តួកគី៖ប្រធានាធិបតីប្រកាសស្ថានភាពអាសន្ន ដើម្បីបោសសម្អាតមេរោគរដ្ឋប្រហារ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:២៨
៦ថ្ងៃក្រោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេច របស់ក្រុមយោធាតួកគី ប្រធានាធិបតីអ៊ែរដូហ្កាន់ បានឆ្លើយតបវិញ ដោយប្រើកណ្តាប់ដៃដែក ក្នុងការបោសសម្អាតក្រុមបក្សពួក ដែលលោកហៅថា ជាក្រុមក្បត់ជាតិ រឺក្រុមភេរវកម្ម។ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២១ កក្កដានេះ ប្រធានាធិបតីតួកគី បានប្រកាសដាក់ប្រទេសតួកគីទាំងមូល ឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ដើម្បីអនុញ្ញាតិឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពន្លឿនប្រតិបត្តិការបោសសំអាត មេរោគនៃបក្សពួក ដែលបានប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ ឲ្យបានឆាប់ជាទីបំផុត។ សហគមអន្តរជាតិកំពុងបន្តព្រួយបារម្ភ ដោយក្រែងរដ្ឋាភិបាលលោកអ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រើប្រាស់ហេតុផលនេះជាលេស ដើម្បីចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយ ដែលប្រឆាំងនឹងអំណាចផ្តាច់ការរបស់គាត់ តែប៉ុណ្ណោះ។
ប្រើស្ថានភាពអាសន្ន ដើម្បីសម្រួលនិងពន្លឿនយុទ្ធនាការបោសសម្អាតខ្មាំង៖
ការប្រកាសដាក់ប្រទេសឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ននេះ បើតាមការប្រកាសរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន់ គឺធ្វើឡើងដើម្បីចាប់ខ្លួន និង បោសសម្អាតមេរោគនៃការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់ ឲ្យបានឆាប់ជាទីបំផុត។ អញ្ចឹងជារួមគឺមានន័យថា ការដាក់ប្រទេសឲ្យស្ថិតក្នុងស្ថានភាពអាសន្ន វានឹងសម្រួលកិច្ចការរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការតាមចាប់ខ្លួនក្រុមបក្សពួក ដែលរដ្ឋាភិបាលតួកគីចោទថាក្បត់ជាតិ។
ការប្រកាសដាក់ប្រទេសឲ្យស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន គឺមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញតួកគី ត្រង់មាត្រា១២០ ដែលមានចែងថាគេអាចធ្វើវាបាន ក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរបំផុត ៦ខែ ក្នុងករណីដែលមានការគម្រាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្ថាប័នអំណាចរដ្ឋ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ប្រជាធិបតេយ្យ។ ស្ថានភាពអាសន្ន នឹងអនុញ្ញាតិឲ្យរដ្ឋាភិបាល អាចមានសិទ្ធិកាត់បន្ថយការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដូចជាសិទ្ធិជួបជុំធ្វើបាតុកម្ម សិទ្ធិក្នុងការធ្វើដំណើរទៅណាមកណាជាដើម។
ក្នុងន័យនេះ រដ្ឋាភិបាលតួកគី ចង់ប្រើស្ថានភាពអាសន្ននេះ ដើម្បីធ្វើការអនុម័តច្បាប់មួយចំនួន ដោយទាន់ហន់ ហើយដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់រដ្ឋសភាទេ។ ច្បាប់ដែលលោកអ៊ែរដូហ្កាន់ចង់ធ្វើ គឺសុទ្ធសឹងជាវិធានការនានា សំដៅចាប់ខ្លួន ក្រុមមនុស្សដែលគាត់គិតថាជាបក្សពួកធ្វើរដ្ឋប្រហារ។ ហើយរដ្ឋាភិបាល ក៏មានសិទ្ធិ ធ្វើការហាមឃាត់ការអនុវត្តសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន របស់ប្រជាជនដែរ តួយ៉ាងដូចជាការចុះឆែកឆេរ រឹបអូស ចាប់ខ្លួនមនុស្ស ដោយមិនចាំបាច់មានដីកាបង្គាប់ ពីតុលារ។ យ៉ាងណាមិញ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ែរដូហ្កាន់ ទើបបានចេញបទបញ្ជា ហាមឃាត់មិនឲ្យមានអ្នកស្រាវជ្រាវ រឺសាស្ត្រចារ្យសកលវិទ្យាល័យតួកគី ធ្វើដំណើរចេញទៅក្រៅស្រុកទេ ដើម្បីចៀសវាងការរត់គេចខ្លួន។
ស្ថានភាពអាសន្ន ដែលចូលជាធរមានចាប់ពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ គឺនឹងមានរយៈពេល៣ខែ។ សម្រាប់ពេលនេះ យើងនៅមិនទាន់ដឹងថា អ្វីទៅជាវិធានការរិតបន្តឹង ពិតប្រាកដ ដែលរដ្ឋាភិបាលតួកគី នឹងអនុវត្តទេ។ តែយ៉ាងណា ក៏ដោយ មានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ ថាស្ថានការណ៍នេះ នឹងបើកដៃឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោកអ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រើប្រាស់អំណាចផ្តាច់ការ ដោយរំលោភលើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ។
ទាហាន នគរបាល ចៅក្រម គ្រូបង្រៀន រាប់ម៉ឺននាក់ ត្រូវចាប់ខ្លួន រឺបញ្ឈរជើង៖
យុទ្ធនាការបោសសម្អាតមេរោគ នេះ មិនមែនបោសសម្អាតធម្មតាទេ គឺបោសសម្អាតទ្រង់ទ្រាយធំតែម្តង។ គ្រាន់តែ៦ថ្ងៃ ក្រោយគម្រោងធ្វើរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេច រដ្ឋាភិបាលតួកគី បានធ្វើការចាប់ខ្លួនមនុស្សប្រមាណជា១ម៉ឺននាក់ ដែលពួកគេ កំពុងស្ថិតក្នុងការឃុំខ្លួន ដើម្បីរងចាំការអនុវត្តនីតិវិធីតុលាការ។ ក្នុងចំណោមនោះ គឺមានភាគច្រើនជាទាហានទាំងមេធំៗ ទាំងកូនទាហាន មានមន្ត្រីនគរបាល ព្រមទាំងអ្នកច្បាប់ និងចៅក្រមផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ នៅមានមន្ត្រីរដ្ឋការសឹងតែគ្រប់ស្ថាប័ន ប្រមាណជា៥ម៉ឺន៥ពាន់នាក់ ផ្សេងទៀត ដែលត្រូវគេបញ្ឈរជើង រឺលប់ឈ្មោះចោលពីការងារ។ នេះគឺជាតួលេខផ្លូវការ ដែលក្រុមអ្នកយកព័ត៌មានបារាំង បានស្រង់ចេញពីសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋាភិបាលតួកគី។
ក្នុងចំណោមមនុស្សដែលត្រូវគេចាប់ខ្លួន រឺលប់ឈ្មោះពីការងារ គឺមានភាគច្រើន នៅក្នុងជួរកងទ័ព និងនគរបាល និងគ្រូបង្រៀនតែម្តង។ មេបញ្ជាការកងទ័ពធំៗប្រមាណជា១២០នាក់ ពោលគឺស្មើនឹង១ភាគ៣ នៃមេបញ្ជាការកងទ័ពទូទាំងប្រទេស ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ កងកម្លាំងទាហាន រាប់តាំងពីសក្តិ៍តូចបំផុតទៅ ប្រមាណជា៦ពាន់នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ ចៅក្រម និងរដ្ឋអាជ្ញារចំនួន៣ពាន់នាក់ ត្រូវបានគេលប់ឈ្មោះចោល។ ដូចគ្នាដែរ មន្ត្រីនគរបាល រឺមន្ត្រីបំរើការក្នុងក្រសួងមហាផ្ទៃសរុបទាំងអស់៨ពាន់នាក់ ត្រូវបានគេព្យួរ និងលប់ឈ្មោះចោលពីមុខងារ។ ជាងនេះទៅទៀត បុគ្គលិកបំរើការក្នុងក្រសួងអប់រំ រាប់ចាប់ពីមន្ត្រីរដ្ឋបាល រហូតដល់គ្រូបង្រៀនសាស្ត្រាចារ្យ សរុបទាំងអស់១ម៉ឺន ៥ពាន់នាក់ ក៏ត្រូវគេព្យួរឈ្មោះចោលដែរ។
មេខ្មាំងធំនៅអាមេរិក៖
រដ្ឋាភិបាលតួកគី ទើបបានបញ្ជាក់ថា គេបានផ្ញើរឯកសារចំនួន៤ ទៅកាន់ក្រសួងការបរទេស អាមេរិកដើម្បីស្នើសុំឲ្យអាជ្ញាធរអាមេរិក ប្រគល់ខ្លួនលោក Fathullah Gülen ដែលតួកគីចោទថាជាអ្នកផ្តើមគំនិតឲ្យមានរដ្ឋប្រហារ កាលពីថ្ងៃទី១៥កក្កដា។ លោក Fathullah Gülenដែលបច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងរដ្ឋ Pennsylvanie គឺជាអ្នកនយោបាយមានឥទ្ធិពលម្នាក់ ហើយដែលជាសម្លេងប្រឆាំង នឹងនយោបាយរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន់។
លោកម្នាក់នេះ បានបដិសេធ ថាមិនបាននៅពីក្រោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារទេ ហើយសំណូមពរឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកពិចារណាឲ្យបានល្អិតល្អន់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការប្រគល់ខ្លួនមនុស្សម្នាក់ទៅតាមការស្នើសុំរបស់ប្រទេសមួយ គឺវាស្រេចលើការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោកចន ឃែរី ហើយដោយមិនមែនឈរលើតែហេតុផលគតិយុត្តិ មួយមុខទេ គឺវាផ្អែកលើហេតុផលនយោបាយដែរ។
យករដ្ឋប្រហារ ដើម្បីបន្លំចាប់អ្នកប្រឆាំងទាំងអស់?
សហគមអន្តរជាតិ មានជាអាទិ៍សហភាពអឺរ៉ុប ប្រទេសធំៗនៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងតែមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ទាក់ទិននឹងចំណាច់ការបែបធម៌ក្តៅ នឹងយ៉ាងតក់ក្រហល់បំផុត របស់អាជ្ញាធរតួកគី ក្រោយរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេចនេះ។
បើយើងក្រលេកមើលលើចំនួនមនុស្សដែលគេចាប់ខ្លួនបាន ប្រមាណជា១ម៉ឺននាក់ ក្នុងរយៈពេលមិនដល់មួយសប្តាហ៍ផងនោះ គឺថាវាជារឿងមួយដែលមិនគួរឲ្យជឿបានទេ។ នេះយើងនៅមិនទាន់គិតដល់ ចំនួនមនុស្ស៥៥០០០នាក់ ដែលត្រូវគេបណ្តេញចោលពីការងារ ផង។ ចំនួនទាំងអស់នេះ គឺវាច្រើនខ្លាំងណាស់ហើយគេមិនជឿថា ពួកគេទាំងអស់នេះ សុទ្ធតែបានចូលរួមក្នុងការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ទាំងអស់នោះទេ។
សម្រាប់អ្នកវិភាគជាច្រើនយល់ថា បើយោងលើចំនួនដ៏មហិមានេះ គឺមានន័យថា រដ្ឋាភិបាលលោកអ៊ែរដូហ្កាន់ បានត្រៀមលក្ខណៈរួចទៅហើយ ពោលគឺគេអាចមានបញ្ជីរឈ្មោះ អ្នកដែលត្រូវចាប់ខ្លួន រួចទៅហើយ។ គេមិនមែនធ្វើវា បានក្នុងរយៈពេល៦ថ្ងៃទេ។ មានអ្នកខ្លះហ៊ានទាំងនិយាយទៀតថា រដ្ឋប្រហារនេះ គ្រាន់តែជាឆាកល្ខោន រៀបចំឡើងដោយលោកប្រធានាធិបតីអ៊ែរដូហ្កាន់ ខ្លួនឯង ដើម្បីជាលេសបានធ្វើការចាប់ខ្លួន និងបោសសម្អាតក្រុមប្រឆាំង ពីក្នុងជួរកងទ័ព និងស្ថាប័នរដ្ឋនានាតែប៉ុណ្ណោះ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាល្លឺម៉ង់ បានអំពាវនាវថា តួកគីត្រូវគោរពគោលការនីតិរដ្ឋ មិនត្រូវយកលេសរដ្ឋប្រហារ ទៅដើរបោសសម្អាតក្រុមអ្នកមាននិន្នាការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលទេ។ មិនថាអាល្លឺម៉ង់ មិនថា បារាំងរឺអាមេរិក គឺគ្រប់គ្នាថ្កោលទោសការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ ក៏ប៉ុន្តែគ្រប់គ្នា សុទ្ធតែមិនយល់ស្រប នឹងការដែលរដ្ឋាភិបាលតួកគី ទៅដើរចាប់មនុស្សរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺននាក់ ទាំងអ្នកនោះ មិនបានចូលរួម រឺគ្មានអ្វីទាក់ទងនិងរដ្ឋប្រហារផង។ បើអ្នកនោះបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាក់ស្តែង ក្នុងការធ្វើរដ្ឋប្រហារ នោះចាប់ខ្លួនយកមកកាត់ទោសតាមច្បាប់ គឺវាមិនខុសទេ តែនេះគឺគេចាប់ទាំងអស់ ឲ្យតែមាននិន្នាការនយោបាយប្រឆាំងនឹងលោកអ៊ែរដូហ្កាន់។
កន្លែងនេះហើយដែលជាការព្រួយបារម្ភធំ។ តួកគី ខ្លួនឯងទេ ដែលជាអ្នកខាត ព្រោះពេលនេះផលអវិជ្ជមាននៃស្ថានភាពវិកវរនេះ កំពុងតែជះទៅលើសេដ្ឋកិច្ចតួកគី។ អ្នកវិនិយោគលែងមានទំនុកចិត្ត តម្លៃរូបិយបណ្ណធ្លាក់ចុះ ហើយផ្សារភាគហ៊ុនតួកគី ធ្លាក់ចុះដល់ទៅជាង៩% ឯណោះ។ ថ្វីបើពេលនេះ លោកអ៊ែរដូហ្កាន់កំពុងតែសប្បាយវក់វីនឹងជ័យជំនះ របស់គាត់ តែកុំភ្លេចថាបើសិន ភាពវិកវរនេះនៅតែបន្ត វានឹងធ្វើឲ្យមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ហើយថាមិនត្រូវវិបត្តិនេះ នឹងត្រលប់មកបំផ្លាញនយោបាយ និងអំណាចរបស់លោកអ៊ែរដូហ្កាន់ដោយខ្លួនឯង ជាក់ជាមិនខាន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ