តើរដ្ឋប្រហារយោធាក្នុងប្រទេសថៃ ជាទំនៀមទម្លាប់ ឬមួយជាដំណោះស្រាយនយោបាយមិនអាចចៀសបាន ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៣៣
នៅក្នុងប្រទេសថៃ មួយថ្ងៃក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាក្នុងថ្ងៃទី២២ ឧសភា មេទ័ពប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាដែលជាតួអង្គធ្វើរដ្ឋប្រហារបានប្រកាសចូលកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីជាផ្លូវការ។ របបយោធាថ្មីក្នុងទីក្រុងបាងកកបានប្រកាសហាមឥស្សរជននយោបាយចំនួន ១៥៥នាក់មិនឲ្យចាកចេញពីប្រទេសដោយគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាត។ ទន្ទឹមគ្នានេះ របបសឹកក៏បានកោះហៅឥស្សរជននយោបាយទំាងពីរគណបក្ស ព្រមទំាងសមាជិកមួយចំនួនរបស់ក្រុមគ្រួសារត្រកូលថាក់ស៊ីនដែលសរុបទំាងអស់មានគ្នា ១១៤នាក់។ តំាងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ឧសភាមក មនុស្សខ្លំាងប្រយុទ្ធ ចាន់អូចាបានប្រកាសបញ្ចប់តំណែងរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលចំាផ្ទះ និងប្រកាសព្យួររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រមទំាងចាត់វិធានការមួយចំនួន មានដូចជាហាមមិនឲ្យមានការជួបជុំលើសពី ៥នាក់នៅតាមទីធ្លាសាធារណៈ ឬមួយក៏បិទខ្ទប់បណ្តាញសង្គមជាដើម។
ថៃបានស្គាល់រដ្ឋប្រហារយោធា ឬមួយក៏ការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារចំនួន ១៩ដងក្នុងរយៈពេល ៨០ឆ្នំាកន្លងទៅ។ រដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃទី២២ ឧសភា ឆ្នំា ២០១៤ គឺជារដ្ឋប្រហារលើកទី៤ ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នំាកន្លងទៅនេះ។ បើគេធៀបនឹងរដ្ឋប្រហារចុងក្រោយទម្លាក់លោកអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីថាក់ស៊ីនក្នុងឆ្នំា ២០០៦ រដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោកនីវ៉ាត់ទុមរ៉ុង ប៊ុនសុងប៉ៃសាននៅថ្ងៃទី២២ ឧសភា ឆ្នំា ២០១៤ ត្រូវបានមេទ័ពប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាន់ធ្វើឡើង មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោកបានប្រកាសដាក់ប្រទេសឲ្យស្ថិតក្រោមច្បាប់អាជ្ញាសឹក។ នេះពិតជាយុទ្ធសាស្រ្តក្តៅស៊ីរាក់ ត្រជាក់ស៊ីជ្រៅមួយរបស់លោកចាន់អូចា ព្រោះថាធ្វើដូចនេះ គឺដើម្បីកាត់បន្ថយការរិះគន់ ទិតៀនពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិ ព្រមទំាងចង់បង្ហាញពីភាពអព្យាក្រឹតរបស់កងទ័ព។ អព្យាក្រឹតនៅត្រង់ថា ការដែលលោកសម្រេចចិត្តធ្វើរដ្ឋប្រហារមកពីគូបដិបក្ខដែលលោកហៅឲ្យចរចាមិនអាចនិយាយចុះសម្រុងគ្នា។
តាមពិតទៅ លោកចាន់អូចាបានរៀបចំជើងព្រួលធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាតំាងពីប៉ុន្មានខែ ក្រោយផ្ទុះវិបត្តិជាថ្មីកាលពី ៨ខែកន្លងទៅ។ តែមកពីលោកគ្មានឱកាសនឹងធ្វើឲ្យចំកាលៈទេសៈ។ សម្រាប់អ្នកខ្លះបានចោទសួរថា តើមានរឿងអ្វីកើតឡើងនៅក្នុងថ្ងៃប្រជុំទី២ រវាងគូបដិបក្ខដែលមានលោកចាន់អូចាធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាលកាលពីថ្ងៃទី២២ ឧសភា រហូតដល់មានការប្រកាសធ្វើរដ្ឋប្រហារ ព្រមទំាងចាប់ខ្លួនអ្នកតំណាងចរចានៅកន្លែងប្រជុំភ្លាមៗនោះ។ តែសម្រាប់អ្នកទៀតបានឆ្លើយច្បាស់ៗថា នេះគ្រាន់តែជាឆាកល្ខោនមួយរបស់លោកចាន់អូចាដើម្បីបញ្ជាក់ពីការប្រកាសរដ្ឋប្រហាររបស់លោកប៉ុណ្ណោះ។
តើលោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាជានរណា?
បច្ចុប្បន្នមានអាយុ ៦០ឆ្នំា លោកឧត្តមសេនីយប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចាត្រូវបានគេហៅថា ជាខ្លាថៃ។ ខ្លាថៃរូបនេះមិនដែលញញើតនឹងលូកដៃចូលក្នុងរឿងនយោបាយរបស់ប្រទេសទេនារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នំាចុងក្រោយនេះ។ ឧត្តមសេនីយចាន់អូចាបានទទួលមុខតំណែងជាមេទ័ពជើងគោកកាលពីចុងឆ្នំា ២០១០។ តាមធម្មតា លោកត្រូវចូលនិវត្តន៍នៅខែកញ្ញា ឆ្នំា ២០១៤ នេះ តែលោកបានបញ្ចាក់កាលពីថ្ងៃប្រកាសប្រើច្បាប់អាជ្ញាសឹកទី២០ ឧសភាកន្លងទៅថា លោកនឹងមិនចូលនិវត្តន៍ទេ ល្គឹកណាវិបត្តិនយោបាយនៅមិនទាន់បានដោះស្រាយនោះ។ មួយវិញទៀត លោកចាន់អូចាក៏ធ្លាប់បានប្រកាសឲ្យដឹងតំាងពីថ្ងៃដែលលោកទទួលមុខតំណែងជាមេទ័ពជើងគោករួចហើយថា លោកមិនមែនជាមេទ័ពដូចអ្នកផ្សេងទេ តែជាមេទ័ពម្នាក់ដែលមានយោបល់ច្រើនក្នុងរឿងនយោបាយ។
គេមិនត្រូវភ្លេចទេថា ឧត្តមសេនីយប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ជាឧត្តមសេនីយម្នាក់ដែលគំាទ្ររាជានិយមពេញមុខ ព្រោះលោកធ្លាប់ធ្វើជាមេឆ្មំាការពារមហាក្សត្រីថៃស៊ីរិគីតក្នុងទសវត្សឆ្នំា ៨០ និងជាអ្នកប្រឆំាងលោកថាក់ស៊ីន ព្រមទំាងពួកអាវក្រហមដោយមិនរើសមុខ។ គឺឧត្តមសេនីយរូបនេះឯងដែលបានគំាទ្រឲ្យមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោកថាក់ស៊ីនក្នុងឆ្នំា ២០០៦ និងបានចូលរួមបញ្ជាឲ្យវាយបង្រ្កាបលើក្រុមបាតុករអាវក្រហមក្នុងទីក្រុងបាងកកកាលពីឆ្នំា ២០១០ ដែលបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៩០នាក់ និងរបួស ១ ៩០០នាក់។ កាលណោះ លោកចាន់អូចាជាមនុស្សខ្លំាងទី២ នៅក្នុងទ័ពជើងគោក។ ប្រវត្តិរូបនេះ ស បញ្ជាក់ឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា ឧត្តមសេនីយប្រយុទ្ធ ចាន់អូចាមិនមែនជាឥស្សរជនកណ្តាលទេ តែលំអៀងខាងរាជានិយម និងពួកអាវលឿង។
ពួកអាវលឿងបានទទួលអ្វីដែលពួកគេចង់បាន
រដ្ឋប្រហារយោធាពេលនេះ ពិតជាជោគជ័យមួយរបស់ក្រុមអាវលឿងដោយមិនអាចប្រកែកបានទេ ព្រោះវាជាលទ្ធផលដែលពួកប្រឆំាងរដ្ឋាភិបាលមួយនេះចង់បាន និងរង់ចំាតំាងពីដើមមក។ តំាងពីថ្ងៃផ្ទុះវិបត្តិជាថ្មីកាលពី ៨ខែមក មេបាតុករអាវលឿងលោកស៊ូថេបតែងតែបានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយទំាងអស់ដើម្បីឆ្កឹះឆ្កៀលឲ្យមានអំពើហិង្សានៅគ្រប់ក្បួនបាតុកម្មទំាងអស់។ ការធ្វើយ៉ាងនេះមកពីពួកគេយល់ថា បើអំពើហិង្សាបានកើតឡើងឆ្លងរាលដាលក្រោមទ្រង់ទ្រាយធំ មិនអាចគ្រប់គ្រងបានហើយ នោះកងទ័ពត្រូវតែចេញមុខធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយមិនអាចចៀសរួច។ អន្តរាគមន៍របស់កងទ័ពដែលគ្មានអ្វី ក្រៅពីរូបភាពធ្វើរដ្ឋប្រហារទេ។ ដូច្នេះនៅចំពោះមុខ គេអាចនិយាយបានថា អ្នកឈ្នះ គឺពួកលឿង រីឯអ្នកចាញ់ គឺពួកអាវក្រហម។ តែនេះមិនមែនមានន័យថា វិបត្តិនយោបាយថៃត្រូវចប់ត្រឹមនេះទេ។
សេណារីយ៉ូរបស់ឧត្តមសេនីយប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចានៅថ្ងៃខាងមុខ
លក្ខណៈពិសេសនៃរដ្ឋប្រហារក្នុងប្រទេសថៃនៅត្រង់ថា របបយោធាមិនដែលបានបង្ហាញពីបំណងក្នុងការកាន់តំណែងយូរអង្វែងទេ ពោលគឺកាន់អំណាចតែមួយរយៈដើម្បីរៀបចំការបោះឆ្នោត រួចក៏ប្រគល់អំណាចទៅឲ្យស៊ីវិលភ្លាមៗ។ ជាក់ស្តែងក្នុងរដ្ឋប្រហារឆ្នំា ២០០៦ របបសឹកកាន់អំណាចជាង ១ឆ្នំាប៉ុណ្ណោះ បើគិតពីថ្ងៃរដ្ឋប្រហារទី១៩ កញ្ញា ឆ្នំា ២០០៦ និងការរៀបចំបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៣ ធ្នូ ឆ្នំា ២០០៧។ រដ្ឋប្រហារលើកនេះទៀត ក៏ប្រហែលជាមិនខុសគ្នានឹងរដ្ឋប្រហារលើកមុនៗទេ។ តែអ្វីដែលរបបសឹកត្រូវពិចារណាឲ្យបានស៊ីជម្រៅបន្តិចនាពេលនេះ គឺការផ្តើមរៀបចំតាក់តែងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី និងធ្វើកំណែទម្រង់លើច្បាប់មួយចំនួន ពិសេសច្បាប់បោះឆ្នោត។
អ្នកដែលមានតួនាទីធ្វើកិច្ចការនេះ គឺព្រឹទ្ធសភា និងតុលាការធម្មនុញ្ញដែលរបបសឹកមិនបានរំលាយចោលទេ។ ច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីអាចនឹងរារំាងបក្សពួកជំនិតរបស់លោកថាក់ស៊ីនមិនឲ្យចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ ឬមួយក៏កំណត់អំណាចនាយករដ្ឋមន្រ្តីដើម្បីបង្ការទុកនៅក្នុងករណីណាដែលក្រុមបក្សពួករបស់លោកថាក់ស៊ីនវិលមកកាន់អំណាចជាថ្មី។ សូមជម្រាបជូនថា លោកថាក់ស៊ីនបាន និងកំពុងបន្តក្លាយជាឥស្សរជននយោបាយថៃម្នាក់ដែលមានអ្នកស្រឡាញ់ងប់បាត់ស្រមោលមិនបាន និងអ្នកស្អប់ មិនចង់ ឮ ឈ្មោះ។
ក្រៅពីនោះ នៅមានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយទៀតដែលបាន និងកំពុងអូសបន្លាយវិបត្តិនយោបាយថៃមកដល់សព្វថ្ងៃ គឺការស្នងរាជបន្តពីព្រះចៅភូមិវិបុល អាឌូយ៉ាដេតដែលមានព្រះជន្ម ៨៦ព្រះវស្សា និងកំពុងមានជម្ងឺធ្ងន់។ អ្វីដែលគ្រប់គ្នាកំពុងចង់ដឹងនោះគឺថា តើក្រុមអាវលឿង ឬមួយក៏ក្រុមអាវក្រហមជាអ្នកកាន់អំណាចនៅថ្ងៃផ្ទេររាជបល្ល័ង្ក?។ បើជាក្រុមអាវលឿង ជារឿងល្អ តែបើជាក្រុមអាវក្រហម គឺពិបាកបន្តិច ព្រោះពួកប្រឆំាងរាជានិយមមួយនេះប្រាកដជាមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ប៉ុន្មានទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ