ហេតុអ្វីបានជាជាង ១០ឆ្នាំក្រោយការផ្តួលរំលំរបបកាដាហ្វ៊ី លីប៊ីកំពុងផុងខ្លួនកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥៧
នៅក្នុងប្រទេសលីប៊ី បាតុកម្មមហាជនបាន និងកំពុងបន្តមានយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង។ ក្រុមបាតុករបាននាំគ្នាប្រឆាំងនឹងការដាច់ភ្លើងអគ្គិសនី និងភាពជាប់គាំងនយោបាយ។ គួររម្លឹកថា ជាង ១០ឆ្នាំក្រោយការផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការកាដាហ្វីក្នុងឆ្នាំ ២០១១ លីប៊ីកំពុងបន្តពុះចែកជាពីររវាងតំបន់ប៉ែកខាងកើត និងតំបន់ប៉ែកខាងលិច។ តើប្រទេសអាហ្វ្រិកមួយនេះមានថ្ងៃអាចបង្រួបបង្រួមគ្នានៅថ្ងៃណាមួយដែរ ឬទេ និងថាអ្វីទៅជាដើមចមនៃភាពប្រេះឆាអូសបន្លាយពេលនេះ?។
អ្វីដែលបាន និងកំពុងកើតមាននៅក្នុងប្រទេសលីប៊ីពេលនេះ គឺជាវិបត្តិនៅក្នុងវិបត្តិ។ ខណៈដែលវិបត្តិនយោបាយកំពុងបន្តអូសបន្លាយតាមរយៈការដណ្តើមអំណាចគ្នា ប្រទេសអាហ្វ្រិកមួយនេះកំពុងស្គាល់វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ តាំងពី ៣ថ្ងៃកន្លងទៅ ប្រជាជនលីប៊ី ពិសេសក្រុមយុវជនបាននាំគ្នាចុះផ្លូវធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលក្ខខណ្ឌជីវិតលំបាកលំបិន ពិសេសការគ្មានភ្លើងអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ កំណើនអតិផរណា និងភាពជាប់គាំងនយោបាយ។ សឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ការដាច់ភ្លើងអគ្គិសនីមានរយៈពេលរហូតដល់ទៅ ១៨ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ។ បាតុករជាយុវជនបាននាំគ្នាដុតកង់ឡាន និងបិទផ្លូវ។ ក្នុងថ្ងៃសុក្រ ទី១ កក្កដា ក្រុមបាតុករថែមទាំងបាននាំគ្នាសម្រុកចូលសភាដោយប្រើឡានឈូសឆាយ និងដុតកៅអីសមាជិកសភានៅតំបន់ប៉ែកខាងកើតបង្អស់នៃប្រទេស។
នៅសឹងទូទាំងប្រទេសពីទីក្រុងបេនហ្កាហ្ស៊ីរហូតដល់ទីក្រុងទ្រីប៉ូលីដោយឆ្លងកាត់តំបន់តូព្រូក និងអ៊ែល បីដា រួមទាំងតំបន់សេបានៅប៉ែកខាងត្បូង ក្រុមបាតុករបានស្រែករកភ្លើងអគ្គិសនី និងចង់បានលក្ខខណ្ឌជីវិតរស់នៅប្រសើរជាងសព្វថ្ងៃ។ តាមអ្នកជំនាញលីប៊ីលោក Jalel Harchaoui ឆ្នាំ ២០២២ ជាឆ្នាំលំបាកខ្លាំងសម្រាប់ប្រជាជនលីប៊ី។ មូលហេតុ លីប៊ីបាននាំចូលស្បៀងសឹងតែទាំងអស់ ហើយសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនកំពុងធ្វើឲ្យទំនិញឡើងថ្លៃខ្លាំងដូចនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើនក្នុងតំបន់។ រូបភាពបាតុកម្មរបស់មហាជនពេលនេះ ស បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា កំហឹងរបស់ប្រជាជនបានឡើងដល់ ក មិនអាចបន្តទ្រាំទ្របានទៀតឡើយ។
ពិតណាស់ ជម្រើសកំចាត់របបផ្តាច់ការ កាដាហ្វីរបស់ប្រជាជនកាលពីជាង ១០ឆ្នាំមុនជាជម្រើសមួយដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ។ តែពួកគេនឹកស្មានមិនដល់សល់ឡើយថាជាង ១០ឆ្នាំក្រោយមក ការផ្លាស់ប្តូរបែរជាបានធ្លាក់ដុនដាបយ៉ាប់យឺនខ្លាំងជាងសម័យដឹកនាំរបស់កាដាហ្វីទៅទៀត។ នេះមិនមែនមានន័យថា ប្រជាជនលីប៊ីចង់ឃើញរបបដឹកនាំផ្តាច់ដូចជំនាន់កាដាហ្វីត្រឡប់មកវិញឡើយ។ គួររម្លឹកថាជាង ១០ឆ្នាំក្រោយការផ្តួលរំលំមេដឹកនាំផ្តាច់ការកាដាហ្វីក្នុងឆ្នាំ ២០១១ ប្រទេសអាហ្រ្វិកមួយនេះកំពុងបន្តពុះចែកជាពីរដោយនៅម្ខាង តំបន់ប៉ែកខាងកើតគ្រប់គ្រងដោយសេនាប្រមុខកាលីហ្វា ហាស្វតា និងនៅម្ខាងទៀត តំបន់ប៉ែកខាងលិចក្នុងទីក្រុងទ្រីប៉ូលីគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកអាប់ឌែលហាមីដ បីបាតាំងពីឆ្នាំ ២០២១។
តាំងពីក្រោយការធ្លាក់ពីអំណាចរបស់កាដាហ្វី លីប៊ីធ្លាប់មានរដ្ឋាភិបាលប្រមាណជា ១០ដង ធ្លាប់ស្គាល់សង្រ្គាមដណ្តើមអំណាចច្រើនដងរវាងគូប្រជែង និងមិនដែលស្រុះស្រួលគ្នាដើម្បីឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឡើយ។ កិច្ចចរចារវាងគូប្រជែងនយោបាយផ្ទៃក្នុងដោយមានការរៀបចំ និងជួយជ្រោមជ្រែងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងសប្តាហ៍កន្លងទៅបានទទួលបរាជ័យ។ ជាថ្មីម្តងទៀត អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវឲ្យភាគីផ្ទៃក្នុងទាំងអស់បោះបង់ចោលគ្រប់សកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលនាំឲ្យមានអស្ថិរភាព និងជំរុញពួកគេឲ្យរួមគ្នាជំនះឧបសគ្គដើម្បីឈានទៅបិទបញ្ចប់ភាពជាប់គាំងនយោបាយដែលកំពុងបន្តអូសបន្លាយ។
ជាប្រទេសជង្រុកប្រេងដ៏សំខាន់មួយនៅអាហ្រ្វិក លីប៊ីបែរជាកំពុងរស់នៅដោយខ្វះខាតគ្រប់យ៉ាងទៅវិញ ពិសេសខ្វះប្រេងប្រើតែម្តង។ មែនទែនទៅ ប្រទេសអាហ្រ្វិកមួយមានធនធានធម្មជាតិគ្រប់គ្រាន់ ពិសេសប្រេងដើម្បីលើកស្ទួយជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន។ តែដើម្បីអាចឈានដល់គោលដៅមួយនេះបាន ការបិទបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយ និងការដណ្តើមអំណាចគ្នាជារឿងអាទិភាពដែលត្រូវដោះស្រាយមុនគេ។ ត្រង់ចំណុចនេះក៏មិនពិបាកដោះស្រាយដែរ ប្រសិនបើភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងនីមួយៗពិតជាមានឆន្ទៈចង់ដោះស្រាយ និងគិតប្រយោជន៍ជាតិធំជាងប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ឬប្រយោជន៍បក្ខពួកនោះ។
ដូច្នេះចង់ ឬមិនចង់ បាតុកម្មរបស់មហាជនពេលនេះអាចជាការដាស់តឿនចុងក្រោយសម្រាប់ពួកគេ។ បើមិនដូច្នោះទេ ពួកគេអាចនឹងទទួលមេរៀនដូចមេដឹកផ្តាច់ការកាដាហ្វីកាលពីជាង ១០ឆ្នាំមុនអ៊ីចឹងដែរ។ នៅម្ខាងវិបត្តិជាប់គាំងនយោបាយ និងនៅម្ខាងទៀតវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ប្រជាជនហាក់គ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងក្រៅពីចុះផ្លូវទាមទារឲ្យការផ្លាស់ប្តូរម្តងទៀតទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ