អ៊ីរ៉ង់៖ បោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដែលប្រជាជនគ្មានទឹកចិត្តចូលរួម ខណៈវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៤០
នៅថ្ងៃទី១៨មិថុនានេះ ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវចូលរួមបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី ដើម្បីដឹកនាំប្រទេស បន្តពីលោក ហាសាន់ រ៉ូហានី។ អ៊ីរ៉ង់ គឺជាមហាអំណាចមួយដ៏សំខាន់ ប្រចាំតំបន់ដើមបូព៌ា។ ក៏ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ អ៊ីរ៉ង់ ធ្លាក់កាន់តែជ្រៅ ទៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារតែទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងវិបត្តិបង្កឡើង ដោយជំងឺកូវីដ១៩។ យោងតាមការស្ទាបស្ទង់មតិ ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ ភាគច្រើនមិនចង់ទៅបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃនេះទេ ព្រោះពួកគេអស់ជំនឿចិត្ត ទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយ ដែលមិនអាចជួយជីវភាពពួកគេ ឲ្យបានប្រសើរឡើង។ បេក្ខជនមកពីក្រុមអភិរក្សនិយមជ្រុល ឈ្មោះ Ebrahim Raïssi ត្រូវគេរំពឹងថានឹងឈ្នះ។
ក្រុមប្រឹក្សាការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញអ៊ីរ៉ង់ បានសម្រេចទទួលយកបេក្ខជនឈរឈ្មោះប្រធានាធិបតី ចំនួន៧នាក់ ក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំងអស់ជិត៦០០នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃពុធទី១៦មិថុនា ស្រាប់តែមាន៣នាក់ បានដកខ្លួនចេញវិញ។ ដូច្នេះ គឺមានសល់តែបេក្ខជន៤នាក់ទេ ដែលត្រូវប្រកួត យកសំឡេងឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ។
បេក្ខជនឈរឈ្មោះ៤នាក់នោះ គឺមានទីមួយ លោក Ebrahim Raïssi ជាមនុស្សមកពីក្រុមអភិរក្សនិយមជ្រុល ហើយស្និទ្ធនឹងលោកអាយ៉ាតូឡា អាលី ខាមឺណី។ បេក្ខជនទី២ ឈ្មោះ Amirhoussein Ghazisadeh-Hachémi ជាសមាជិកសភា និងជាអតីតមេទ័ពម្នាក់នៃកងឆ្មាំបដិវត្តអ៊ីរ៉ង់។ បេក្ខជនទី៣ ឈ្មោះ Mohsen Rézaï ក៏ជាអតីតមេទ័ពដែរ ហើយបេក្ខជនចុងក្រោយទី៤ ឈ្មោះ Abdolnasser Hemmeti អតីតទេសាភិបាលធនាគារកណ្តាលអ៊ីរ៉ង់ ជាមនុស្សមានទំនោរកណ្តាលនិយម ដូចលោក ប្រធានាធិបតី ហាសាន់ រ៉ូហានី ដែរ។
ឈ្នះដោយគ្មានគូប្រកួត
ក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំង៤នាក់នេះ បើតាមប្រភពព័ត៌មានភាគច្រើន អះអាងថា គឺលោក Ebrahim Raïssi ដែលជាអ្នកមានសង្ឃឹមឈ្នះច្រើនជាងគេបង្អស់។ មានអាយុ៦០ឆ្នាំ លោក Ebrahim Raïssi ជាតំណាងក្រុមម៉ូឡា អភិរក្សនិយមជ្រុលនៅអ៊ីរ៉ង់ ហើយលោកម្នាក់នេះ គឺជាប្រធានអាជ្ញាធរយុត្តិធម៌អ៊ីរ៉ង់ ដែលត្រូវបានលោក អាយ៉ាតូលា អាលី ខាមឺណីតែងតាំង កាលពីឆ្នាំ២០១៩។ ប្រធានអាជ្ញាធរយុត្តិធម៌នេះ មានសិទ្ធិអំណាចខ្លាំងណាស់នៅអ៊ីរ៉ង់ ពោលគឺចង់លើសអំណាច របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ទៅទៀតផង។
កាលពីពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ លោក Ebrahim Raïssi ក៏បានឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតដែរ តែបានចាញ់លោក ហាសាន់ រ៉ូហានី ដោយបានសំឡេងឆ្នោត តែប្រមាណ ៣៨%ប៉ុណ្ណោះ។ តែនៅលើកនេះ គឺគ្មានបេក្ខជនណា អាចមកយកឈ្នះលោក Ebrahim Raïssi បានទេ បើតាមការរំពឹងទុក ព្រោះបេក្ខជនផ្សេងៗទៀត គឺគេមិនសូវស្គាល់ទេ ហើយសុទ្ធតែពុំសូវមានបទពិសោធន៍ ក្នុងឆាកនយោបាយអ៊ីរ៉ង់។
ប្រជាជនមិនទៅបោះឆ្នោត អាចមានចំនួនជាងពាក់កណ្តាល
កាលពីពេលបោះឆ្នោតសភា នៅឆ្នាំ២០២០ អ្នកអត់ទៅបោះឆ្នោត មានដល់ទៅ៥៧%ឯណោះ។ ដោយឡែក កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ លោកហាសាន់ រ៉ូហានី បានឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី តាំងតែពីជុំទី១ ដោយចំនួនអ្នកទៅបោះឆ្នោតសរុប មានដល់ទៅ ៧៣%។
សម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានធិបតី នៅថ្ងៃនេះ បើតាមការស្ទាបស្ទង់មតិខ្លះ គឺចំនួនអ្នកមិនទៅបោះឆ្នោត អាចមានលើស កាលពីឆ្នាំ២០២០។ ពោលគឺមានន័យថា ប្រធានាធិបតីដែលអាចឈ្នះឆ្នោត នៅលើកនេះ គឺឈ្នះដោយបានសំឡេងឆ្នោតតិចណាស់ ព្រោះថាអ្នកទៅបោះឆ្នោត អាចមានមិនដល់ពាក់កណ្តាល នៃចំនួនប្រជាជនអ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ទាំងជាង៥៩លាននាក់ទេ។
យ៉ាងណាមិញ ដោយបារម្ភខ្លាចប្រជាជនមិនទៅបោះឆ្នោត លោកអាយ៉ាតូឡា អាលី ខាមឺណី បានចេញមុខប្រកាសអំពាវនាវ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ជំរុញឲ្យប្រជាជន ចូលរួមបោះឆ្នោតឲ្យបានច្រើននៅថ្ងៃនេះ។ ដើម្បីសម្រួល ការចូលរួមបោះឆ្នោតនេះទៀតសោត អាជ្ញាធររៀបចំការបោះឆ្នោតអ៊ីរ៉ង់ បានសម្រេចបើកការិយាល័យបោះឆ្នោត ពីម៉ោង៧ព្រឹក ដល់ម៉ោង១២រំលងអាធ្រាត្រ ហើយអាចបន្តដល់ម៉ោង ២ភ្លឺផង ប្រសិនបើ ចំនួនអ្នកចូលរួមបោះឆ្នោតនៅតែទាបខ្លាំង។
វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ជីវភាពកាន់តែលំបាក
បញ្ហាដែលប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ មិនចង់ទៅបោះឆ្នោត គឺវាកើតចេញពី ការអស់សង្ឃឹម ការលែងទុកចិត្ត មកលើថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយអ៊ីរ៉ង់ ពីសំណាក់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ ជាពិសេសនោះ គឺប្រជាជនអ្នកមានចំនេះដឹងគ្រាន់បើ រស់នៅតាមទីក្រុងធំៗ តែម្តង។ មួយវិញទៀត អ្នកខ្លះលើកឡើងថា ក្នុងចំណោមបេក្ខជនឈរឈ្មោះ គឺគ្មាននរណា គួរឲ្យចង់បោះឆ្នោតឲ្យទេ។ បេក្ខជនដែលមានសង្ឃឹមថាឈ្នះគេច្រើនទៀតសោត គឺជា មនុស្សមកពីក្រុមអភិរក្សនិយមជ្រុល ដែលប្រកាន់ច្បាប់វិន័យអ៊ីស្លាមតឹងតែង ផ្តាច់ការ ហើយដែលជាក្រុម ដែលធ្វើបាបសិទ្ធិសេរីភាព របស់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់។
យ៉ាងណាមិញ លោក Ebrahim Raïssi ដែលជាបេក្ខជនមានសង្ឃឹមឈ្នះច្រើនជាងគេនេះ ត្រូវសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ចោទថា ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការសម្លាប់អ្នកទោសនយោបាយឆ្វេងនិយម ច្រើននាក់ណាស់ នៅរវាងអំឡុងឆ្នាំ១៩៨៨។
នៅតាមបណ្តាញសង្គមអ៊ីរ៉ង់ មានសារអំពាវនាវជាច្រើន កុំឲ្យប្រជាជនទៅបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ។ ការមិនទៅបោះឆ្នោត គឺដើម្បីសំដែង ការតវ៉ា ប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំរបស់ ក្រុមអ្នកកាន់អំណាច ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ធ្លាក់ជ្រៅទៅៗ ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ ពួកមេដឹកនាំអភិរក្សនិយមជ្រុលអ៊ីរ៉ង់ គិតតែពីប្រកាន់គោលជំហរ មនោគមវិជ្ជាចង់យកឈ្នះសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសលោកខាងលិច ដោយមិនខ្វល់ពីជីវភាពរបស់ប្រជាជន ដែលកាន់តែក្រីក្រ។ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ដោយសារទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ហើយបូកបន្ថែមជាមួយនឹងបញ្ហាកូវីដ១៩ទៀត។
ត្រូវរកវិធីចរចា ដើម្បីបញ្ចប់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក
ប្រសិនបើ លោក Ebrahim Raïssi ឈ្នះឆ្នោត ក្លាយជាប្រធានាធិបតីមែននោះ គឺប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ កានតែអស់សង្ឃឹម ថានឹងអាចមានជីវភាពប្រសើរឡើង។អ្នកដែលគេរំពឹងថា នឹងឡើងមកធ្វើប្រធានាធិបតីថ្មី គឺជាមនុស្សរបស់ក្រុមពួករឹងរូស អភិរក្សនិយមជ្រុល ប្រកាន់មនោគមវិជ្ជាស្អប់អាមេរិក និង លោកខាងលិច។ ដូច្នេះ គេកាន់តែអស់សង្ឃឹមថា អ៊ីរ៉ង់ អាចនឹងចរចាបានជោគជ័យ ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែរ។
បច្ចុប្បន្ននេះ ការចរចាស្ថិតនៅជាប់គាំង មិនទាន់បានលទ្ធផលទេ ហើយបើរដ្ឋាភិបាលថ្មី ចូលមកកាន់តំណែង មានទំនោរកាន់តែរឹងរូស មិនព្រមធ្វើសម្បទានទៀត គឺវាកាន់តែលែងទៅមុខតែម្តង។ ការដកទណ្ឌកម្មពីសំណាក់អាមេរិក មានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់ការវិនិយោគ និងដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់។ ការផលិត និងនាំប្រេងឆៅចេញទៀតសោត ក៏រំពឹងខ្លាំងដែរ ទៅនឹងការដកទណ្ឌកម្មពីសំណាក់អាមេរិក។
តែយ៉ាងណា កាលៈទេសៈពេលនេះ ក៏លំបាកណាស់ដែរ សម្រាប់ក្រុមមេដឹកនាំអភិរក្សនិយមជ្រុល ព្រោះបើរឹងរូសពេក ប្រជាជនក្រលំបាកខ្លាំង នោះចលនាប្រឆាំងតវ៉ា ក៏នឹងកាន់តែរីកធំដែរ។ ដូច្នេះ អនាគតនៃរបបសាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមឈីអ៊ីតអ៊ីរ៉ង់ ក៏អាចជួបគ្រោះថ្នាក់ដែរ ប្រសិនបើប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ក្រោកឈរបះបោរឡើង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ