ថៃ៖នាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាហាក់មិនបានត្រៀមខ្លួនចុះចេញពីតំណែងទេ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៥៤
នៅក្នុងប្រទេសថៃ នាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាកំពុងប្រឈមនឹងរយៈពេលនៃការកាន់តំណែងដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ តាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន រយៈពេលនៃការកាន់តំណែងបន្តគ្នារបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានកំណត់ត្រឹម ៨ឆ្នាំ។ ដូច្នេះនៅថ្ងៃពុធ ទី២៤ សីហា លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាកាន់តំណែងបាន ៨ឆ្នាំ ព្រោះលោកបានចូលកាន់តំណែងតាំងពីថ្ងៃទី២៤ សីហា ឆ្នាំ ២០១៤។ ក្រុមប្រឆាំងបានលើកយកច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រង់មាត្រា ១៥៨ ជាសំអាងដើម្បីទាមទារឲ្យលោកចាន់អូចាចុះចេញពីតំណែង។ យ៉ាងណាក៏ដោយ រឿងរ៉ាវមួយនេះកំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការធម្មនុញ្ញ។
តើថ្ងៃណា ខែណា និងឆ្នាំណាពិតប្រាកដដែលលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាបានឡើងអង្គុយកៅអីនាយករដ្ឋមន្រ្តី?។ មានចម្លើយពីរចំពោះសំណួរនេះ ព្រោះការឡើងកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោកចាន់អូចាត្រូវបានធ្វើឡើងជាពីរដំណាក់កាល គឺដំណាក់កាលមិនផ្លូវការ និងដំណាក់កាលផ្លូវការ។ ដំណាក់កាលមិនផ្លូវការ គឺលោកបានកាន់តំណែងតាំងពីថ្ងៃទី២៤ សីហា ឆ្នាំ ២០១៤ ពោលនៅក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលស្របច្បាប់ដឹកនាំដោយលោកស្រីយីងឡាក់ និងដែលលោកចាន់អូចាខ្លួនឯងជាមេរដ្ឋប្រហារ។
ចំណែកដំណាក់កាលផ្លូវការវិញ លោកចាន់អូចាបានបន្តកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅក្រោយការបោះឆ្នោតសភាក្នុងថ្ងៃទី២៤ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩។ នេះជាតំណែងមួយស្របច្បាប់បានមកពីការរៀបចំបោះឆ្នោតស្របច្បាប់ ពោលមិនមែនបានមកពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារទេ។ ដូច្នេះ បើគេគិតតាំងពីការទទួលបានតំណែងដោយរដ្ឋប្រហារមកដល់ថ្ងៃទី២៤ សីហា ឆ្នាំ ២០២២ លោកចាន់អូចាកាន់តំណែងបាន ៨ឆ្នាំ។ តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន លោកចាន់អូចាមិនអាចបន្តកាន់តំណែងមួយនេះបានទៀតឡើយ និងក៏គ្មានសិទ្ធិឈរឈ្មោះជាថ្មីដែរ។
តែបើគេគិតពីតំណែងដែលលោកចាន់អូចាបានបន្តកាន់នៅក្រោយការបោះឆ្នោតសភាក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៩ លោកទើបកាន់បានតែជាង ៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ពោលនៅមិនទាន់ចប់អាណត្តិទី១ ចំនួន ៤ឆ្នាំពេញលេញផង។ តែសម្រាប់ក្រុមប្រឆាំង រយៈពេលនៃការកាន់តំណែងរបស់លោកចាន់អូចាបានចាប់ផ្តើមតាំងពីក្រោយរដ្ឋប្រហារមកម្ល៉េះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកចាន់អូចាមិនបានធ្វើអត្ថាធិប្បាយអ្វីច្រើនដោយបានត្រឹមបញ្ជាក់ថា ទុកកិច្ចការនេះឲ្យតុលាការធម្មនុញ្ញជាអ្នកសម្រេច។
គេអាចដឹងចម្លើយរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញជាមុន?
បើតាមមើលទៅ ការសម្រេចយ៉ាងណានោះរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញអាចនឹងប្រើពេលច្រើនសប្តាហ៍។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាន និងបើផ្អែកតាមក្រុមអ្នកជំនាញ តុលាការធម្មនុញ្ញនឹងមានជំហរផ្អៀង និងគាំទ្រលោកចាន់អូចា។ នេះមិនមែនជារឿងភ្ញាក់ផ្អើលទេ ព្រោះបើតាមអ្នកវិភាគនយោបាយថៃនៅសកលវិទ្យាល័យណារ៉េសូនលោកស្រីណាក់ភិសា វ៉ៃធូនគៀត ភាពស្របច្បាប់របស់តុលាការធម្មនុញ្ញត្រូវបានជជែកដេញដោល និងចោទជាបញ្ហាតាំងពីថ្ងៃចាប់កំណើតក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៧ មកម្ល៉េះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយថៃរូបនេះដដែលបានបញ្ជាក់ថា តុលាការធម្មនុញ្ញមិនបានធ្វើការងារដោយឯករាជ្យទេ ពោលតែងមានបង្កប់ដោយរឿងនយោបាយ។ តាមលោកស្រីណាក់ភិសា វ៉ៃធូនគៀត ការងារមានបង្កប់ដោយរឿងនយោបាយរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញធ្លាប់កើតមានតាំងពីជំនាន់នាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកថាក់ស៊ីនចន្លោះឆ្នាំ ២០០១ដល់ឆ្នាំ ២០០៦ មកម្ល៉េះ។ គួររម្លឹកថា តុលាការធម្មនុញ្ញដែលបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៧ ធ្លាប់ត្រូវបានរំលាយចោលម្តងនៅក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់លោកថាក់ស៊ីនក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ មុននឹងត្រូវបានបង្កើតឲ្យមានឡើងវិញក្នុងឆ្នាំ ២០០៧។
ក្រៅពីភាពចម្រូងចម្រាសនៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការធម្មនុញ្ញ ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅក្នុងប្រទេសថៃក៏ជារឿងមួយមិនគួរមើលរំលងដែរ ព្រោះមកទល់សព្វថ្ងៃ ថៃធ្លាប់បានតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីចំនួន ១៨ដង។ បើគិតតាំងពីឆ្នាំ ២០០៦ ដែលជាឆ្នាំរដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោកថាក់ស៊ីន ថៃមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីចំនួន ៤ដង និងដែលចុងក្រោយបានតាក់តែងដោយរបបសឹកក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។
អំណាចនាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តស្ថិតក្នុងដៃរបស់លោកចាន់អូចានាការបោះឆ្នោតខាងមុខ?
បើតុលាការធម្មនុញ្ញសម្រេចថា លោកចាន់អូចាទើបកាន់តំណែងជាផ្លូវការបានតែមួយអាណត្តិ ហើយបើគណបក្សផាឡាំងប្រាឆារ៉ាត់របស់លោកឈ្នះការបោះឆ្នោតនាការបោះឆ្នោតខាងមុខ លោកចាន់អូចាអាចបន្តកាន់តំណែងមួយអាណត្តិថ្មីសម្រាប់រយៈពេល ៤ឆ្នាំបន្ថែមទៀត។ តែគេក៏មិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា មេរដ្ឋប្រហារ និងអតីតឧត្តមសេនីយរូបនេះមិនមែនជាឥស្សរជននយោបាយដែលមានប្រជាប្រិយភាព និងទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជារាស្រ្តថៃទូទៅទេ។
សូម្បីតែនៅផ្ទៃក្នុងគណបក្សផាឡាំងប្រាឆារ៉ាត់របស់លោកក៏មានអ្នកប្រឆាំងនឹងលោកដែរ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកបានរួចផុតពីញត្តិចាប់ថ្នាក់ដល់ទៅ ៤ដងនៅក្នុងសភា។ កាលពីឆ្នាំ ២០២០ លោកចាន់អូចាបានប្រឈមនឹងរលកប្រឆាំងរបស់ក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដែលធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យលោកចុះចេញពីតំណែង។ តែមកទល់ពេលនេះ កៅអីនាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោកចាន់អូចាហាក់មិនទាន់រង្គើ ហើយលោកក៏មិនបានផ្តល់សញ្ញាណាមួយដើម្បីត្រៀមខ្លួនចុះចេញពីអំណាចទេនៅក្នុងវ័យ ៦៨ឆ្នាំ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ