១ឆ្នំាក្រោយរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់លោកហ្រ្វង់ស័រ បូហ្ស៊ីហ្សេមក អាហ្រ្វិកកណ្តាលកំពុងស្ថិតក្នុងវិបត្តិ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣៦
នៅសាធារណរដ្ឋអាហ្រ្វិកកណ្តាល មានរយៈពេល ១ឆ្នំាមកហើយដែលក្រុមឧទ្ទាមសេលេកាដឹកនំាដោយលោកមីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ា (Michel Djotodia) បានធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់លោកប្រធានាធិបតីស្របច្បាប់ហ្រ្វង់ស័រ បូហ្ស៊ីហ្សេ (Fraçois Bozizé)។ ក្រោមអំណាចរបស់លោកមីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ា អាហ្រ្វិកកណ្តាលបានស្គាល់តែអំពើហិង្សា អនាធិបតេយ្យ និងការកាប់សម្លាប់គ្នាយ៉ាងសាហាវរវាងសហគមន៍អ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្ត និងអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ បន្ទាប់មក និងក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ពិសេសសហភាពអាហ្រ្វិក លោកមីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ាក៏បានសម្រេចចុះចេញពីអំណាច ដោយទុកកន្លែងនេះឲ្យលោកស្រីកាទ្រីន សំបា ប៉ង់ហ្សាវិញម្តង។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា ១ឆ្នំាក្រោយមក អាហ្រ្វិកកណ្តាលកំពុងបន្តញំាញីដោយអំពើហិង្សាដដែល។
១ឆ្នំាក្រោយមក អ្វីៗបាននិងកំពុងបន្តមានដូចដែលបានចាប់ផ្តើមពីដំបូង។ គេពិតជានៅចំាបានមិនភ្លេចកាលពី១ឆ្នំាមុន ពោលនៅពេលដែលលោកប្រធានាធិបតីហ្រ្វង់ស័រ បូហ្ស៊ីហ្សេ (Fraçois Bozizé) បានរត់ចេញពីប្រទេសទៅកាន់ប្រទេសកាមេរ៉ូនក្នុងថ្ងៃទី២២ មីនា ឆ្នំា ២០១៣ អាហ្រ្វិកកណ្តាលបានស្គាល់ការវាយប្រហារគ្នាយ៉ាងហិង្សារួចជាស្រេចរយៈពេល ៤ខែរវាងកម្លំាងរបស់លោកបូហ្ស៊ីហ្សេ និងកម្លំាងរបស់ក្រុមឧទ្ទាមសេលេកាដឹកនំាដោយលោកមីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ា (Michel Djotodia) ។ តែស្ថានការណ៍រឹតតែធ្លាក់ចុះដុនដាបថែមទៀត នៅពេលដែលលោកមីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ា (Michel Djotodia) ឡើងកាន់អំណាចពេញដៃ។ គឺនៅពេលនោះហើយដែលរូបភាពនៃអំពើហិង្សាបានស្តែងចេញកាន់តែច្បាស់ឡើងៗរវាងក្រុមអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្ត និងក្រុមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។
កំណើននៃអំពើហិង្សាដែលលោក មីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ា (Michel Djotodia) ខ្លួនឯងមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន និងលែងមានទឹកមាត់ប្រៃក្នុងការបញ្ជាទៅលើកូនចៅរបស់ខ្លួនទៀតឡើយ។ ជាក់ស្តែង ការសម្រេចរំលាយរចនាសម្ព័ន្ធសេលេកាក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នំា ២០១៣ ដែលគ្មាននរណាម្នាក់យកត្រចៀកស្តាប់ និងធ្វើតាមទេ។ និយាយបែបម្យ៉ាងទៀត អាហ្រ្វិកកណ្តាលពេលនោះបានធ្លាក់ខ្លួនជាប្រទេសមួយគ្មានអាណាព្យាបាល ឬក៏ថា ជាប្រទេសមួយដែលអ្នកខ្លំាងជាអ្នកសោយរាជ្យ។ គឺនៅពេលនោះហើយដែលគេឃើញមានការប្រសូត្រចេញនូវចលនាថ្មីមួយដែលហៅថា អង់ទីបាឡាកា។ ចលនាអង់ទីបាឡាកានេះមិនមែនជាចលនាឧទ្ទាមទេ តែជាចលនាស្វ័យការពារខ្លួនប្រឆំាងនឹងពួកឧទ្ទាមសេលេកាចូលរួមដោយកម្លំាងប្រជាជន និងក្រុមអ្នកស្មោះស្ម័គ្ររបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតីហ្រ្វង់ស័រ បូហ្ស៊ីហ្សេ។
ចាប់ពីពេលនោះមក ភាពអនាធិបតេយ្យ និងការវាយប្រហារសងសឹកគ្នាក៏ផ្តើមមានយ៉ាងផុសផុល។ គឺក្រុមអង់ទីបាឡាកានេះហើយដែលបានចាប់អាវុធវាយប្រហារលើក្រុមសេលេកា និងពួកអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមដោយមិនរើសមុខ។ ស្ថានការណ៍បានធ្លាក់ដល់កម្រិតមួយដែលសូម្បីតែបេសសកម្មរបស់កម្លំាងបរទេសក៏មិនអាចរារំាងបាន និងរូបលោក មីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ាខ្លួនឯងក៏គ្រប់គ្រងលែងបានដែរ។ នៅទីបំផុតនាថ្ងៃទី១០ មករា ឆ្នំា ២០១៤ បារំាង និងក្រុមប្រទេសក្នុងតំបន់ក៏បានសម្រេចបញ្ចប់តំណែងលោក មីសែល យ៉ូតូឌីយ៉ាជាផ្លូវការ រួចក៏បញ្ជូលលោក និងក្រុមគ្រួសារចេញពីស្រុកកំណើតតែម្តង។
១០ថ្ងៃ ក្រោយមក ពោលនៅថ្ងៃទី២០ មករាឆ្នំា ២០១៤ ដដែល លោកស្រីកាទ្រីន សំបា ប៉ង់ហ្សា (Catherine Samba-Panza) ត្រូវបានសភាអន្តរកាលជ្រើសតំាងជាប្រធានាធិបតីជំនួសកន្លែងលោកមីសែល យ៉ូតូយ៉ា។ មានអាយុ ៥៩ឆ្នំា លោកស្រីកាទ្រីន សំបា ប៉ង់ហ្សាបានចាប់កំណើតនៅក្នុងប្រទេសឆាដដោយមានឱពុកជាជនជាតិកាមេរូន និងម្តាយជាជនជាតិអាហ្រ្វិកកណ្តាល។ តែអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះគឺថា លោកស្រីប៉ង់ហ្សាបានធំដឹងក្តីឡើងនៅក្នុងប្រទេសមួយដែលញំាញីដោយអំពើពុករលួយ និងអសន្តិសុខ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិផ្តល់ទំនុកទុកចិត្តទំាងស្រុងលើលោកស្រីក្នុងការបង្រួបបង្រួមជាតិ។
ខុសពីឥស្សរជនមួយចំនួន លោកស្រីប៉ង់ហ្សាបានព្យាយាមបង្ហាញចេញនូវរូបភាពអព្យាក្រឹត ដោយមិនបែងចែកបក្ខពួកនយោបាយទេ នោះបើទោះបីជាលោកស្រីមានស្វាមីជាអតីតរដ្ឋមន្រ្តីក៏ដោយ។ ក្រោយពីបានទទួលតំណែងភ្លាម លោកស្រីប៉ង់ហ្សាបានដាក់ខ្លួន ដាក់កាយជាម្តាយម្នាក់នៅក្នុងគ្រួសារមួយ ដោយបានអំពាវនាវគូបដិបក្ខទំាងអស់ឲ្យឈប់ឈ្លោះគ្នា។ លោកស្រីបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា អាទិភាពចម្បងរបស់លោកស្រីគឺការរៀបចំសន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមឡើងវិញ ពិសេសលក្ខខណ្ឌរស់នៅរបស់ជនភៀសខ្លួនអាហ្រ្វិកកណ្តាលដែលបានរត់ចោលផ្ទះសម្បែងទៅរស់នៅក្នុងប្រទេសជិតខាង និងអ្នកដែលបានផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងក្នុងស្រុកគេចពីសង្រ្គាម។
បច្ចុប្បន្ននេះ លោកស្រីប៉ង់ហ្សាមិនមែនកំពុងធ្វើការតែម្នាក់ឯងទេ តែមានជំនួយពីកម្លំាងអន្តរជាតិតាមរយៈបេសសកម្មរបស់កម្លំាងមីស្កា (Misca) ដែលមានកម្លំាងទាហានអាហ្រ្វិកចម្រុះប្រមាណជា ៦ ០០០នាក់ រួមជាមួយបេសកកម្មសង់ហ្ការីសរបស់បារំាងដែលមានកម្លំាងទាហានចំនួន ១ ៦០០នាក់។ បេសសកម្មជាអាទិភាពរបស់កម្លំាងមីស្កា ក៏ដូចកម្លំាងសង់ហ្ការីសបារំាង គឺការរំសាយអាវុធពីក្រុមអតីតឧទ្ទាមសេលេកា និងក្រុមអង់ទីបាឡាកា ព្រមទំាងរៀបចំពង្រឹងកម្លំាងរបស់រដ្ឋាភិបាលអន្តរកាល។ តែជាទូទៅ ពួកគេច្រើនតែប្រឈមមុខនឹងការវាយឆ្មក់ពីពួកអតីតឧទ្ទាមសេលេកា ក៏ដូចជាពួកអង់ទីបាឡាកា។
១ឆ្នំាក្រោយរដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោកប្រធានាធិបតីហ្រ្វង់ស័រ បូហ្ស៊ីហ្សេដោយមេឧទ្ទាមមីសែល យ៉ូតូយ៉ាមក បារំាង ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិបានយល់ឃើញថា មានតែការបញ្ចប់តំណែងលោកមីសែល យ៉ូតូយ៉ាវិញទេ ទើបស្ថានការណ៍នៅអាហ្រ្វិកកណ្តាលត្រឡប់មករកភាពស្ងប់ស្ងាត់ឡើងវិញ។ តែ ១ឆ្នំាក្រោយមក ស្ថានការណ៍ទូទៅសព្វថ្ងៃនៅអាហ្រ្វិកកណ្តាលបាន និងកំពុងបន្តមានដូចដែលបានចាប់ផ្តើមពីដំបូងអ៊ីចឹង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ