អេហ្ស៊ីបបើកយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ក្រោមសម្ពាធនៃអំពើហិង្សា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៤៤
នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ អេហ្ស៊ីបរៀបចំយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី សម្រាប់ការបោះឆ្នោតដែលនឹងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃ ២៦ និង២៧ឧសភាខាងមុខនេះ។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតីមាន២រូប គឺលោក អាប់ឌេល ហ្វាតា អាល់ស៊ីសស៊ី ជាអតីតមេកងទ័ពដ៏មានប្រជាប្រិយភាព ក្នុងប្រទេស និងលោកហាំឌីន សាប៊ីហ៊ី មកពីបក្សឆ្វេងនិយម។ គេរំពឹងថា លោកស៊ីសស៊ីនឹងជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីថ្មី។ ការឃោសនាបោះឆ្នោតថ្ងៃសៅរ៍នេះ ប្រព្រឹត្តទៅក្រោមសម្ពាធនៃអំពើភេរវកម្ម។ នៅថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ មុនយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតមួយថ្ងៃ អំពើភេរវកម្មចំនួន៣ បានសម្លាប់មនុស្ស៤នាក់ នៅទូទាំងប្រទេស ក្នុងនោះមានទាហានម្នាក់ និងប៉ូលិសម្នាក់។ នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ តុលាការបានកាត់ទោសសកម្មជនគាំទ្រអតីតប្រធានាធិបតីមរស៊ី១០២នាក់ អោយជាប់ពន្ធនាគារ១០ឆ្នាំ។
ដំណើរការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីក្រោមភាពតានតឹងបង្កឡើងដោយអំពើភេរវកម្ម
អំពើភេរវកម្មប្រឆាំងកងកម្លាំងប៉ូលិស ថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ សបង្ហាញពីភាពមិនពេញចិត្តនឹងរដ្ឋាភិបាលស្តីទីអេហ្ស៊ីប ដែលបានទំលាក់អតីតប្រធានាធិបតីមរស៊ី ចេញពីអំណាច កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣។ កងកម្លាំងសន្តិសុខតែងរងការវាយប្រហារពីសំណាក់ក្រុមជីហាដ ជាច្រើនក្រុម ពិសេសនៅតំបន់ស៊ីណៃ ភាគខាងកើត។ គិតពីខែកក្កដា មកដល់ពេលនេះ កងកម្លាំងសន្តិសុខ៥០០នាក់ បានស្លាប់ក្នុងការវាយប្រហារពីសំណាក់ក្រុមជីហាដ។ ក្រុមជីហាដបង្កភេរវកម្មដើម្បីសងសឹកអោយលោកមរស៊ី និងសកម្មជនភាតរអ៊ីស្លាមរបស់លោក ដែលត្រូវកងទ័ពប្រើហិង្សាបង្ក្រាប ក្នុងបាតុកម្មកន្លងមក។ ជនរងគ្រោះដោយការបង្ក្រាបនេះ មានរហូតដល់១៤០០នាក់។ ហើយមនុស្ស១ម៉ឺន៥ពាន់នាក់ កំពុងតែជាប់ឃុំឃាំង។ ផ្ទុយទៅវិញ អាជ្ញាធរតែងទំលាក់កំហុសនៃអំពើហិង្សា ទៅលើសកម្មជនភាតរអ៊ីស្លាម ហើយបានចាត់ទុកពួកគេថា ជាក្រុមភេរវជនទៀតផង។
ដោយឡែក អំពើហិង្សាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល និងការដែលកងទ័ពបានប្រើកម្លាំងបាយប្រឆាំងសកម្មជនគាំទ្រអតីតប្រធានាធិបតីមរស៊ី មិនបានរុញទម្លាក់ប្រជាប្រិយភាពរបស់បេក្ខជនអាល់ស៊ីសស៊ី អាយុ៦០ឆ្នាំ ដែលជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ ក្រោមអាណត្តិរបស់លោកមរស៊ីនោះទេ។ ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបមានតែចង់អោយលោកស៊ីសស៊ីដឹកនាំប្រទេសទៅវិញទេ។
សម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីជុំទី១ ថ្ងៃ២៦ឧសភាខាងមុខ បេក្ខជនប្រជែងនឹងលោកស៊ីសស៊ី មានតែម្នាក់គត់ គឺលោក ហាំដេន សាបាហ៊ី មកពីបក្សឆ្វេងនិយម។ លោកសាបាហ៊ី ធ្លាប់ឈ្នះសម្លេងឆ្នោតលំដាប់ទី៣ ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ ដែលលោកមរស៊ីបានទទួលជោគជ័យនោះ។ គោលនយោបាយដឹកនាំប្រទេសរបស់បក្សឆ្វេងនិយម គឺផ្អែកលើគោលការណ៍បដិវត្តន៍ប្រជាធិតេយ្យទំលាក់លោកមូបារ៉ាក់ ឆ្នាំ២០១១។
ប្រៀបនឹងបេក្ខជនអាល់ស៊ីសស៊ី បក្សឆ្វេងនិយមគ្មាននយោបាយអ្វីលេចធ្លោ ក្នុងក្រសែភ្នែកប្រជាជនអេហ្ស៊ីបទេ។ ព្រោះថា មានតែលោកអាល់ស៊ីសស៊ីទេ ជាតួអង្គសំខាន់ ដែលបានគាំទ្រពេញទំហឹង អោយប្រជាជនអេហ្ស៊ីបរាប់លាននាក់ ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងអតីតប្រធានាធិបតីមរស៊ី។ គួររំលឹកថា លោកមរស៊ី ត្រូវបានប្រជាជនបោះឆ្នោតអោយធ្វើជា ប្រធានាធិបតី កាលពីឆ្នាំ២០១២។ លោកមរស៊ី មានប្រភពនយោបាយចេញមកពីផ្នែកស៊ីវិល មិនដែលបំរើការផ្នែកយោធាទេ។ ប៉ុន្តែ ក្រោយលោកមរស៊ីកាន់អំណាចមួយឆ្នាំ ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបបានចោទថាលោកមរស៊ីរំលោភអំណាច កេងផលប្រយោជន៍អោយបក្សភាតរអ៊ីស្លាមរបស់លោក។ ដោយសារហេតុផលនេះឯងទើបលោកអាល់ស៊ីសស៊ីទំលាក់លោកមរស៊ី ពីអំណាច ដើម្បីបំពេញបំណងប្រជាជនក្នុងស្រុក។ ហេតុនេះ ប្រជាប្រិយភាពលោកបានឡើងពេញទី។ ប្រឈមនឹងអំពើភេរវកម្មក្នុងស្រុក មានតែអតីតមេដឹកនាំទ័ពដ៏ខ្លាំងនេះទេ ដែលប្រជាជនទុកចិត្ត ដើម្បីស្តារស្ថិរភាពសន្តិសុខឡើងវិញ។
គួររំលឹកដែរថា លោកអាល់ស៊ីសស៊ី ចាប់មានប្រជាប្រិយភាព កាលពីឆ្នាំ២០១១ នៅពេលដែលលោកការពារភាពស្អាតស្អំរបស់កងទ័ពនេះឯង។ កាលពីឆ្នាំ២០១១ក្នុងពេលប្រជាជនតវ៉ាប្រឆាំងអតីតប្រធានាធិបតី មូបារ៉ាក់ ទាហានបានចាប់ខ្លួនស្ត្រីបាតុករជាច្រើននាក់សុទ្ធតែជាស្ត្រីដែលមានរូបសម្បត្តិស្រស់ស្អាត។ ប៉ុន្តែ លោកអាល់ស៊ីសស៊ីការពារថា គ្មានស្ត្រីណាម្នាក់ត្រូវបានទាហានចាប់រំលោភ បំពានរាងកាយនោះទេ។
ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ថ្ងៃសៅរ៍នេះ សកម្មជនឃោសនារបស់បក្សឆ្វេងនិយម បានចោទសកម្មជនគាំទ្រលោកអាល់ស៊ិសស៊ី ថាវាយប្រហារលើពួកគេ។ បេក្ខជនសាបាហ៊ី បានចោទរដ្ឋអំណាចអេហ្ស៊ីបបច្ចុប្បន្នថា នៅប្រើអំណាចផ្តាច់ការក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតីចាស់ មូបារ៉ាក់នៅឡើយ។
បញ្ហាប្រឈមនានា ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស សម្រាប់អនាគតប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប ដែលកើតក្រោយការបោះឆ្នោតខាងមុខ
ប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីបថ្មី ត្រូវរៀបចំនយោបាយ ពិសេសអំណាចនិតិបញ្ញត្តិ ក្នុងស្រុកឡើងវិញ ធានាអោយមានសុវត្ថិភាពសន្តិសុខដែលជាបញ្ហាចំបងនោះ និងធ្វើយ៉ាងណារក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ការដែលតុលាការអេហ្ស៊ីបបានកាត់ទោសប្រហារជីវិតសកម្មជនគាំទ្រលោកមរស៊ី ជិត៧០០នាក់ នៅថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ សភាធ្វើអោយអាមេរិកព្យួរជំនួយជាការផ្គត់ផ្គង់អាវុធនិងសម្ភារៈ ដល់អេហ្ស៊ីប។ ការកាត់ទោសនេះ ធ្វើអោយគេចោទជាសំណួរថា តើតុលាការអេហ្ស៊ីបមានលក្ខណៈឯករាជ្យដែររឺទេ ព្រោះថា សកម្មជនសន្ធឹកសន្ធាប់ទាំងនេះ រងបទជាប់ចោទប្រកាន់ថាសម្លាប់បានប៉ូលិសម្នាក់គត់ និងបង្កហិង្សាកាលពីខែសីហាឆ្នាំមុននេះប៉ុណ្ណោះ។
សហគមន៍អន្តរជាតិ អង្គការសហប្រជាជាតិ និងអាមេរិក បានថ្កោលទោសការកាត់ទោសនេះ ព្រោះយល់ថា ជាការកាត់ទោសគ្មានភាពសមធម៌ រំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស។ ការកាត់ទោសនេះ ធ្វើអោយគេគិតថា តុលាការអាចរងឥទ្ធិពលនៃអំណាចដឹកនាំ។ ប៉ុន្តែ អេហ្ស៊ីបបានលើកឡើងថា តុលាការខ្លួនមានភាពឯករាជ្យពេញលេញ។លោកអាល់ស៊ីសស៊ី ប្រហែលជាមិនចុះញ៉មដោយសារប្រតិកម្មព្យួរជំនួយពីសំណាក់អាមេរិកនោះទេ។ អេហ្ស៊ីបបានព្រមានអាមេរិកវិញថា ការព្យួរជំនួយអាមេរិក អាចនឹងធ្វើអោយរំជើបរំជួលដល់ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំង២ អាចប៉ះពាល់យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្ម ការធានាសន្តិភាព សន្តិសុខតាមព្រំដែន ស្របតាមសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពរវាងអេហ្ស៊ីប និងអ៊ីស្រាអែលផងដែរ។ អេហ្ស៊ីបធ្លាប់ប្រាប់ហើយថា ទោះគ្មានជំនួយអាមេរិក ក៏អេហ្ស៊ីបអាចរស់បានដែរ ព្រោះថា អេហ្ស៊ីបបានរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រទេសជាច្រើនទៀត ពិសេសប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងៗបែបយ៉ាងអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត កាតា រឺក៏អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ដែលកន្លងមក ធ្លាប់បានផ្តល់ជំនួយរាប់រយលានដុល្លារ ដល់អេហ្ស៊ីប។ ចិនរឺក៏រុស្ស៊ី ក៏អាចជួយអេហ្ស៊ីប ដើម្បីពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនក្នុងតំបន់អារ៉ាប់ផងដែរ ព្រោះថា អេហ្ស៊ីបមានប្រជាជនច្រើនជាងគេក្នុងពិភពអារ៉ាប់។
អ្វីដែលប្រទេសលោកខាងលិច និងសមាគមសិទ្ធិមនុស្សបារម្ភនៅពេលនេះ គឺថា តើរដ្ឋាភិបាលអេហ្ស៊ីបថ្មី ប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីបថ្មី អាចប្រើអំណាចយោធាផ្តាច់ការដូចក្នុងជំនាន់លោកមូបារ៉ាក់រឺទេ ព្រោះថា ប្រវត្តិនៃរបបដឹកនាំអេហ្ស៊ីប តែងតែស្ថិតក្រោមអំណាចយោធា។ ពិសេស នៅពេលនេះ អាជ្ញាធរបានហាមឃាត់រាល់បាតុកម្មក្នុងស្រុក។ អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួន និងដាក់ទោសយុវជនបះបោរទំលាក់លោកមូបារ៉ាក់ កាលពីឆ្នាំ២០១១ជាច្រើននាក់។ តើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាចកើតចេញ ក្រោយការបោះឆ្នោតពេលខាងមុខបានទេ?
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ