តើគួរទទួលទានអាហារ ហួសពេលកំណត់(ដឺឡេ) ដើម្បីកាត់បន្ថយការខ្ជះខ្ជាយអាហារ ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:០៦
ថ្ងៃទី ២៩ កញ្ញា ជាទិវាអន្តរជាតិបញ្ចៀបអំពីការបាត់បង់និងខ្ជះខ្ជាយអាហារ។ ទិវានេះបានប្រារព្វធ្វើជាលើកទីមួយ នៅឆ្នាំ២០២០ ក្នុងអំឡុងពេលកំពុងផ្ទុះកូវីដ១៩ខ្លាំងដំបូង។ វិបត្តិកូវីដដែលបាននិងកំពុងបន្តគំរាមកំហែងការគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាពស្បៀងនិងចំណីអាហារពិភពលោក។ តែទោះក្នុងស្ថានភាពបែបនេះក៏ដោយ ការខ្ជះខ្ជាយអាហារនៅកើនឡើងខ្លាំងដដែល។ ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយការខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារ តើគេត្រូវធ្វើដូចម្តេច ? គួរសន្សំសំចៃអាហារ យ៉ាងណា ? គួរទទួលទានអាហារ ហួសពេលកំណត់ ដែរឬទេ ? តើអាហារហួសកាលកំណត់ណាអាចទទួលទានបាន ? អាហារបែបណាអាចគ្រោះហានិភ័យដល់សុខភាព ?សូមស្តាប់បទអត្ថាធិប្បាយរបស់ អៀង សុខម៉ិញ
ក្នុងខណៈដែលមនុស្សប្រមាណជាង៨២០លាននាក់ នៅលើពិភពលោកកំពុងរងគ្រោះទុរ្ភិក្ស ខ្វះអាហារបរិភោគ នៅជ្រុងម្ខាងទៀត គេរាប់ឃើញ មានការខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារចំនួនដល់ទៅជាង១៣០០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ នៅទូទាំងពិភពលោក។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់អង្គការស្បៀងអាហារនិងកសិកម្មពិភពលោក FAO។
ការខ្ជះខ្ជាយអាហារ បំពុលបរិស្ថាន
នៅតាមបណ្តាប្រទេសជឿនលឿន ប្រទេសអ្នកមាន ភាពខ្ជះខ្ជាយនិងបោះចោលអាហារ កើតមាននៅតាមទីផ្សារ នៅតាមផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋអ្នកទទួលទានផ្ទាល់។ តែនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្រីក្រ ដូចយ៉ាងនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក ផលិតផលចំណីអាហារ ត្រូវខូចខាត មិនអាចទៅដល់ទីផ្សារ មុនទៅដល់ដៃអ្នកប្រើប្រាស់ ព្រោះគ្មានមធ្យោបាយស្តុកទុកឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ការខ្ជះខ្ជាយនិងបាត់បង់អាហារទាំងអស់នេះ បំពុលបរិស្ថានខ្លាំងណាស់ ដោយតំណាងឱ្យ៨%នៃការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់បំពុលភពផែនដី។
នៅប្រទេសចិន ដែលកាលពីឆ្នាំ២០២០ បានខ្ជះខ្ជាយចំណីអាហារអស់ជាង១៨លានតោន រដ្ឋាភិបាលបានបើកយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងខ្ជះខ្ជាយអាហារ ថ្នាក់ជាតិ នៅតាមភោជនីដ្ឋាន និងអាហារដ្ឋាន ព្រមទាំងក្នុងគ្រួសារ ឱ្យទទួលទានឱ្យអស់ពីចាន។
នៅប្រទេសបារាំង ចំណីអាហារ២០% ត្រូវបានគេចាក់ចោលក្នុងធុងសំរាម ពោលគឺប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ចោលសំរាមអាហារចំនួន ១៥០គីឡូក្រាមក្នុងមួយឆ្នាំ។ បើគិតជាទឹកប្រាក់ ការខ្ជះខ្ជាយអាហារ បានធ្វើឱ្យបារាំងខាតលុយអស់១៦ពាន់លានអឺរ៉ូ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ហើយទន្ទឹមពេលជាមួយគ្នានោះមានពលរដ្ឋបារាំងជាង៥លានកន្លះត្រូវការជំនួយស្បៀងអាហារ។ ដោយយល់អំពីទិដ្ឋភាពនេះ នៅឆ្នាំ២០១៦ បារាំងបានក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេបង្អស់នៅលើពិភពលោក មានច្បាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការខ្ជះខ្ជាយអាហារ។ ច្បាប់មានពីរចំណុច ៖ ទីមួយ ហាមដាច់ខាតមិនឱ្យមានការបំផ្លាញចំណីអាហារណាដែលនៅទទួលកើត និងទីពីរ ផ្សារ ដែលមានទំហំលើសពី៤០០ម៉ែត្រការ៉េ មានកាតព្វកិច្ចរកសមាគមមកធ្វើដៃគូសម្រាប់ឱ្យចំណីអាហារសល់ ឬលក់ដាច់ ដើម្បីចៀសវាងការបោះចោលឥតប្រយោជន៍។
នៅឆ្នាំ២០១៩ អង្គការសហប្រជាជាតិ បានប្រកាសចាត់ទុកថ្ងៃទី ២៩ កញ្ញា ជាទិវាអន្តរជាតិបញ្ចៀបអំពីការខ្ជះខ្ជាយនិងបាត់បង់អាហារ ដោយបានប្រារព្ធទិវានេះជាលើកទីមួយ នៅឆ្នាំ២០២០ ក្នុងពេលពិភពលោកកំពុងរងការរាតត្បាតកូវីដ១៩ ក្រោមប្រធានបទ “កាត់បន្ថយការខ្ជះខ្ជាយអាហារដើម្បីផែនដី”។ ឆ្នាំនេះជាខួបលើកទីពីរ ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្រោមប្រធានបទ “បរិភោគមានរបៀប កាត់បន្ថយការខ្ជះខ្ជាយ”។
អាហារហួសដឺឡេ ប៉ះពាល់ដល់សុខភាពយ៉ាងណា ?
បរិភោគមានរបៀប គឺជាការបរិភោគត្រឹមត្រូវ មានកំរិត មានគុណភាព មានពេលមានវេលា។ ការបរិភោគបែបនេះមិនត្រឹមតែអាចកាត់បន្ថយភាពខ្ជះខ្ជាយនិងការខាតបង់ថវិកា កាត់បន្ថយសំរាមបំពុលបរិយាកាសទេ តែថែមទាំងនាំ ឱ្យមានសុខភាពល្អទៀត។
បរិភោគមិនអស់/មិនទាន់ រួចចាក់ចោល ទិញស្បៀងបង្ការតែមិនចេះទុកដាក់និងមិនចេះមើលដឺឡេ ក៏ជាការខ្ជះខ្ជាយអាហារដែរ។ ប៉ុន្តែបើតាមក្រុមអ្នកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការខ្ជះខ្ជាយអាហារ មានអាហារខ្លះ មិនចេះខូចទេ អាហារខ្លះទៀត ទោះបីជាហួសពេលកំណត់ទៅហើយក៏នៅតែអាចទទួលបាន ដោយមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពឡើយ គ្រាន់តែអាហារនោះអាចបាត់បង់រសជាតិឬគុណភាពផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភខ្លះ។ ចំពោះអាហារស្រស់ ត្រីសាច់ អាហារកៃច្នៃ ម្ហូបខ្ចប់វិញ ទាមទារការប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំង។ អាហារប្រភេទនេះ បើហួសកាលកំណត់ មិនទាន់ផ្អូមខ្លះ អាចបង្កផលវិបាកដល់សុខភាពបាន។ តើចំណីអាហារហួសកាលកំណត់ណាដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពជាងគេ ? តើការទទួលអាហារបែបនេះមានហានិភ័យកំរិតណា ? សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Eric Caume គ្រូពេទ្យឯកទេសខាងរោគឆ្លង នៅមន្ទីរពេទ្យSalpétiere ក្រុងប៉ារីស ៖
“សាច់មាន់ សាច់ទា ស៊ុត ហួសពេលកំណត់ ជាអាហារដ៏គ្រោះថ្នាក់ជាងគេ ជាងបាយ ឬជាងPâtes។ ប្រសិនបើយើងទទួលទានម្ហូបហួសដឺលេទាំងនេះ យើងអាចនឹងពុលអាហារ ទៅជាមានអាការៈសញ្ញា ក្តៅខ្លួន រាក ឬក្អួត ... អាការៈទាំងនេះនឹងស្តែងឡើងនៅរវាងតែប៉ុន្មានម៉ោង ក្រោយពីទទួលទានអាហាររួច និងយ៉ាងយូរបំផុត៤៨ម៉ោង។ ជួនអាចលេចឡើងភ្លាម មិនដល់មួយម៉ោងក្រោយបរិភោគអាហារផង។ ឆាប់ឬក្រមានអាការៈសញ្ញា អាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើប្រភេទបាក់តេរីដែលមាននៅក្នុងអាហារហួសកំណត់នោះ។ កំរិតហានិភ័យ រាករូស ឬក្អួត ក៏អាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើភ្នាក់ងារបង្ករោគដែរ។ បាក់តេរីភាគច្រើន ដូចជា ស្តាហ្វីឡូកុក ឬសាល់ឡូមែល ជាភ្នាក់ងារនាំឱ្យមានអាការៈរាករូស។ នៅពេលមានអាការៈពុលអាហារ គេត្រូវតែទៅជួបពេទ្យ ជាពិសេសបើជាករណីធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង និងជាពិសេសបើអ្នកជំងឺជាបុគ្គលទន់ខ្សោយ ឬវ័យចាស់ខ្លាំង ... ប៉ុន្តែជាទូទៅ និងជាញឹកញយ ពុលអាហារជាអាការៈស្រាលទេ”។
ស្កស អំបិល គ្រឿងទេស សូកូឡា ម្សៅ អង្ករ សណ្តែក សឹងអាចចាត់ទុកថាមិនចេះហួសដឺឡេ ប្រសិនបើយើងចេះទុកដាក់ត្រឹមត្រូវ។ ចំណែកនំកញ្ចប់ អាហារកំប៉ុង អាហារបង្កកវិញ ទោះបីជាហួសថ្ងៃបន្តិចបន្តួច ក៏អាចនៅតែទទួលបានដោយគ្មានបញ្ហាឡើយ។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Corinne Chicheportiche-Ayache គ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកអាហាររូបត្ថម្ភ ដោយបញ្ជាក់ថាយើងត្រូវចេះបែបចែងនិងយល់អំពីការសរសេរ ថ្ងៃខែឆ្នាំកំណត់ប្រើប្រាស់លើកញ្ចប់ម្ហូបអាហារនិងគ្រឿងឧបភោគបរិភោគផ្សេងៗ។
របៀបសរសេរដឺឡេ ប្រាប់អំពីរយៈពេលប្រើប្រាស់មានពីរបែប ៖
- ទីមួយគឺ ជាការបញ្ជាក់អំពីរយៈពេលអប្បបរិមា ដែលគេអាចទទួលទានអាហារនោះបាន ដោយសរសេរថា Best Before ឬត្រូវជាភាសាបារាំងថា (DDM) A consommer de preference avant le និងអាចបកប្រែជាភាសាខ្មែរ ថា “គួរបរិភោគឱ្យបានមុនថ្ងៃទី...” ហួសថ្ងៃខែឆ្នាំសរសេរលើ កញ្ចប់ ឬប្រអប់ហើយ ផលិតផលអាហារនោះអាចបាត់បង់គុណភាពខ្លះ តែគេនៅអាចទទួលទានបាន ដោយគ្មានប៉ះពាល់ដល់សុខភាពឡើយ។
- ទីពីរ ជាការបញ្ជាក់អំពីរយៈពេលអតិបរិមាដែលត្រូវបរិភោគអាហារនោះ។ ក្នុងករណីនេះគេសរសេរលើកញ្ចប់ថា Use by ឬ (DLC) A consommer jusqu’au … ដែលត្រូវជាភាសាខ្មែរថា អាចបរិភោគត្រឹមថ្ងៃទី ... ក្រោយថ្ងៃខែកំណត់នេះ គឺហួសពេល គេលែងអាចបរិភោគអាហារនេះបានហើយ។ បើហ៊ានទទួលទាន គេអាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់ប៉ះពាល់ដល់សុខភាព។
ក្រៅអំពីត្រូវមើលដឺឡេ សូមអ្នកប្រើប្រាស់គ្រប់រូប ចេះសម្គាល់មើលសំបកក្រៅរបស់វាផង។ ប្រើប្រអប់ម្ហូបខូចខាតខ្លាំង បើគ្រឿងកំប៉ុង កំពិត ឬប៉ោង អ្នកមិនគួរបរិភោគអាហារក្នុងនោះទេ បើទោះបីជាមិនទានហួសដឺឡេក៏ដោយ ព្រោះផលិតផលអាហារនោះអាចមានឆ្លងមេរោគ និងអាចធ្វើឱ្យយើងពុលបាន។ ជាតិពុលក្នុងអាហារកំប៉ុងឬប្រអប់ប្រភេទ Botulisme អាចបង្កឱ្យមានអាការៈពុលធ្ងន់ធ្ងរ ដល់ខ្វិនខូចចលនាសាច់ដុំ និងស្លាប់បាន។
អាហារបង្កក
ចំពោះអាហារបង្កកវិញ ហួសពេលក៏អាចបរិភោគបាន ប៉ុន្តែសូមកុំយកអាហារបង្កករលាយហើយ ទៅដាក់កកវិញឱ្យសោះ។ យកអាហារបង្កក ទៅដាក់ឱ្យកកឡើងវិញ ជាការសម្រួលឱ្យបាក់តេរីរីកសាយភាពកាន់តែស្រួល និងក្លាយទៅអាហារដ៏គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សុខភាព ប្រសិនបើបាក់តេរីនៅក្នុងអាហារនោះជាភ្នាក់ងារបង្ករោគ ដោយអាចធ្វើឱ្យយើងពុលអាហារធ្ងន់ធ្ងរបាន។
នៅពេលយើងយកបន្លែផ្លែឈើត្រីសាច់ ទៅដាក់បង្កក ភាពត្រជាក់បានបំផ្លាញកោសិការបស់អាហារនោះច្រើនឬតិចទៅតាមប្រភេទ។ ចំណែកមេរោគ បាក់តេរី ខ្លះមិនងាប់ក្នុងទឹកកកទេ វាគ្រាន់តែផ្អាកនិងឈប់រីកលូតលាស់តែប៉ុណ្ណោះ។ បាក់តេរីនៅរស់ខ្លះ កាន់តែបានឱកាសពង្រីកខ្លួនផង ព្រោះគ្មានបាក់តេរីផ្សេងតតាំងផង កោសិកាដទៃក៏ក្រាបអស់ទៀត។ នៅពេលយើងយកអាហារបង្កក មកទុករលាយនៅផ្នែកខាងក្រៅ នៅក្នុងទូរត្រជាក់ធម្មតា បាក់តេរី ត្រូវក្តៅក៏ចាប់ពង្រីកខ្លួនឡើងវិញ និងលឿនជាមុនខ្លាំង។ ប្រសិនបើអាហារមួយមានផ្ទុកបាក់តេរី ដែលរីកសាយភាយរាល់២០នាទី ហើយយកចេញមកទុកនៅខាងក្រៅបីម៉ោង រួចយកទៅដាក់ទូរកកវិញបីម៉ោងបានកករឹង អាហារនោះនឹងមានបាក់តេរី១០២៤ដងច្រើនជាងចំនួនដើម។ បង្កកហើយរំលាយ រួចបង្កកវិញ កាន់តែញយ កាន់តែមានបាក់តេរីច្រើន។ ថ្វីបើប្រភេទបាក់តេរីខ្លះ គ្មានចំនួនច្រើនគ្រប់គ្រាន់នឹងបង្កអាការៈពុលអាហារមែន តែបាក់តេរីខ្លះជាតំណាងគ្រោះខ្លាំងណាស់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកជំនាញតែងតែនាំកុំឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ យកអាហារបង្កករលាយហើយដាក់ចូលទូរបង្កកវិញ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ