ហេតុអ្វីបានជាការចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងអត្រា ២០% របស់អ៊ីរ៉ង់ជាក្តីបារម្ភខ្លាំងរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:០៧
ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់បានរំលោភបំពានកាន់តែខ្លាំង និងជាចំហលើកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ ២០១៥ ដែលអ៊ីរ៉ង់បានចុះហត្ថលេខាជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ក្នុងថ្ងៃចន្ទ ទី៤ មករា អ៊ីរ៉ង់បានប្រកាសពីការផ្តើមនីតិវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងអាត្រាដល់ទៅ ២០%។ ការដែលអ៊ីរ៉ង់បន្តមិនគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងកាលពី ៥ឆ្នាំមួយនេះបានធ្វើឡើង ក្រោយពីប្រធានាធិបតីអាមេរិកផុតអាណត្តិលោកដូណាល់ ត្រាំបានដកអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនាពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៨ និងបានដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចជាថ្មីលើអ៊ីរ៉ង់។ ចំណែកក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតបានត្រឹមបន្តប្តេជ្ញាព្យាយាមរក្សាទុកកិច្ចព្រមព្រៀង។ តើការចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងអត្រា ២០% មានន័យយ៉ាងដូចម្តេច និងថា តើកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ នេះបានចូលទីអវសានហើយ ឬ?
គឺនៅថ្ងៃទី១៤ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៥ ដែលអ៊ីរ៉ង់ និងសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង ៥ ប្រទេសនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបូកនឹងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចូលជាធរមានក្នុងថ្ងៃទី១៦ មករា ឆ្នាំ ២០១៦ មួយនេះបានចែងយ៉ាងច្បាស់ពីវិធានការដែលអ៊ីរ៉ង់ត្រូវគោរពឲ្យបានត្រឹមត្រូវក្នុងរយៈពេលពី ៥ឆ្នាំទៅ ២៥ឆ្នាំ។ ជាថ្នូរត្រឡប់វិញ សហគមន៍អន្តរជាតិផ្តើមដកទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចបន្តិចម្តងៗចេញពីអ៊ីរ៉ង់។ ក្នុងចំណោមករណីយកិច្ចដែលអ៊ីរ៉ង់ត្រូវគោរពរួមមាន មិនធ្វើការចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងអត្រាខ្ពស់ជាង ៣,៦៧% ហើយក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ អ៊ីរ៉ង់មិនអាចស្តុកទុកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមចម្រើនរួចក្នុងអត្រាទាបជាង ៣,៦៧% លើសពី ៣០០គីឡូក្រាមទេ។ បើលើសពីចំនួននេះនឹងត្រូវដឹកចេញទៅបរទេស គឺប្រទេសរុស្ស៊ី។
ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ អ៊ីរ៉ង់ត្រូវកាត់បន្ថយចំនួនឧបករណ៍សម្រាប់ចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពី ១៩ ០០០ដើមមកនៅត្រឹម ៥ ០៦០ដើម ហើយមានតែមូដែលចាស់ៗទេដែលអនុញ្ញាតឲ្យបន្តប្រើប្រាស់។ បន្ទាប់មក មជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែរ Fordo នៅក្រោមដីត្រូវបានប្តូរទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលរូបវិទ្យា និងបច្ចេកវិទ្យានុយក្លេអ៊ែរដោយមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានសកម្មភាពចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមទៀតឡើយ។ ចុងក្រោយ អ៊ីរ៉ង់បានយល់ព្រមកែប្រែម៉ាស៊ីនប្រតិកម្មដើរដោយទឹកធ្ងន់នៅមជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែរអារ៉ាក់ឲ្យទៅជាម៉ាស៊ីនប្រតិកម្មដែលមិនអាចផលិតសារធាតុភ្លុយតូនីញ៉ូមដើម្បីបម្រើឲ្យវិស័យយោធាបានទៀតទេ។
ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិមានតួនាទីជាអ្នកត្រួតពិនិត និងតាមឃ្លាំមើលការអនុវត្តន៍លើកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់អ៊ីរ៉ង់ដោយមានការរួមសហការយ៉ាងស្អិតរមួតពីអ៊ីរ៉ង់។ នៅក្នុងជំហានដំបូង អ្វីៗមានដំណើរការដោយរលូន។ គឺទើបតែការឡើងកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីអាមេរិករបស់លោកដូណាល់ ត្រាំទេដែលរឿងរ៉ាវនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់បានផ្តើមកក្រើកឡើងវិញ ពោលក្រោយពីលោកត្រាំបានដកអាមេរិកចេញកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងថ្ងៃទី៨ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៨។ បន្ទាប់មក លោកត្រាំក៏បានផ្តើមដាក់ទណ្ឌកម្មជាថ្មីបន្តបន្ទាប់លើអ៊ីរ៉ង់។ ជាការសងសឹកនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ អ៊ីរ៉ង់ក៏បានចាប់ផ្តើមលែងគោរពតាមកិច្ចសន្យាមួយចំនួនដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង។ ជាក់ស្តែង អ៊ុយរ៉ាញ៉ូមចម្រើនរួចក្នុងអត្រាទាបជាង ៣,៦៧% ត្រូវបានអ៊ីរ៉ង់ស្តុកលើស ១២ដងច្រើនជាងបរិមាណដែលមានកំណត់នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយនៅដើមឆ្នាំ ២០២0 អ៊ីរ៉ង់បានបង្កើនចំនួនឧបករណ៍សម្រាប់ចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពី ៥ ០៦០ដើមនៅមុនឆ្នាំ ២០១៥ ទៅដល់ ៦ ៤០០ដើមនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
តែអ្វីដែលសហគមន៍អន្តរជាតិកំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាំងជាងគេនៅពេលនេះ គឺការដែលអ៊ីរ៉ង់ទើបសម្រេចធ្វើការចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមក្នុងអត្រាដល់ទៅ ២០% ដូចដែលខ្លួនបានធ្វើនៅមុនមានកិច្ចព្រមព្រៀង។ ហេតុអ្វីបានជាគេនិយាយពីអត្រា ២០% ព្រោះដើម្បីអាចឈានទៅផលិតគ្រាប់បែកបរមាណូបាន គេត្រូវការអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមចម្រើនរួចក្នុងអត្រាដល់ទៅ ៩០% ឯណោះ។ លោកហ្រ្វង់ស័រ នីគូឡូដ អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំអ៊ីរ៉ង់ និងជាអ្នកជំនាញស្តីពីអ៊ីរ៉ង់បានពន្យល់ថា នីតិវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពីអត្រា ២០% ទៅ ៩០% គឺងាយស្រួល និងឆាប់រហ័សជាងនីតិវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមពីអត្រា ៣% ទៅ ២០% ឆ្ងាយណាស់។ ដូច្នេះអ្វីដែលអ៊ីរ៉ង់កំពុងធ្វើនេះជាការរំលោភធ្ងន់ធ្ងរលើកិច្ចព្រមព្រៀង។ តែវាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដាក់គំនាបលើសហគមន៍អន្តរជាតិ ពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យពិចារណាឡើងវិញពីជំហររបស់ខ្លួន។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកជាប់ឆ្នោតលោកចូ បៃដិនដែលនឹងចូលកាន់តំណែងនៅថ្ងៃទី២០ មករាខាងមុខធ្លាប់បានសន្យាថា លោកនឹងនាំសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យត្រឡប់ចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ ឡើងវិញ។ តែប្រមុខសាសនាអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់លោកអាលី ខាមេណីបានព្រមានច្រើនដងថា ការស្អប់ខ្ពើម និងការតាមចងពៀររបស់អាមេរិកចំពោះអ៊ីរ៉ង់នឹងគ្មានថ្ងៃបញ្ចប់ដោយការចាកចេញពីសេតវិមានរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងហាក់បានដឹងខ្លួនបន្ថែមថា កិច្ចព្រមព្រៀងកាលពី ៥ឆ្នាំមួយនេះកំពុងស្ថិតមាត់ជ្រោះមរណៈដែលគេត្រូវសង្រ្គោះជាបន្ទាន់។ ខណៈដែលអ៊ីរ៉ង់នៅមិនទាន់បិទទ្វារចរចាទាំងស្រុង សហភាពអឺរ៉ុបបានសន្យាបង្កើនការប្រឹងប្រែងទ្វេដងដើម្បីព្យាយាមរក្សាទុកកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់ជាជាងទុកកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឲ្យស្លាប់ និងចាប់ផ្តើមការចរចាឡើងវិញដែលត្រូវប្រើពេលយូរ និងមិនច្បាស់ទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីដែលគ្រាន់បើជាងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់ទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ