ហេតុអ្វីតួកគីមកបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបនៅពេលនេះ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:២៨
ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់អឺរ៉ុបធ្វើដំណើរទៅប្រទេសតួកគី នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ដើម្បី ជជែកពីលក្ខខណ្ឌ ស្តារទំនាក់ទំនងរវាងភាគីទាំងពីរឡើងវិញ។ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប លោកស្ហាល មីស្ហែល និងប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប លោកស្រី អួស៊ុយឡា វ៉ុនឌឺលីយ៉ែនធ្វើទស្សនកិច្ចនៅ តួកគី នៅបន្ទាប់ពី តួកគីរបស់លោកប្រធានាធិបតី រេសេប អ៊ែរដូហ្កានបានចូលរួមបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងនៅ សមុទ្រមេឌីទែរ៉ា តាមរយៈ ការបញ្ជាឲ្យកប៉ាល់ចម្បាំង តួកគី ដកចេញពីដែនសមុទ្រ ជម្លោះ ជាមួយប្រទេសក្រិក និងស្ហ៊ីប ដែលជាសមាជិករបស់សហភាពអឺរ៉ុប។
តួកគីនិងសហភាពអឺរ៉ុប បានចាប់រកាំរកូសថ្នាំងថ្នាក់ នឹងគ្នា ដោយសារតែសំណុំរឿងសំខាន់បី។ ទី១ គឺរឿងដែលតួកគី បើកទ្វារព្រំដែន បញ្ចេញជនភៀសខ្លួន និងជនអន្តោប្រវេសន៍ ចូលទឹកដីអឺរ៉ុប។ ទី២ គឺ អន្តរាគមន៍យោធា របស់តួកគី នៅប្រទេសលីប៊ី ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យលីប៊ី កាន់តែជួបអស្ថិរភាព និងបង្កភាពស្មុគស្មាញ ដល់អឺរ៉ុបដែលកំពុងទប់ទល់ លំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍តាមសមុទ្រ ពីលីប៊ី សំដៅទឹកដីអឺរ៉ុប។ អឺរ៉ុបក៏មិនសប្បាយចិត្ត ដែលឃើញតួកគី ដោយផ្តល់ជំនួយយោធាឲ្យកងទ័ពប្រទេសអាស៊ែរបៃហ្សង់ ដើម្បី អាចវាយដណ្តើមយកទឹកដី មួយផ្នែករបស់តំបន់ស្វយ័ត ក្នុងប្រទេស អាមេនី។ សំណុំរឿងទី ៣ដែលធ្វើឲ្យតួកគី និងប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ដំឡើងសំឡេងដាក់គ្នាខ្លាំង គឺ រឿង ដែលតួកគី បានបញ្ជូន នាវាចម្បាំង ដើម្បីអមកប៉ាល់រុករកប្រេងរបស់តួកគី ក្នុងដែនសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ដែលទាមទារដោយប្រទេសក្រិក និងស្ហ៊ីប សមាជិកពីរសហភាពអឺរ៉ុប។
ប៉ុន្តែ នៅ មួយខែចុងក្រោយនេះ ភាពតានតឹងរវាងតួកគី និងសហភាពអឺរ៉ុប បានថមថយចុះ មកវិញ បន្ទាប់ពីតួកគី បោះដៃ ចង់ចរចាជាមួយ សហភាពអឺរ៉ុប។ នៅ ថ្ងៃទី ២៩ មីនា សហភាពអឺរ៉ុបបានប្តូរចិត្ត លែង ដាក់ទណ្ឌកម្ម លើតួកគី នៅបន្ទាប់ពីតួកគី សុខចិត្ត ដកនាវាចម្បាំង និងកប៉ាល់រុករកប្រេងរបស់ខ្លួនចេញពី សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ និងបានចរចាជាមួយ ក្រិក ជាលើកទី ១ គិតចាប់តាំងពី មានភាពតានតឹង នៅឆ្នាំ ២០១៦។
តួកគីដែលធ្លាប់តែអួតខ្លួន និងរិះគន់ សហភាពអឺរ៉ុប ប៉ុន្តែ ឥលូវនេះ បានបែរមកចង់ផ្សះផ្សារជាមួយ ភាគីអឺរ៉ុប ក៏ដោយសារ តួកគីមើលឃើញ ប្រយោជន៍សំខាន់ពីរ។ ទី១ តួកគីចង់ជានាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបឡើងវិញ ព្រោះតួកគី កំពុងបារម្ភថា ទំនាក់ទំនងជាមួយ អាមេរិក ក្នុងអាណត្តិលោកចូ បៃដិន នឹងអាចធ្លាក់ចុះអាក្រក់។ ត្រូវដឹងថា លោកប្រធានាធិបតីតួកគី អ៊ែរដូហ្កាន ធ្លាប់ជិតស្និទ្ធជាមួយលោកដូណាល់ ត្រាំ។ ប៉ុន្តែ ឥលូវនេះ អាមេរិក ស្ថិតក្រោម ការដឹកនាំរបស់លោកចូ បៃដិន ដែលជាគូប្រជែងរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ។ ម្យ៉ាងទៀត តួកគីដឹងថា អាមេរិក របស់លោកចូ បៃដិន មិនសប្បាយចិត្តនឹងតួកគីទេ ព្រោះតួកគីបានទិញមីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ី សម្រាប់ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់តួកគី។
ទី២ទៀត តួកគី ត្រូវការអឺរ៉ុបផងដែរ សម្រាប់ជំរុញសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលកំពុងជួបវិបត្តិនៅប៉ុន្មានឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ។ តម្លៃរូបិយបណ្ណជាតិធ្លាក់ចុះ អតិផរណា បានប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនដែលមានជីវភាព មធ្យម ដែលជាម្ចាស់សំឡេងឆ្នោត សំខាន់នៅតួកគី។ លោកអ៊ែរដូហ្កានដែលចង់ឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី នៅក្នុងការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០២៣ សង្ឃឹមប្រើដៃរបស់អឺរ៉ុបលើកនេះ ដើម្បី ជួយយឹតយោងសេដ្ឋកិច្ចតួកគី ឲ្យបានមុនការបោះឆ្នោត ប្រធានាធិបតី។
អឺរ៉ុបនៅតែត្រូវការឲ្យតួកគី ជួយបិទខ្ទប់លំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ និងជនភៀសខ្លួន ចូលទឹកដីអឺរ៉ុប
តាមមន្រ្តីទូតអឺរ៉ុប ថ្នាក់ដឹកនាំអឺរ៉ុបធ្វើដំណើរទៅតួកគីលើកនេះ ដើម្បី តេស្តមើលការអនុវត្តជាក់ស្តែងរបស់តួកគី ដែលបានអះអាងថា ខ្លួន សុខចិត្ត បន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង នៅសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ។ មួយវិញទៀត អ្វីដែលភាគីអឺរ៉ុបទន្ទឹងចង់បានខ្លាំងជាងគេពីតួកគី នៅក្នុងជំនួបជាមួយតួកគីលើកនេះ គឺការដកទ័ពរបស់តួកគីចេញ ពីលីប៊ី ហើយនិង រឿងជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែលជាសំណុំរឿង សំខាន់ ក្នុងទំនាក់ទំនងតួកគី និងសហភាពអឺរ៉ុប។
ភាគីអឺរ៉ុប ចង់ឲ្យតួកគី ទទួលយក ជនអន្តោប្រវេសន៍ ខុសច្បាប់ ដែលក្រិកចាប់បញ្ជូនចេញពីជំរំជនភៀសខ្លួន ហើយដែលតួកគីបានបដិសេធមិនទទួលយកកន្លងមក។ ប៉ុន្តែ ភាគី តួកគីវិញ សង្ឃឹម ចរចាជាមួយអឺរ៉ុបលើកនេះដើម្បីទទួលបានកញ្ចប់ថវិកា សម្រាប់ជនភៀសខ្លួន នៅទឹកដី តួកគី ជិត ៤លាននាក់ ដែល អឺរ៉ុបធ្លាប់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយតួកគី នៅឆ្នាំ ២០១៦។
តួកគីបានស្តីបន្ទោសអឺរ៉ុប ថា មិនគោរពការសន្យា ដោយបានផ្តល់ថវិកាតែ ៣ពាន់លានអឺរ៉ូ គឺពាក់កណ្តាលនៃកញ្ចប់ថវិកាសរុប ៦ពាន់លានអឺរ៉ូ ដែលសហភាពអឺរ៉ុបបានសន្យាផ្តល់ទៅឲ្យតួកគីសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិជនភៀសខ្លួនស៊ីរី ក្នុងទឹកដីតួកគី។ ដោយសារតែអឺរ៉ុបផ្តល់លុយមិនគ្រប់គ្រាន់ ហើយខឹងនឹងអឺរ៉ុបដែលចេះតែរិះគន់ខ្លួន តួកគី បានសម្រេចឈប់បិទខ្ទប់ព្រំដែន និងបណ្តោយ ឲ្យជនអន្តោប្រវេសន៍ ជនភៀសខ្លួន ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់តួកគី ទៅកាន់ទឹកដី អឺរ៉ុប កាលពីឆ្នាំ ២០១៩។ រឿងនេះ បានធ្វើឲ្យអឺរ៉ុប ខឹងអាក់អន់ចិត្តនឹងតួកគីមិនតិចទេ។
ក្រៅតែពី ដោះស្រាយ សំណុំរឿងជនភៀសខ្លួន ជាមួយអឺរ៉ុប តួកគីសង្ឃឹមយកជំនួបជាមួយមេដឹកនាំអឺរ៉ុបលើកនេះ ដើម្បី និយាយពីប្រព័ន្ធពន្ធគយរវាងតួកគី អឺរ៉ុប ការផ្តល់ទិដ្ឋាការពិសេស អនុញ្ញាតឲ្យជនជាតិតួកគីធ្វើដំណើរចូលប្រទេសអឺរ៉ុបធម្មតាឡើងវិញ។
តាមមន្រ្តីតួកគី នៅក្នុងជំនួបដើម្បី ឈានទៅស្តារទំនាក់ទំនងរវាងគ្នាឡើងវិញ ភាគីទាំងពីរ អាចផ្តោតសំខាន់ផងដែរ លើសមាជិកភាពរបស់តួកគី សម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលត្រូវ បាន ផ្អាកព្យួរ តាំងពី ២០១៦។
សូមរំលឹកថា សភាអឺរ៉ុប បានប្រកាសផ្អាក មិនពិភាក្សាលើសំណើទទួលយកតួកគី ជាសមាជិករបស់សហភាពអឺរ៉ុប នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៦ នៅបន្ទាប់ពីសង្កេតឃើញថា តួកគី បានរំលោភ តម្លៃគោលការណ៍គ្រឹះរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដោយបានអនុវត្ត វិធានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ចាប់ខ្លួន បំបិទសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋតួកគី នៅក្រោយរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេចនៅតួកគី។
បញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅ តួកគី ក្លាយជារឿងបន្ទាប់បន្សំ ក្នុងរបៀបវារៈតួកគី និងអឺរ៉ុប?
សម្រាប់ក្រុមប្រឆាំងនៅតួកគី ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់អឺរ៉ុបទៅតួកគី កំពុងទៅពង្រឹងភាពស្របច្បាប់នៃអំណាចផ្តាច់ការរបស់លោកប្រធានាធិបតី អ៊ែរដូហ្កាន។
អឺរ៉ុបធ្លាប់ចេញមុខរិះគន់ រដ្ឋាភិបាលលោកអ៊ែរដូហ្កាន នៅក្រោយ លោកសម្រេចដកតួកគី ចេញពី អនុសញ្ញា ដែលមានគោលដៅ ជួយការពារមនុស្សស្រី ពីការរំលោភសិទ្ធិ និងអំពើហិង្សា។ អឺរ៉ុបធ្លាប់បរិហារផងដែរ នៅបន្ទាប់ ពីរដ្ឋាភិបាលតួកគី សម្រេចបិទគណបក្សប្រឆាំង ធំទី ៣នៅ តួកគី។ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស បានបរិហាររិះគន់ពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សធ្លាក់ចុះអាក្រក់នៅតួកគី។ អឺរ៉ុបឃើញដូច្នេះដែរ ប៉ុន្តែ បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅតួកគី មិនមែនជាបញ្ហាចំបង ដែលអឺរ៉ុប ត្រូវយកមកពិភាក្សានៅពេលនេះ ជាមួយមេដឹកនាំតួកគីនោះទេ។ អឺរ៉ុបដឹងថា រដ្ឋាភិបាលតួកគី របស់លោកអ៊ែរដូហ្កានត្រូវការជំនួយលុយពីអឺរ៉ុប ដើម្បីប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច សំឡេងឆ្នោត ប៉ុន្តែ អឺរ៉ុបមិនអាចទៅនិយាយរឿងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដ៏រសើបដែលធ្វើឲ្យមេដឹកនាំ តួកគី ខឹងឆេះដុំនៅពេលនេះនោះទេ។ ក្នុងបរិយាកាសស្ងប់ស្ងាត់ គ្មានភាពតានតឹង ជាមួយ តួកគី យ៉ាងដូច្នេះ អឺរ៉ុបត្រូវការដោះស្រាយ បញ្ហាសំខាន់មុនគេ គឺបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យតួកគី បិទខ្ទប់ បញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ ជនភៀសខ្លួនត្រឹមក្នុងទឹកដី តួកគី កុំឲ្យបញ្ចេញ ច្រាលមកទឹកដីអឺរ៉ុបសិន។
សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនៅតួកគី ធ្លាប់សំដែងការខកចិត្តរួចហើយពីជំហរ របស់អឺរ៉ុប និងធ្លាប់បានព្រមានហើយថា ដោយសារតែចក្ខុវិស័យខ្លី របស់រដ្ឋាភិបាលតួកគី ហើយនិងប្រយោជន៍នយោបាយផ្ទាល់របស់អឺរ៉ុប អឺរ៉ុបនឹងអាចប្រឈមនឹងវិបត្តិជនភៀសខ្លួនទៅថ្ងៃមុខ ហើយលើកនេះ មិនមែនមានតែជនភៀសខ្លួនពីស៊ីរី អាហ្វហ្កានីស្ថានអ៊ីរ៉ាក់នោះទេ នឹងមានផងដែរ ជនភៀសខ្លួនតួកគី ដែលត្រូវរត់គេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការគាបសង្កត់បិទសិទ្ធិសេរីភាពធ្វើនយោបាយ នៅ តួកគី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ