អាល្លឺម៉ង់រៀបចំសន្និសីទអន្តរជាតិដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពឲ្យប្រទេសលីប៊ី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៥
នៅថ្ងៃពុធ ទី២៣ មិថុនា ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំសន្និសីទអន្តរជាតិដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពឲ្យប្រទេសលីប៊ី។ នេះជាការរៀបចំលើកទី២ របស់អាល្លឺម៉ង់ បន្ទាប់ពីបានរៀបចំលើកទី១ កាលពីថ្ងៃទី១៩ មករា ឆ្នាំ ២០២០។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់សម្រាប់សន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី២ ស្តីពីសន្តិភាពនៅលីប៊ីពេលនេះ គឺការចូលរួមលើកដំបូងរបស់រដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលលីប៊ីដែលដឹកនាំដោយលោកអាប់ឌែល ហាមីត ដេបា។ គួររម្លឹកថា តាំងពីក្រោយការធ្លាក់ពីអំណាចរបស់មេដឹកនាំកាដាហ៊្វីក្នុងឆ្នាំ ២០១១ មក លីប៊ីបានផុងខ្លួនជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិហែកហួរផ្ទៃក្នុង។ គឺទើបក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០ ដែលភាគីជម្លោះបានព្រមព្រៀងលើបទឈប់បាញ់មួយ និងបានឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលរួបរួមមួយ។ តែផ្លូវដែលត្រូវដើរឆ្ពោះទៅរកស្ថិរភាព និងសន្តិភាពនៅវែងឆ្ងាយ។
ដើម្បីអាចយល់ពីស្ថានការណ៍សព្វថ្ងៃនៅលីប៊ីបាន គេត្រូវបកក្រោយមួយជំហានយ៉ាងវែងតាំងពីក្រោយការធ្លាក់ពីអំណាចរបស់មេដឹកនាំផ្តាច់ការកាដាហ៊្វីក្នុងឆ្នាំ ២០១១។ តាំងពីពេលនោះមក ពិសេសតាំងពីឆ្នាំ ២០១៥ មក លីប៊ីបានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិដណ្តើមអំណាចដោយត្រូវបានពុះចែកជាពីរ នៅម្ខាងស្ថិតប៉ែកខាងលិច គឺរដ្ឋាភិបាលឯកភាពជាតិក្នុងទីក្រុងទ្រីប៉ូលីដឹកនាំដោយលោកហ្វាយេ អាល់ សារ៉ាដែលទទួលស្គាល់ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ និងនៅម្ខាងទៀតស្ថិតប៉ែកខាងកើត គឺរដ្ឋអំណាចសម្ព័ន្ធមិត្តដឹកនាំដោយសេនាប្រមុខខាលីហ្វា ហាវតារ។ ពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២០ សេនាប្រមុខខាលីហ្វា ហាវតារបានដឹកនាំកម្លាំងទ័ពដើម្បីវាយយកទីក្រុងទ្រីប៉ូលី។
តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា ភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងទាំងពីរមានការគាំទ្រពីកម្លាំងទ័ពបរទេសរៀងៗខ្លួន។ លោកហ្វាយេ អាល់ សារ៉ាទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសតួកគី ហើយសេនាប្រមុខខាលីហ្វា ហាវតារទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសរុស្ស៊ី អេហ្ស៊ីប និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏សេនាប្រមុខខាលីហ្វា ហាវតាមិនអាចដណ្តើមទីក្រុងទ្រីប៉ូលីពីកណ្តាប់ដៃលោកហ្វាយេ អាល់ សារ៉ាបានដែរ។ បន្ទាប់មកក្នុងថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ ២០២០ និងក្រោយពីបានជួបចរចាគ្នាអស់រយៈ ៥ថ្ងៃរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស៊្វីស ភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើបទឈប់បាញ់មួយ។
ផ្តើមចេញពីបទឈប់បាញ់មួយនេះនិងក្រោមការរៀបចំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រតិភូលីប៊ីរួបរួមបានរួមប្រជុំគ្នាជាបន្តបន្ទាប់រហូតព្រមព្រៀងបង្កើតចេញនូវរដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលមួយ និងឯកភាពគ្នាលើជម្រើសនាយករដ្ឋមន្រ្តីអន្តរកាលម្នាក់ដែលមានឈ្មោះអាប់ឌែល ហាមីត ដេបា។ រដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលរបស់លោកដេបាត្រូវធ្វើការជាមួយក្រុមប្រឹក្សាប្រធានាធិបតីដែលមានសមាជិកចំនួន ៣រូបរហូតដល់ពេលរៀបចំបោះឆ្នោតសភា និងបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីដែលគ្រោងធ្វើក្នុងពេលតែមួយនៅថ្ងៃទី២៤ ធ្នូខាងមុខ។ នេះហើយជាប្រធានរឿងសំខាន់មួយនៃសន្និសីទអន្តរជាតិដែលគ្រោងរៀបចំក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់នាថ្ងៃពុធ ទី២៣ មិថុនា។ ចំណែកប្រធានរឿងសំខាន់ទី២ គឺផ្តោតលើការដកកម្លាំងទ័ពបរទេស និងទ័ពស៊ីឈ្នួលទាំងអស់ចេញពីលីប៊ី។
គួររម្លឹកថា អាល្លឺម៉ង់ធ្លាប់បានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំសន្និសីទអន្តរជាតិដូចគ្នានេះកាលពីថ្ងៃទី១៩ មករា ឆ្នាំ ២០២០។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់នៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី២ ពេលនេះ គឺការចូលរួមលើកដំបូងរបស់រដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលលីប៊ីរួបរួមដឹកនាំដោយលោកអាប់ឌែល ហាមីត ដេបា។ បន្ទាប់ពីបានហែកហួរគ្នាអស់រយៈពេល ១០ឆ្នាំ លីប៊ីហាក់កំពុងស្ថិតលើផ្លូវឆ្ពោះទៅរកស្ថិរភាព និងសន្តិភាព។ តែផ្លូវដែលត្រូវដើរដើម្បីឈានដល់គោលដៅមួយនេះនៅវែងឆ្ងាយនៅឡើយ។ នៅវែងឆ្ងាយ ព្រោះមិនទាន់អីផង ភាពមន្ទិលសង្ស័យលើឆន្ទៈពិតប្រាកដរបស់លោកអាប់ឌែល ហាមីត ដេបាក្នុងការរៀបចំបោះឆ្នោតកំពុងលេចឡើងយ៉ាងផុសផុល។
អ្នកដែលហាក់កំពុងមិនទុកចិត្តលើលោកអាប់ឌែល ហាមីត ដេបា គឺលោកហ្វាទី បាឆាហ្កា អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងអាចជាប្ខេជនម្នាក់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីខាងមុខ។ មួយវិញទៀត បទឈប់បាញ់ដែលបានចូលជាធរមានតាំងពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០ ហាក់នៅផុយស្រួយខ្លាំង។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ ភាពប្រេះឆាហាក់កំពុងមានឡើងវិញរវាងភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងនៅប៉ែកខាងកើត និងប៉ែកខាងលិច។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ ប្រេសិតពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកវិបត្តិលីប៊ីលោក Jan Kubis បានទទួលស្គាល់ពេញមាត់នាខែឧសភាកន្លងទៅ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក Kubis ក៏បានទទួលស្គាល់ផងដែរពីការគ្មានភាពចម្រើនទៅមុខទាក់ទងនឹងការដកទ័ពបរទេស និងទ័ពស៊ីឈ្នួលទាំងអស់ចេញពីលីប៊ី។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយឲ្យកាសែតប្រចាំថ្ងៃអាល្លឺម៉ង់ឈ្មោះ Die Welt នាថ្ងៃចន្ទ ទី២១ មិថុនា ប្រមុខការទូតអាល្លឺម៉ង់លោក Heiko Maas បានបញ្ជាក់ច្បាស់ៗថា អ្នកដែលបានសន្យានៅក្នុងសន្និសីទលើកមុនពីការដកទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីលីប៊ីមិនបានគោរពតាមពាក្យសន្យារបស់ខ្លួនទេ។ ទោះបីជាលោក Mass មិនបាននិយាយចំឈ្មោះប្រទេសណាមួយក៏ដោយក៏គេដឹងថា លោកចង់និយាយសំដៅប្រទេសរុស្ស៊ី តួកគី ឬអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម។ តាមលោក Heiko Mass ប្រសិនបើគេចង់ឃើញលីប៊ីមានស្ថិរភាព សន្តិភាព និងស្វ័យដឹកនាំដោយខ្លួនឯងបាន ទ័ពបរទេស និងទ័ពស៊ីឈ្នួលទាំងអស់ត្រូវដកចេញពីលីប៊ី។ ការអំពាវនាវដូចគ្នានេះក៏មានពីសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ អង្គការសហប្រជាជាតិ សហភាពអឺរ៉ុប និងសហភាពអាហ្រ្វិកនាដំណាច់ខែមេសាកន្លងទៅ។
តាមការប៉ាន់សា្មនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២០ មានទ័ពស៊ីឈ្នួល និងយុទ្ធជនបរទេសប្រមាណជា ២០ ០០០នាក់នៅលើទឹកដីលីប៊ី។ មែនទែនទៅ ការជួយជ្រោមជ្រែងរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិដើម្បីស្ថិរភាព និងសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេសមួយដែលកំពុងមានជម្លោះផ្ទៃក្នុងពិបាកនិយាយគ្នាជារឿងមួយមិនអាចខ្វះបានទេ។ តែនេះគ្រាន់ជារឿងបន្ទាប់បន្សំប៉ុណ្ណោះ ព្រោះអ្វីៗវាអាស្រ័យទាំងស្រុងលើឆន្ទៈរបស់ភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងនីមួយៗ។ សម្រាប់លីប៊ី ការរៀបចំបោះឆ្នោតជារឿងសំខាន់ និងបន្ទាន់។ អវត្តមាននៃការបោះឆ្នោតក្រោមរូបភាពណាមួយអាចជាលេសមួយសម្រាប់រុស្ស៊ី និងតួកគីដើម្បីបន្តរក្សាទ័ពរបស់ខ្លួននៅលីប៊ី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ