មានការគាំទ្រពីអន្តរជាតិ នៅនយោបាយផ្ទៃក្នុងវិញ លោក Barzani បានត្រូវក្រុមប្រឆាំងចោទថា ដោយសារតែគម្រោងរៀបចំប្រជាមតិនោះហើយ បានជាត្រូវអ៊ីរ៉ាក់វាយដណ្តើមយកទឹកដី ដល់ថ្នាក់បាត់បង់តំបន់ កៀរកួគ ដែលជាតំបន់ប្រេងដ៏សំខាន់។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក Barzani បានឆ្លើយថា ដោយសារតែក្រុមប្រឆាំងទាំងនោះឯង ដែលចុះចាញ់ដោយមិនព្រមប្រយុទ្ធ ទើបបណ្តាលឲ្យបាត់តំបន់ កៀរកួគ ទៅអ៊ីរ៉ាក់យ៉ាងងាយ។
តើថ្ងៃអនាគតនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
យ៉ាងណាក៏ដោយ ពីអំណឹះតទៅ គេមិនទាន់អាចដឹងពីអនាគតក្រុមកួគឌីស្ថាន ថានឹងទៅជាយ៉ាងណានោះទេ ហើយថាតើនរណានឹងមកកាន់តំណែងប្រមុខដឹកនាំជំនួសលោក Barzani នោះ? ប៉ុន្តែចំពោះលោក Barzani គឺបានសន្យាហើយថា នឹងមិនឈប់ធ្វើនយោបាយទេ ហើយលោកនឹងនៅតែបន្តគ្រងសម្លៀកបំពាក់ទាហានរួមរស់ប្រគាកស្នាតស៊ូជាមួយជនជាតិកួកឌីស្ថានតទៅទៀត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ