អ៊ីស្រាអែល និងហេស្បូឡាលីបង់ អាចផ្ទុះសង្គ្រាមនឹងគ្នាទៀតឬយ៉ាងណា ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:១០
ក្រោយការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែលសម្លាប់មេដឹកនាំចលនាហេស្បូឡា (Hezbollah) លីបង់ម្នាក់ដល់ទឹកដីស៊ីរីមក គេមិនអាចធ្វេសប្រហែសបានឡើយនឹងការផ្ទុះអំពើហិង្សាប៉ះទង្គិចគ្នាជាថ្មី នៅក្នុងតំបន់។ អ៊ីស្រាអែលនិងហេស្បូឡាលីបង់ ជាសត្រូវចាស់នឹងគ្នា យូរឆ្នាំមកហើយ និងជាប្រភពបង្កអស្ថិរភាពដ៏សំខាន់មួយប្រចាំភូមិភាគ។ តើជម្លោះអ៊ីស្រាអែល និងហេស្បូឡាលីបង់ មានប្រភព និងដើមហេតុយ៉ាងដូចម្តេច ?
អ៊ីស្រាអែលនិងហេស្បូឡា (Hezbollah) ធ្វើសង្គ្រាមនឹងគ្នា និងបន្តប្រឈមអាវុធដាក់គ្នា តាំងពីជាង៣០ឆ្នាំមកហើយ។ យូររហូតដល់គេចាត់ទុកជារឿងបន្ទាប់បន្សំមួយរយៈ ជាពិសេសក្រោយពីការផ្ទុះបដិវត្តអារ៉ាបនៅស៊ីរីនិងលីប៊ី។ ប៉ុន្តែគូសត្រូវពីរនាក់មិនដែលបានបញ្ឈប់សកម្មភាពញុះញង់គ្នាទេ។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី ២០ធ្នូ អ៊ីស្រាអែលបានវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសសម្លាប់សកម្មជនជាន់ខ្ពស់របស់ហេស្បូឡាម្នាក់ ដល់ប្រទេសស៊ីរី ហើយជាការតបស្នងមក មានការបាញ់ចេញពីលីបង់ សំដៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល វិញភ្លាម។ ប៉ុន្តែ ទោះពុំបង្កឱ្យជនរងគ្រោះឬរបួសក៏ដោយ ក៏អ៊ីស្រាអែលមិនបង្អង់នឹងបញ្ចេញប្រតិកម្មបាញ់កាំភ្លើងធំតបដាក់វិញដែរ។
តើដំណាក់កាលបន្ទាប់ ជាការប្រយុទ្ធគ្នាឬ ?! ជាសម្មតិកម្មដែលមិនអាចច្រានចោលបានឡើយ ! ព្រោះគូសត្រូវមួយគូនេះធ្លាប់ច្បាំងញយដងមកហើយ និងដែលបានធ្វើពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន មានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង។
តើហេស្បូឡាជានរណា ? ហេតុអ្វីធ្វើសង្គ្រាមជាមួយអ៊ីស្រាអែល ?
ហេស្បូឡា ជាចលនានយោបាយនិកាយឈីអ៊ីត នៅលីបង់។ ចលនានេះលេចជារូបរាងឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៨២ និងមានឈ្មោះជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ១៩៨៥ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានអ៊ីស្រាអែលលើលីបង់។ នៅឆ្នាំ១៩៨២ ទាហានអ៊ីស្រាអែលបានចូលលុកលុយប្រទេសលីបង់ ក្នុងរង្វង់៤០គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែន ដើម្បីទប់ទល់និងបោសសម្អាតពួកភេរវជននៃអង្កការរំដោះប៉ាឡេស្ទីនអាចឈរជើងនៅភាគខាងជើងប្រទេសអ៊ីស្រាអែលបាន។
កម្មវត្ថុនេះបានសម្រេច ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែលលោភលន់ ឈ្លានពានភាគខាងត្បូងមិនអស់ចិត្ត ចង់លុកលុយដល់ក្រុងបេរ៉ូត ដើម្បីកម្ចាត់ឱ្យអស់ក្រុមរំដោះប៉ាឡេស្ទីន និងចង់ប្តូរផ្លាស់លីបង់ ប្រទេសពហុវប្បធម៌និងសាសនា ទៅជាប្រទេសកាតូលិក ដូចមិត្តអ៊ីស្រាអែលផ្សេងទៀត។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អ៊ីស្រាអែលបានប្រើទម្លាប់ចាស់ ធ្វើទារុណកម្ម សាបព្រោះអំពើឃោរឃៅ បង្ក្រាប ដូចធ្លាប់ធ្វើបាបពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ទើបពលរដ្ឋលីបង់ដែលភាគច្រើនជាអ្នកកាន់និកាយឈីអ៊ីត លេចគំនិតបង្កើតចលនាតស៊ូបះបោរប្រឆាំងឡើង ដែលមានឈ្មោះថាហេស្បូឡានេះឯង។
ការស្អប់ខ្ពើម និងប្រឆាំងអ៊ីស្រាអែល បានរុញច្រានឱ្យចលនាហេស្បូឡា ចូលស៊ុបក្នុងផ្នត់គំនិតមនោគមន៍វិជ្ជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលប្រឆាំងគ្នារវាងក្រុមឈីអ៊ីតអ៊ីរ៉ង់ព្រមទាំងសម្ព័ន្ធមិត្តស៊ីរី និងក្រុមមហាអំណាចបស្ចឹមលោកព្រមទាំងក្រុមស៊ុននីតដូចយ៉ាងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ដូច្នេះហើយបានជាចលនាហេស្បូឡា ត្រូវបានពង្រឹងកាន់តែនៅខ្លាំង នៅពេលអ៊ីរ៉ង់ក្រោមការដឹកនាំរបស់ខាមេណីចូលលូកដៃជួយក្រុមអ្នកឈីអ៊ីតដូចគ្នា។ ហេស្បូឡា បានផ្តល់មេរៀនដល់អ៊ីស្រាអែលតាមរយៈការបើកប្រតិបត្តិការទ្រង់ទ្រាយធំវាយអ៊ីស្រាអែល ដែលមិនដឹងខ្លួន និងដែលមិនបាននឹងស្មានថាមានសត្រូវខ្លាំងដល់ម្លឹង។
ដើមសង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-លីបង់
នៅឆ្នាំ១៩៩២ហេស្បូឡា ក្លាយជាបក្សនយោបាយមួយរបស់លីបង់ ដែលមានចំណុចខ្លាំងផ្នែកសន្តិសុខ តែក៏មិនព្រមបោះបង់អាវុធចោលទេ ព្រោះអ៊ីស្រាអែលមិនទាន់ដកទ័ពទាំងស្រុងចេញពីភាគខាងត្បូងលីបង់ ទាហានអ៊ីស្រាអែលបន្តវត្តមាននៅតំបន់ខ្ពង់រាបហ្គោឡង់ដដែល។ ការប៉ះទង្គិច និងប្រយុទ្ធគ្នាតែកើតមានជារឿយនៅភាគខាងត្បូងលីបង់ ម្តងនៅឆ្នាំ១៩៩៣រយៈពេល៧ថ្ងៃ ទើបបិទបញ្ចប់ទៅដោយបទឈប់បាញ់ ជាសេចក្តីសម្រេចចិត្តអង្គការសហប្រជាជាតិ និងម្តងទៀត នៅឆ្នាំ១៩៩៦ ដែលនៅទីបំផុតភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាក្រៅផ្លូវការ ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឈប់បាញ់នៅតំបន់មានមនុស្សនៅ។
នៅឆ្នាំ២០០០ អ៊ីស្រាអែលបានដកទ័ពចេញអស់ពីតំបន់ភាគខាងត្បូងលីបង់ តែហេស្បូឡាមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំង សំងំនៅដើមទសវត្សរ៍២០០០-២០០៦ អភិវឌ្ឍន៍អាវុធមីស៊ីលនិងក្បាលគ្រាប់ដល់ទៅ១ម៉ឺនគ្រាប់ ក្រោមក្រសៃភ្នែកព្រួយបារម្ភរបស់អ៊ីស្រាអែល ហើយគ្រាន់តែបានឮហេស្បូឡាប្រកាសសាមគ្គីភាពជាមួយចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនភ្លាម សង្គ្រាមក៏បានផ្ទុះឡើងនៅឆ្នាំ២០០៦។ ក្នុងរយៈពេល ៣៣ថ្ងៃមានស្លាប់ពលរដ្ឋលីបង់១២០០នាក់ និងអ៊ីស្រាអែល១៦៥នាក់។ រដ្ឋាភិបាលលីបង់ការពារហេស្បូឡានិងអាវុធជាងពេលណាៗទាំងអស់។
ក្រោយពីបានស្ងប់ស្ងាត់បន្តិច ដោយមានព្យុះបដិវត្តអារ៉ាបគ្របដណ្តប់តំបន់ខ្លាំងពេក នៅឆ្នាំ២១០៥នេះ ងងើកភ្លើងសង្គ្រាមហាក់ផ្តើមមានអណ្តាតឡើងវិញ។ ការប៉ះទង្គិចនិងបាញ់សម្លាប់ទាហានគ្នានៅតំបន់ហ្គោឡង់ ទៅវិញទៅមក។ មរណភាពរបស់សកម្មជនហេស្បូឡាលីបង់ ពិតជាបញ្ចេះភាពតានតឹងដាក់គូសត្រូវចាស់ទាំងពីរ។ បើនរណាហ៊ានជ្រុល តែមួយជំហាននោះសង្គ្រាមពិតជាអាចផ្ទុះឡើងបាន។ ភាគីមិនចង់ល្បងសង្គ្រាមជាថ្មីទេ ប៉ុន្តែតើគេអាចទប់បានប៉ុណ្ណា និងរហូតដល់ពេលណា ?!
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ