ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ហេតុអ្វីត្រូវឧស្សាហ៍ប្តូរកន្លែងចាក់អាំងស៊ុយលីន ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣៨
ទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ដែលលេចឡើង នៅពេលសរីរាង្គលំពែងលែងអាចផលិតជាតិស្ករអាំងស៊ុយលីន បានគ្រប់គ្រាន់ ឬនៅពេលលំពែងលែងមានសមត្ថភាពប្រើប្រាស់ជាតិស្ករដែលខ្លួនជាអ្នកផលិតបានត្រឹមត្រូវ។ ទៅតាមកំរិតនៃការបាត់បង់សមត្ថភាពរបស់លំពែង អ្នកជំងឺជួនត្រូវតែប្រើថ្នាំ ឬជួនត្រូវចាក់អាំងស៊ុយលីនបន្ថែម។ ក្នុងករណីចាក់អាំងស៊ុយលីន ទស្សនាវដ្តីវេជ្ជសាស្ត្រ Prescrire បានចេញផ្សាយអត្ថបទមួយ រំលឹកថា ត្រូវតែឧស្សាហ៍ប្តូរទីតាំងចាក់អាំងស៊ុយលីន ទើបថ្នាំមានប្រសិទ្ធភាព។ ហេតុអ្វី បានជាដូច្នេះ ?!
ចំនួនអ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម បានកើនឡើងពី ១០៨លាននាក់នៅឆ្នាំ១៩៨០ ដល់ ៤២២លាននាក់ នៅឆ្នាំ២០១៤។ ហើយប្រេវ៉ាឡង់នៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមបានកើនឡើងលឿននិងខ្លាំង នៅក្នុងប្រទេសមានចំណូលមធ្យមនិងប្រទេសក្រីក្រ ជាងនៅក្នុងប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់និងជឿនលឿន។
ទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃមួយ ដែលអាចបង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ប្រសិនបើគ្មានការព្យាបាល និងការគោរពអនាម័យជីវិត ព្រមទាំងមានរបបអាហារត្រឹមត្រូវទេ។
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាបុព្វហេតុទីមួយនៃការងងឹតភ្នែករបស់មនុស្សចាស់ចាប់ពីអាយុ៦៥ឆ្នាំ។
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាបុព្វហេតុទីមួយបង្កឱ្យមានដំបៅរ៉ាំរ៉ៃនៅជើង
ជំងឺទឹកនោមផ្អៃមជាបុព្វហេតុទីមួយនៃការដាច់អវៈយវៈ
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាបុព្វហេតុទីពីរនៃគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមបេះដូង ស្លោកសាច់ដុំបេះដូង និងដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល។
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាមូលហេតុដ៏សំខាន់មួយក្នុងចំណោមមូលហេតុចំបងៗនៃការខ្សោយតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ ដំណាក់កាលចុងក្រោយ។
ពីឆ្នាំ២០០០ដល់ឆ្នាំ២០១៦ ការស្លាប់មុនអាយុបង្កឡើងដោយជំងឺទឹកនោមផ្អែម បានកើនឡើង៥%។ បើតាមការប៉ាន់ស្មាន នៅឆ្នាំ ២០១៩ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម បានសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស ដោយផ្ទាល់ អស់១,៥លាននាក់ ទល់នឹង២,២លាននាក់កាលពីឆ្នាំ២០១២។ ហេតុអ្វី ?ព្រោះពេលនេះគេបានដឹងនិងស្គាល់កាន់ច្បាស់អំពីជំងឺទឹកនោមផ្អែម។
មានរបបអាហារត្រឹមត្រូវ កាត់បន្ថយស្ករនិងខ្លាញ់ ហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាជាប្រចាំ រក្សាទម្ងន់មិនឱ្យឡើងធាត់ ចៀសវាងការជក់បារី សុទ្ធសឹងជាវិធីដ៏សាមញ្ញ ក្នុងការថែទាំសុខភាព ការពារ មិនឱ្យ និងឱ្យក្រធ្លាក់ក្នុងគ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ ចំពោះអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមហើយ ការប្រកាន់យកវិធីខាងលើ បូកផ្សំនឹងការប្រើថ្នាំលេបថ្នាំចាក់ ការផ្ទៀតផ្ទាត់ធ្វើតេស្តវាស់មើលកំរិតជាតិស្ករក្នុងឈាមជារឿយៗ និងព្យាបាលជំងឺពាក់ព័ន្ធនឹងទឹកនោមបានត្រឹមត្រូវ នោះអ្នកជំងឺ អាចបញ្ចៀសនិងពន្យារគ្រោះហានិភ័យ និងផលវិបាកទាំងឡាយដែលបង្កឡើងដោយជំងឺទឹកនោមផ្អែមបាន។
ទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ និងជាជំងឺដែលមិនអាចព្យាបាលជាដាច់ទេ។ មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ទាមទារការថែទាំព្យាបាលជាប្រចាំអស់មួយជីវិត។ ការព្យាបាលអាចត្រឹមជាលេបថ្នាំគ្រាប់ជាប្រចាំ ឬអាចជាការចាក់អាំងស៊ុយលីន។ តើក្នុងករណីណាដែលអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ចាំបាច់ត្រូវតែចាក់ថ្នាំអាំងស៊ុយលីន ?
សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Dominique Huet ប្រធានផ្នែកជំងឺទឹកនោមផ្អែមនៅមន្ទីរពេទ្យ Saint Joseph ក្រុងប៉ារីស៖
Dr. Dominique Huet : ជំងឺទឹកនោមផ្អែមមានពីរប្រភេទ។ ប្រភេទទីមួយ ដែលគេហៅជាភាសាបារាំង ថា Insulino Independance ឬបកជាភាសាខ្មែរថា ជំងឺទឹកផ្អែមត្រូវការអាំងស៊ុយលីន។ ជំងឺប្រភេទនេះច្រើនតែកើតលើអ្នកជំងឺវ័យក្មេង ឬកុមារ។ ក្នុងជំងឺប្រភេទទីមួយនេះ អ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវតែប្រើថ្នាំអាំងស៊ូលីន។ បើមិនដូច្នេះទេ អ្នកជំងឺនឹងត្រូវស្លាប់ ដោយខ្វះជាតិអាំងស៊ុយលីន ក្នុងពេលអនាគតដ៏ខ្លី។ តែអ្នកជំងឺប្រភេទនេះមានប្រមាណតែ១០%ប៉ុណ្ណោះ នៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមទាំងអស់។ អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមភាគច្រើន (ដល់៩០%) ជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ ដែលអាចព្យាបាលជាទូទៅ ដោយប្រើថ្នាំគ្រាប់ និងដោយការរក្សាអនាម័យ និងវិន័យក្នុងការរស់នៅត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែ បើជំងឺវិវឌ្ឍយូរឆ្នាំខ្លាំង លើសពី២០-២៥ឆ្នាំទៅ លំពែងចាប់ផ្តើមចុះខ្សោយខ្លាំង បំពេញតួនាទីលែងបាន គ្រូពេទ្យអាចចាប់ព្យាបាលអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ ដោយអាំងស៊ុយលីន ក្នុងទម្រង់សាមញ្ញ និងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមចាស់យូរ។ ក្រោយពីបានវាស់ដឹងអំពីកំរិតបរិមាណជាតិស្ករក្នុងឈាមហើយ គ្រូពេទ្យសម្រេចកំណត់ដូសអាំងស៊ុយលីនដែលត្រូវចាក់លើអ្នកជំងឺ ស្របទៅតាមក្បួនខ្នាតវេជ្ជសាស្ត្រ និងទៅតាមស្ថានភាពបុគ្គលរបស់អ្នកជំងឺម្នាក់ៗ។
ក្រោយពីបានទទួលការណែនាំពីគ្រូពេទ្យហើយ អ្នកជំងឺអាចចាក់អាំងស៊ុយលីន ដោយខ្លួនឯង ដោយពុំចាំបាច់ទៅរកគ្រូពេទ្យ ឬគិលានុដ្ឋាកទេ។ ប៉ុន្តែសួរថាតើមានក្បួន មានខ្នាត ទាក់ទងនឹងវិធីចាក់ដែរឬទេ ?!
បើតាមទស្សនាវដ្តីវេជ្ជសាស្ត្រ Prescrire អ្វីដែលគួរប្រុងប្រយ័ត្ន គឺត្រូវប្តូរផ្លាស់កន្លែងចាក់ថ្នាំ។ ការចាក់អាំងស៊ុយលីន នៅត្រង់ផ្នែកណាមួយនៃខ្លួនប្រាណ រយៈពេលយូរពេក អាចនឹងធ្វើឱ្យការព្យាបាលលែងសូវមានប្រសិទ្ធភាព។
នៅក្នុងអត្ថបទចេញផ្សាយកាលពីខែសីហា២០២១ ទស្សនាវដ្តីសុខភាព បានទាញសញ្ញាអាសន្នរំឮកដល់អ្នកប្រើប្រាស់ថ្នាំអាំងស៊ុយលីនចាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃថា សូមប្រយ័ត្នកុំចាក់នៅកន្លែងដដែលៗ យូរពេក។
ក្នុងករណីចាក់អាំងស៊ុយលីននៅកន្លែងដដែល (ឧទាហរណ៍ នៅភ្លៅស្តាំ) យូរៗទៅ ស្រទាប់ជាលិកានៅម្តុំនោះ នឹងប្តូរផ្លាស់សណ្ឋាន ដែលធ្វើឱ្យរំខានការបញ្ជ្រៀបថ្នាំទៅក្នុងសរីរាង្គកាយ ពោលគឺរំខានការចាត់ចែងជាតិស្ករក្នុងឈាម ហើយអាចបង្កឱ្យមានករណីខ្វះជាតិស្ករ កាន់តែញឹកញាប់។
ការចាក់ថ្នាំនៅកន្លែងដដែលៗ អាចមកពីទម្លាប់ ឬក៏អាចមកពីមិនសូវឈឺ។ បើអ្នកជំងឺបន្តចាក់អាំងស៊ូលីន នៅម្តុំណាមួយយូរៗទៅ នោះអ្នកជំងឺនឹងលែងសូវមានអារម្មណ៍ឈឺពេលចាក់ ដូចការទៅចាក់នៅកន្លែងថ្មី។ ប៉ុន្តែក្រោមឥទ្ធិពលនៃការចាក់យូរៗ ស្រទាប់ខ្លាញ់នៅជាប់ពីក្រោមស្បែកនឹងប្តូរផ្លាស់។ ប្តូរផ្លាស់ ដោយអាចមានជាដុំពក ឬស្បែកឡើងក្រាស់ នៅម្តុំដែលត្រូវម្ជុលចាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃយូរទៅ។ ហើយបញ្ហានៅត្រង់ថា បើស្បែកឡើងក្រាស់ ការស្រូបនិងបញ្ចៀបអ័រមូនអាំងស៊ុយលីន អាចប្រែប្រួល លែងស្មើ និង លែងអាចកំណត់បាន។ ទើបធ្វើឱ្យអាំងស៊ុយលីនគ្រប់គ្រងជាតិស្ករលែងបានល្អដែរ អ្នកជំងឺអាចនឹងជួបគ្រោះធ្លាក់ជាតិស្ករ ឬខ្វះស្ករ កាន់តែញឹកញយទៅវិញ។
ដូច្នេះ យកល្អ គួរតែឧស្សាហ៍ប្តូរកន្លែងចាក់ ប្តូរវិលពីពោះទៅភ្លៅ ទៅដើមដៃ វិលចុះវិលឡើងឱ្យបានមួយជុំធំ ព្រោះសូមចងចាំថា ស្រទាប់ស្បែកត្រង់កន្លែងចាក់អាំងស៊ុយលីន លូតលាស់យឺតណាស់ ទម្រាំជាសះត្រលប់មកដើមវិញបាន។ សាច់នៅម្តុំកន្លែងចាក់អាំងស៊ុយលីន ត្រូវការពេលវេលា ជាច្រើនខែ ជួនដល់ច្រើនឆ្នាំផង ទើបអាចមានសណ្ឋានធម្មតាដូចដើមវិញ។
ដើម្បីសម្គាល់ថាដល់ពេលត្រូវប្តូរទីតាំងកន្លែងចាក់អាំងស៊ុយលីន គ្រូពេទ្យអាចជួយអ្នកបានតាមរយៈការស្ទាប ឬមើលដោយផ្ទាល់នឹងភ្នែក។ លោកអ្នកក៏អាចសម្គាល់បានដោយខ្លួនឯង គឺនៅពេលចាក់ លោកអ្នកលែងសូវមានអារម្មណ៍ឈឺ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ