ហេតុអ្វីបានជាលីបង់ជាប្រទេសដែលពិបាកគ្រប់គ្រង ឬប្រហែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៣៦
នៅក្នុងប្រទេសលីបង់ កៅអីប្រធានាធិបតីកំពុងនៅទំនេរ ព្រោះអាណត្តិប្រធានាធិបតីលោកមីស្ហែល អាអ៊ូនបានចប់ត្រឹមថ្ងៃទី៣១ តុលា។ អវត្តមានប្រធានាធិបតីថ្មីដោយសារតែសភាបន្តនិយាយមិនចុះសម្រុងគ្នាក្នុងការជ្រើសរើសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីថ្មី។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា រដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃក៏ជារដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះ ព្រោះតាំងពីក្រោយការបោះឆ្នោតសភានានិទាឃរដូវកន្លងមក រដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយនៅមិនទាន់អាចបង្កើតបាននៅឡើយទេ។ ទន្ទឹមនឹងវិបត្តិជាប់គាំងនយោបាយ លីបង់ក៏កំពុងផុងខ្លួនកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ តើវិបត្តិដែលលីបង់កំពុងជួបពេលនេះនឹងជះផលវិបាកអ្វីខ្លះដល់ប្រទេស និងថា ហេតុអ្វីបានជាលីបង់ជាប្រទេសដែលពិបាកគ្រប់គ្រង ឬមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន?។
ការវេចបង្វិចដើរចេញពីវិមានប្រធានាធិបតីរបស់លោកមីស្ហែល អាអ៊ូនមិនមែនជាការដើរចេញដោយបង្ខំ ឬមានអ្នកណារុញទេ តែជាការដើរចេញដោយសារអាណត្តិរយៈពេល ៦ឆ្នាំរបស់លោកបានចប់ត្រឹមថ្ងៃទី៣១ តុលា។ បើមើលមួយភ្លែតទៅ ការចុះចេញពីតំណែងដោយសារផុតអាណត្តិជារឿងធម្មតា និងមិនចម្លែកទេ។ តែអ្វីដែលហាក់មិនធម្មតា និងដូចជាចម្លែកបន្តិចនៅត្រង់ថា លោកមីស្ហែល អាអ៊ូនបានចុះចេញពីកៅអីប្រធានាធិបតីតាំងពីថ្ងៃទី៣០ តុលា និងថែមទាំងគ្មានអ្នកដែលត្រូវស្នងតំណែងពីលោកទៅទៀត។ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ និងក្រៅពីនៅមិនទាន់មានរូបប្រធានាធិបតីថ្មី រដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃដែលដឹកនាំដោយលោកណាហ្ស៊ីប មីកាទីក៏ជារដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះទៅទៀត មានន័យថា ជារដ្ឋាភិបាលដែលមានតួនាទីដោះស្រាយត្រឹមកិច្ចការប្រចាំថ្ងៃកំប៉ិកកំប៉ុកប៉ុណ្ណោះ ពោលមិនអាចធ្វើកំណែទម្រង់អ្វីធំដុំបានទេ។
នេះក៏ដោយសារតែនៅក្រោយការបោះឆ្នោតសភានានិទាឃរដូវកន្លងទៅ ការប្រសូត្រចេញនូវរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៅមិនទាន់អាចចេញរួច។ លោកណាហ្ស៊ីប មីកាទីដែលបានលាចុះពីតំណែងនៅក្រោយការបោះឆ្នោតត្រូវបានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្រ្តជ្រើសតាំងជាថ្មីឲ្យរៀបចំបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ តែដោយមានការនិយាយមិនចុះសម្រុងគ្នារវាងបក្សនយោបាយពាក់ព័ន្ធ ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីកំពុងបន្តជាប់គាំងមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ជាមួយនឹងការនិយាយមិនចុះសម្រុងគ្នាក្នុងការជ្រើសរើសបេក្ខជនប្រធានាធិបតីថ្មី និងការខ្វែងគំនិតគ្នាក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី លីបង់កំពុងជាប់គាំងនយោបាយដែលប្រហែលគ្មានប្រទេសណាផ្សេងធ្លាប់ជួបប្រទះឡើយ។ តែគេអាចហៅព្រឹត្តិការណ៍នៅលីបង់ពេលនេះជាភាពច្រំដែលប្រវត្តិសាស្រ្ត។
ភាពច្រំដែលប្រវត្តិសាស្រ្ត ព្រោះនេះមិនមែនជាលើកទី១ ទេដែលលីបង់បានជួបវិបត្តិនយោបាយដូចគ្នានេះ ពិសេសការជ្រើសរើសរូបប្រធានាធិបតីថ្មីតែម្តង។ គេនៅមិនទាន់ដឹងថា នៅក្រោយការចាកចេញរបស់លោកមីស្ហែល អាអ៊ូនពេលនេះ តើកៅអីប្រធានាធិបតីនឹងត្រូវនៅទំនេររហូតដល់ពេលណាទេ។ អ្វីដែលគេដឹងក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ វិបត្តិគ្មានប្រធានាធិបតីបានអូសបន្លាយជាង ២ឆ្នាំ និងមានការបោះឆ្នោតនៅក្នុងសភាដល់ទៅ ៤៦ដងទើបភាគីនយោបាយពាក់ព័ន្ធឯកភាពគ្នាលើបេក្ខជនប្រធានាធិបតីថ្មីដែលជាលោកមីស្ហែល អាអ៊ូន។ នៅក្នុងជម្រើសរូបប្រធានាធិបតីថ្មីពេលនេះទៀតសោត បេក្ខជនមិនខ្វះទេ។ តែអ្វីដែលខ្វះ គឺការស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រឲ្យបាន ២ភាគ៣ នៅសភាដែលកំពុងពុះចែករវាងក្រុមហេស្បូឡាលីបង់ និងក្រុមគូប្រជែងរបស់ក្រុមហេស្បូឡា។
រហូតមកដល់ពេលនេះ បេក្ខជនដែលកំពុងទទួលបានសំឡេងគាំទ្រច្រើនជាងគេ គឺប្រធានចលនាឯករាជ្យលោកមីស្ហែល ម៉ូអាវ៉ាដ។ គួរបញ្ជាក់ថានៅលីបង់ រូបប្រធានាធិបតីថ្មីមិនមែនជាប់ឆ្នោតដោយការបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាជនទេ តែជាប់ឆ្នោតតាមរយៈការបោះឆ្នោតនៅក្នុងសភា មានន័យថា តំណាងរាស្រ្តជាអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង និងដែលបេក្ខជនរូបនោះត្រូវទទួលបានសម្លេងគំាទ្រយ៉ាងតិច ២ភាគ៣។ តាមពិតទៅ គេអាចយល់បានពីភាពជាប់គាំងនយោបាយញឹកញាប់នៅក្នុងជម្រើសរូបប្រធានាធិបតីថ្មី ឬមួយនៅក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៅលីបង់ដែលជាប្រទេសពហុសាសនា។ តែមានសហគមន៍សាសនាតែ ៣គត់ដែលមានសម្លេងភាគច្រើន គឺសហគមន៍សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុយនីត សហគមន៍សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយឈីអ៊ីត និងសហគមន៍គ្រិស្តសាសនាម៉ារ៉ូនីត។
មួយវិញទៀត តំាងពីទទួលបានឯករាជ្យពីបារំាងក្នុងឆ្នំា ១៩៤៣ គ្រប់ភាគីនយោបាយបានចុះហត្ថលេខាលើកតិកាសញ្ញាជាតិមួយក្នុងការបែងចែកអំណាចរវាងសហគមន៍សាសនាទំាង ៣ ក្នុងនោះ តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យសហគមន៍សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុយនីត តំណែងប្រធានរដ្ឋសភាត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យសហគមន៍សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយឈីអ៊ីត ហើយតំណែងប្រធានាធិបតីត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យសហគមន៍គ្រិស្តសាសនាម៉ារ៉ូនីត។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការប្រទាញប្រទង់ និងការប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាកំពុងបន្តមានជាប់ជាប្រចាំ។ តែអ្វីគួរឲ្យកត់សម្គាល់ វិបត្តិនយោបាយគ្មានប្រធានាធិបតី និងគ្មានរដ្ឋាភិបាលថ្មីពេលនេះបានកើតមានឡើង ចំពេលដែលប្រទេសកំពុងផុងខ្លួនយ៉ាងជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។
តាំងពីឆ្នាំ ២០១៩ រូបិយប័ណ្ណលីបង់សឹងក្លាយជាក្រដាសជូតមាត់ដោយបានបាត់បង់តម្លៃជាង ៩៥% និងមានប្រជាជនជាង ៨០% កំពុងរស់នៅក្រោមខ្សែបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ។ ដូច្នេះ វាជារឿងបន្ទាន់បំផុតដែលថ្នាក់ដឹកនាំលីបង់គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងគ្រប់និន្នាការនយោបាយត្រូវគិតគូរពីផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជនជាមុន ដោយទុកចោលមួយអន្លើនូវមហិច្ឆតានយោបាយ និងសាសនាផ្ទាល់ខ្លួន រួមទាំងផលប្រយោជន៍គណបក្សខ្លួនឯង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ