របបសឹកថៃ លើកពេលបោះឆ្នោតសភា ទៅឆ្នាំ ២០១៨
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:២៥
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោកវីសានុ គ្រា ង៉ាម បានអះអាងប្រាប់អ្នកកាសែត នៅថ្ងៃពុធម្សិលមិញថា ការបោះឆ្នោតសភានឹងត្រូវលើកពេលទៅធ្វើ នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨។ ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារយោធា ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលរបស់លោកស្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត នៅឆ្នាំ ២០១៤ របបសឹកបានលើកពេល ម្តងហើយ ម្តងទៀត ការបោះឆ្នោតសភា ដែលនឹងអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសថៃ ត្រលប់មកដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល ក្រោយការគ្រប់គ្រងរបស់របបយោធា ជាង ៤ឆ្នាំ។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ នៅថ្ងៃម្សិលមិញ បានប្រកាសលើកពេលការបោះឆ្នោតជាតិ ទៅឆ្នាំក្រោយ ឆ្នាំ ២០១៨។ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកលោកវីសានុ គ្រា ង៉ាមដែលជាអ្នកប្រកាសដំណឹងនេះ មិនបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុច្បាស់លាស់ ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវលើកពេលបោះឆ្នោត ទៅឆ្នាំក្រោយនោះទេ។
រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនថៃ កំពុងកាន់ទុក្ខ រយៈពេល ១ឆ្នាំ សម្រាប់ព្រះចៅភូមិបុល ដែលបានចូលទីវង្គត នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៦។ រដ្ឋាភិបាលថៃ កំពុងជាប់រវល់រៀបចំព្រះរាជពិធីបុណ្យសព ដែលនឹងអាចប្រព្រឹត្តទៅ នៅខែតុលាឆ្នាំនេះ ពោលគឺមួយឆ្នាំ ក្រោយការចូលទីវង្គតរបស់ស្តេចថៃ។ ចំណែកព្រះរាជពិធីឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ជាផ្លូវការ របស់ ព្រះមហាក្សត្រថ្មីរបស់ថៃ គឺព្រះបាទ មហាវជ្ជរ៉ាឡុងកន នឹងត្រូវធ្វើនៅក្រោយពិធីបុណ្យសព ទៅទៀត។ ដូច្នេះ ការបោះឆ្នោតទំនងជានឹងមិនអាចរៀបចំធ្វើ នៅក្នុងពេលដែលប្រទេសកំពុងជាប់រវល់ មានព្រះរាជពិធីសំខាន់ពីរខាងលើនេះទេ។ គណបក្សនយោបាយ ដូចជាគណបក្សភឿថៃ និងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី អាភីស៊ីត វីចាជីវ៉ា បានប្រាប់កាសែតបាងកកប៉ុស្តរបស់ថៃ ថា គេនឹងមិនជំទាស់ នឹងការសម្រេចរបស់របបសឹកទេ បើសិនហេតុផលមានជាប់ទាក់ទងនឹងព្រះរាជពិធីខាងលើ។
ហេតុផលមួយទៀត ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវលើកពេលបោះឆ្នោត នោះគឺច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃថ្មី ដែលកំពុងនៅជាប់គាំង នៅឡើយ នៅព្រះរាជវាំង។ សូមបញ្ជាក់ថា គេអាចរៀបចំការបោះឆ្នោតបាន លុះណាតែរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវឡាយព្រះហស្តឡេខា ចុងក្រោយដោយព្រះមហាក្សត្រ។ ប៉ុន្តែ រហូត មកដល់ពេលនេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃថ្មី ដែល ត្រូវបានសរសេរឡើង ដោយរបបសឹក និងដែលបានគាំទ្ររួចហើយ ដោយការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ កាលពីខែសីហាឆ្នាំ មុន នៅមិនទាន់បានទទួលព្រះហស្តលេខារបស់ព្រះបាទមហាវិជ្ជរ៉ាឡុងកននៅឡើយទេ។
នៅថ្ងៃទី ១០ ខែមករា ពោលគឺនៅប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយយរដ្ឋាភិបាល បញ្ជាក់ធានាអះអាង ការរៀបចំការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ ២០១៧ លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បាននិយាយថា ព្រះមហាក្សត្រ បានទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិភាក្សា កែប្រែ ឡើងវិញ ចំណុចមួយចំនួន ក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលមានជាប់ទាក់ទងនឹងអំណាចរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។
សូមរំលឹកថា ចាប់តាំងពីការលុបបំបាត់អំណាចផ្តាច់ការរបស់ព្រះមហាក្សត្រថៃ នៅឆ្នាំ ១៩៣២ ព្រះមហាក្សត្រថៃ មានអំណាចអាស្រ័យលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ ទោះជាគ្មានអំណាចផ្តាច់មុខដូចមុន ព្រះរាជវាំងថៃ ដែល មានទ្រព្យសម្បត្តិមហាសាល មានឥទ្ធិពលខ្លាំងលើយោធា។ អន្តរាគមន៍ ចេញមុខ របស់ព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងការសម្រេចចិត្តនយោបាយបែបនេះ គឺជារឿងកម្រមួយ ទោះបីជាគេដឹងថា ព្រះរាជវាំង ជាទូទៅ ជាអ្នកនៅពីក្រោយការសម្រេចចិត្តធំៗ នៅប្រទេសថៃក៏ដោយ។
មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់របបសឹក ម្នាក់ ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកកាសែត ថា គឺមាត្រា ទី ៥ ទី ១៧ និងទី ១៨២ ដែលព្រះបាទវជ្ជរ៉ាឡុងកនទាមទារឲ្យកែតម្រូវ ព្រោះមាត្រាទាំងនោះ មានចែងប៉ះពាល់ដល់អំណាចរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទមហាវជ្ជរ៉ាឡុងកនផ្ទាល់។ មាត្រាទី ៥ និងទី ១៧ មាននិយាយពីនិតិវិធីដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើ នៅក្នុងពេលប្រទេសត្រូវជាប់គាំងដោយវិបត្តិនយោបាយ។ ជាពិសេស គឺនៅពេលរដ្ឋាភិបាលត្រូវជ្រើសរើសអ្នកតំណាងព្រះរាជវាំង នៅពេលព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់អវត្តមាន។ ចំណែកមាត្រា ទី ១៨២ ដែលព្រះមហាក្សត្រចង់ឲ្យកែប្រែឡើងវិញ មាននិយាយថា រាល់ច្បាប់ ហើយនិងក្រឹត្យព្រះរាជវាំងដែលទាក់ទងនឹងប្រទេសជាតិ ត្រូវតែចុះហត្ថលេខាដោយរដ្ឋាភិបាល។
តើវាច្បាស់ទេ ដែលការបោះឆ្នោតជាតិថៃ នឹងអាចរៀបចំនៅឆ្នាំ ២០១៨មែន?
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ នៅថ្ងៃពុធម្សិលមិញ បាននិយាយបើកទូលាយពីថ្ងៃខែពិតប្រាកដ ដែលគេត្រូវរៀបចំ ការបោះឆ្នោតសភាថៃ។ នៅដើមឆ្នាំ២០១៧ របបសឹកបាននិយាយផ្ទុយពីសភា ដោយថា នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត ឲ្យខាងតែបាន នៅឆ្នាំ ២០១៧ ទៅតាមការគ្រោងទុក តាមការសន្យារបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ នៅមួយខែក្រោយ របបសឹកបានប្រកាសលើកពេលទៅវិញ។ ចាប់តាំងពីធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលរបស់លោកស្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត នេះជាលើកទី ៣ ដែលរបបសឹកបានប្រកាសលើកពេលបោះឆ្នោតសភាថៃ។
នៅក្រោយរដ្ឋប្រហារ របបសឹកបានប្រកាសសន្យារៀបចំការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ ២០១៥ ដើម្បីប្រគល់អំណាចទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល ចេញមកពីការបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ នៅពេលឆ្នាំ ២០១៥ មកដល់ របបសឹកថា គេត្រូវលើកពេលបោះឆ្នោត ទៅឆ្នាំ ២០១៦ ព្រោះថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី ដែលមានចែងពីការបោះឆ្នោត នៅមិនទាន់ធ្វើចប់រួចរាល់។ នៅឆ្នាំ ២០១៦ ឆ្នាំ បបសឹកប្រកាសលើកពេលម្តងទៀត ទៅ ឆ្នាំ ២០១៧ ក្នុងហេតុផលថា ត្រូវរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ ជាមុនសិន មុននឹងបញ្ជូនរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី ទៅឲ្យព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រះហស្តលេខាចុងក្រោយ។
លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនងាយនឹងត្រលប់មកប្រទេសថៃវិញ
របបសឹកកាន់អំណាច ៤ឆ្នាំ យ៉ាងពេញមុខ នៅប្រទេសថៃ។ តាមអ្នកជំនាញនយោបាយថៃ របបសឹកកំពុងយកពេល ដើម្បី តាក់តែងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី មួយ ដែលបើទោះបីជាមានការបោះឆ្នោតសភា ជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលក្តី ក្រុមយោធានៅតែមានអំណាច ដឹកនាំប្រទេសដដែល។
អ្នកនយោបាយ មិនថា មកពីគណបក្សប្រឆាំង ឬអ្នកគាំទ្រព្រះរាជវាំង បានចោទរបបសឹក ថា កំពុងចងក្រងរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់អំណាចច្រើនដល់ក្រុមយោធា។ ជាក់ស្តែង ច្បាប់មួយនៅក្នុងរដ្ឋ ធម្មនុញ្ញបានចែងថា យោធាមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសសមាជិកទាំងអស់ របស់ព្រឹទ្ធសភា។ លើសពីនោះ កៅអីចំនួន៦របស់ព្រឹទ្ធសភានឹងត្រូវរក្សាទុកជាពិសេស សម្រាប់មេបញ្ជាការយោធាថៃ។ ទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី នៅពេលប្រទេសជាប់គាំងនយោបាយ ពោលគឺនៅពេលគណបក្សនៅសភា មិនចុះសម្រុង គ្នា លើបេក្ខជនសម្រាប់តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តី ព្រឹទ្ធសភានឹងមានសិទ្ធិពីលើរដ្ឋសភា និងជាអ្នកជ្រើសរើស បុគ្គលម្នាក់ ដែលមិនចេញមកពីការបោះឆ្នោត ឲ្យកាន់ តំណែង ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ