បារាំង៖ ​៥ឆ្នាំ​ក្រោយ​ភេរវកម្ម ​កាសែត​​​Charlie Hedo​នៅ​តែ​​ដំណើរការ តែ​​​អ្នកកាសែតកាន់​តែ​​ភ័យខ្លាច​

ក្នុងឱកាសខួប៥ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍បាញ់រះនៅទីស្នាក់ការកាសែត Charlie Hebdo អង្គការអ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន បានរៀបចំកម្មវិធីសន្និសីទមួយ ដើម្បីស្វែងយល់ពីដំណើរវិវឌ្ឍន៍នៃសិទ្ធិសេរីភាពរបស់អ្នកកាសែត ក្នុងយុគសម័យនៃការគំរាមកំហែងភេរវកម្ម។

យោងតាមលោក Christophe Deloire មេរៀននៃព្រឹត្តិការបាញ់រះនៅស្នាក់ការកាសែត Charlie Hebdo មិនត្រូវបានគេយកមកត្រិះរិះពិចារណា ដកបទពិសោធន៍ឡើយ។ អ្នកកាសែតនៅស្ថិតក្នុងការគំរាមកំហែង មិនអាចបំពេញការងាររបស់ខ្លួន ដោយជ្រះស្រលះក្នុងចិត្តឡើយ។ សន្តិសុខរបស់ពួកគេ គឺជាបញ្ហាចំបង។

លោក Christophe Deloire អះអាងថា៖ “បច្ចុប្បន្ននេះ មានប្រទេសចំនួន​៦០ប្រទេស ដែល​នៅតែបន្តប្រើវិធានច្បាប់ ស្តីពី “ការប្រមាថមាក់ងាយបែបសាសនា” ដើម្បី​យកជាកម្មវត្ថុ នៃការផ្តន្ទាទោស លើអ្នកកាសែត។ ក្នុងចំណោមនោះមានប្រទេសខ្លះ ដូចជា​ ម៉ូរីតានី ប៊្រុយណេ ប៉ាគីស្ថាន អ៊ីរ៉ង់ អាហ្វហ្កានីស្ថាន បានកំណត់ទោសប្រហារជីវិតផង”។

នៅក្នុងប្រទេសខ្លះ ដូចជាប្រទេសបារាំង ដែល “សិទ្ធិក្នុងការនិយាយចំអកលេង បន្តុះបង្អាប់សាសនា”​ នេះ ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ក្តី ក៏ប៉ុន្តែអ្នកកាសែត នៅតែរស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាច។ ពួកគេខ្លះ ត្រូវការកងសន្តិសុខយាមសុវត្ថិភាព ដើរតាមខ្លួនជាប្រចាំ។ ប្រការនេះ ធ្វើឲ្យសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការសរសេរ ឬចុះផ្សាយរបស់ពួកគេ ជួបនឹងការលំបាកណាស់។

ដូចគ្នាដែរ លោក Ahmed Shaheed ប្រេសិទពិសេសនៃការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិសេរីភាពសាសនា បានលើកឡើងថា៖ “បច្ចុប្បន្ននេះ នៅតាមប្រទេសនីតិរដ្ឋ ជឿនលឿនមួយចំនួន ថ្វីបើមានច្បាប់ការពារសិទ្ធិសរសេរ ឬចុះផ្សាយបែបកំប្លែងចំអកលើសាសនាក៏ដោយ តែជាទូទៅគេសង្កេតឃើញថា បណ្តាញព័ត៌មានមួយចំនួន​ ហាក់ដូចបានដាក់កំហិតខ្លួនឯង មិនចង់ចុះផ្សាយ​ខ្លាំងៗទេ ដោយសារតែភ័យបារម្ភពីកត្តាសន្តិសុខ”។

លោក Richard Malka មេធាវីប្រចាំរបស់កាសែតCharlie Hebdo បានលើកឡើងថា៖ “ដរាបណាប្រទេសមួយ មានការដាក់ទោស ទៅលើអំពើសើចចំអក ឬបង្អាប់បែបសាសនា គឺប្រទេសនោះគ្មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញឡើយ”។ លោកបន្តថា៖ “សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ គឺជាគោលគ្រិះ គឺជាម្តាយនៃសិទ្ធិសេរីភាពឯទៀតទាំងអស់។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យសោកស្តាយបំផុត គឺសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិនេះ កំពុងតែត្រូវគេរំលោភបំពាន”។ លោកចោទសួរថា៖ “តើ៥ឆ្នាំក្រោយការបាញ់រះនោស្នាក់ការកាសែតCharlie Hebdo តើបច្ចុប្បន្ននេះ មាននរណា​ហ៊ានសរសេររិះគន់សាសនាទេ? គឺគ្មានម្នាក់សោះ។ មានន័យថា ការភ័យខ្លាច បានយកឈ្នះសិទ្ធិសេរីភាព បាត់ទៅហើយ!”

តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កាសែត Charlie Hebdo នៅតែបន្តចុះផ្សាយរហូតដល់សព្វថ្ងៃ ដោយផ្អែកលើស្មារតីនៃសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិត។ សម្រាប់លោក Philippe Lançon អ្នកកាសែត​នៅCharlie Hebdo ដែលបានរួចរស់ជីវិត ពីការបាញ់រះកាលពី៥ឆ្នាំមុន លោកបានលើកឡើង ក្រុមភេរវកម្ម បានសម្លាប់អ្នកកាសែតរបស់Charlie Hebdo មែន​ តែពួកឃាតករមិនបាន​សម្លាប់កាសែតនេះទេ។