តើហ្វីលីពីនអាងអ្វី បានជាហ៊ានតទល់នឹងមហាអំណាចចិន
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥១
ប្រជាជនហ្វីលីពីនរាប់រយនាក់បានតវ៉ាប្រឆាំង នៅថ្ងៃសុក្រទី ១១ឧសភានេះ នៅមុខស្ថានទូតចិន ក្នុងទីក្រុងម៉ានីល ដើម្បីបរិហារពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់ចិនមកលើហ្វីលីពីន។ ប្រជាជនហ្វីលីពីនទាមទារផងដែរឲ្យរដ្ឋាភិបាលប៉េកាំងឈប់ប្រើអំណាចដើម្បីរំលោភមកលើបូរណភាពទឹកដីហ្វីលីពីនតទៅទៀត។ តើមានកត្តាអ្វីដែលជំរុញឲ្យចិន និងហ្វីលីពីនកាន់តែប្រឈមមុខដាក់គ្នា?
នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ ចិន និងហ្វីលីពីនបានដំឡើងសំឡេងដាក់គ្នាខ្លាំង ជាងពេលណាទាំងអស់។ ដើមហេតុជម្លោះ គឺកើតមានតាំងពីដើមខែមេសាកន្លងទៅ នៅពេលនាវាចម្បាំងហ្វីលីពីនបានស្ទាក់ទូកនេសាទចិន ដែលចូលទៅនេសាទ នៅជិតកោះ Scraborough។ ប៉ុន្តែ ភ្លាមៗ នាវាល្បាតចិនពីរគ្រឿងបានមកពាំង និងរំដោះទូកនេសាទចិនចេញទៅវិញ ដោយមិនឲ្យទាហានហ្វីលីពីនចាប់ឃាត់ខ្លួនបាន។ បន្ទាប់មក ភាគីជម្លោះ បានបញ្ជូននាវាល្បាតខ្លួន ឲ្យទៅយាមប្រចាំ រៀងខ្លួន នៅ ប្រជុំកោះScraborough។ ភាពតានតឹងកាន់តែមាន ដោយហ្វីលីពីននៅបន្តបរិហារចិនដែលរំលោភ មកលើដែនទឹករបស់ខ្លួន ចំណែកចិនវិញទើបបានព្រមានប្រើកម្លាំងយោធា នៅក្នុងករណីកើតមានប្រទូស្តរាយ ដែលចិនវាយតម្លៃថា អាចកើតឡើង ដោយសារតែសកម្មភាពបែបញុះញង់របស់ហ្វីលីពីន។
រហូតមក ប្រទេសចិនបានប្រកាសថា ខ្លួនជាម្ចាស់នៃសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង ទាំងមូល រហូតធ្វើឲ្យចិនក្លាយជាភាគីជម្លោះជាមួយប្រទេសនៅអាស៊ីដទៃទៀត ដូចជា វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន ប៊្រុយណេ ជាដើមដែលទាមទារធ្វើជាម្ចាស់មួយផ្នែករបស់ប្រជុំកោះ Paracels និងSpratleys ដែលស្ថិតនៅក្នុងសមុទ្រចិន។ ក្នុងករណីកោះ Scraborough ទីក្រុងប៉េកាំង បានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនជាម្ចាស់វាដោយប្រាកដណាស់ ព្រោះចិនបានផ្អែកទៅលើខ្សែផែនទីដែនទឹកដែលធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ ១២៧៩ ក្នុងសម័យរាជវង្សយ័ន (រាជវង្សម៉ុងហ្គោលដែលសោយរាជ្យគ្រប់គ្រងប្រទេសចិនបានមួយរយៈពេលខ្លី)។
ចិន និងហ្វីលីពីនមើលមុខកាន់តែមិនចំ។ ចាប់តាំងពីសប្តាហ៍មុន ប្រព័ន្ធឃោសនាផ្លូវរដ្ឋចិន មិនបានបន្ធូរដៃ វាយប្រហារទៅលើរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន។ តាមកាសែតចិន រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនបានធ្វើសកម្មភាពមិនប្រមាណខ្លួន ដោយហ៊ានរំលោភដែនទឹករបស់ចិន។ លើសពីនោះ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងម៉ានីលនៅបានបំភាន់ភ្នែកអន្តរជាតិ និងបានជំរុញឲ្យមានសកម្មភាពជាតិនិយម រហូតដល់មានបាតុកម្មតវ៉ាប្រឆាំងនឹងចិននៅថ្ងៃសុក្រនេះទៀត។ តាមកាសែត របស់ក្រសួងការពារជាតិចិនវិញ កងទ័ពចិននឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសណាមួយរំលោភយកដែនទឹករបស់កោះ Scraboroughសូម្បីមួយសង់ទីម៉ែត្រ។
ចិន និងហ្វីលីពីននៅបន្តចោទដាក់គ្នាទៅវិញ ទៅមក និងគ្មានភាគីណាមួយព្រមចុះចាញ់ និងយល់ព្រមដកកប៉ាល់ល្បាតរបស់ខ្លួនចេញពីដែនទឹកជិតកោះ Scraborough ទេ។ បើតាមអាជ្ញាធរហ្វីលីពីន សព្វថ្ងៃនេះ នៅជិតកោះ Scraborough គេឃើញមាននាវាល្បាតរបស់ចិនកើនឡើងដល់៤គ្រឿង ដើម្បីចាំយាមកប៉ាល់នេសាទចិន ដែលត្រលប់មកនេសាទនៅជិតកោះ Scraborough ដែលហ្វីលីពីនទាមទារជារបស់ខ្លួន។
ហ្វីលីពីនបានទាមទារយក Scraboroughថា ជារបស់ខ្លួនដោយពឹងផ្អែកទៅលើច្បាប់ដែនទឹកអន្តរជាតិដែលមានចែងនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ តាមច្បាប់នោះ ប្រទេសនីមួយៗអាចទាមទារជាម្ចាស់ដែនទឹកដែលស្ថិតនៅចម្ងាយ៣៧០គីឡូម៉ែត្រពីឆ្នេរបស់ខ្លួន។ ក្នុងជម្លោះលើកនេះ ហ្វីលីពីនអះអាងថា កោះ Scraboroughជារបស់ខ្លួន ព្រោះកោះនេះស្ថិតនៅប្រមាណតែ ២៣០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីដែនគោករបស់ខ្លួន។ ចំណែកចិនវិញ ស្ថិតនៅឆ្ងាយណាស់ពីកោះ Scraborough គឺដល់ទៅ១២០០គីឡូម៉ែត្រឯណោះ។
កាលពីសប្តាហ៍មុន អ្នកនាំពាក្យរបស់លោកអាគីណូ ប្រធានាធិបតី ហ្វីលីពីនបាននិយាយថា ហ្វីលីពីនកំពុងរៀបចំឯកសារដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះជាមួយចិន នៅតុលាការអន្តរជាតិ ស្តីពីដែនសមុទ្រ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ វិបត្តិលើកនេះនឹងមិនអាចរកច្រកចេញតាមតុលាការអន្តរជាតិបានទេ ព្រោះថា ទីមួយ តុលាការនេះគ្មានសមត្ថិកិច្ច ដាក់ពិន័យលើភាគីណា ដែលនឹងមិនគោរព សាលក្រមរបស់តុលាការទេ។ ម្យ៉ាងទៀត គេដឹងហើយថា ចិនមិនដែលចង់ដោះស្រាយជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង តាមផ្លូវអន្តរជាតិដែរ។ ចិនចង់ដោះស្រាយជម្លោះ តែត្រឹមទ្វេភាគី គឺមិនឲ្យប្រទេសអន្តរជាតិណាមួយ មកចូលលូកដៃ។
ប្រទេសអន្តរជាតិនេះ ដែលចិននិយាយសំដៅ គ្មានប្រទេសណាក្រៅតែពីអាមេរិក ដែលចិនបានសង្កេតឃើញកំពុងពង្រីកយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ខ្លួន នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ចិនមិនពេញចិត្តទេ ដែលឃើញអាមេរិកធ្វើសមយុទ្ធ កាលពីខែមុន ជាមួយហ្វីលីពីន នៅក្នុងសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង គឺក្នុងពេលដែលខ្លួនកំពុងមានជម្លោះជាមួយហ្វីលីពីន។
កាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ អនុរដ្ឋមន្រ្តី ការបរទេសចិនធ្លាប់បានព្រមានទីក្រុងម៉ានីល ថា កំពុងប្រព្រឹត្តកំហុសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងថា ចិនបានរៀបចំរួចហើយ យុទ្ធសាស្រ្តយោធា ដើម្បីទប់ទល់នឹងឧប្បតិ្តហេតុ ណាមួយ ដែលបង្កចេញមកពីហ្វីលីពីន។ កន្លងមក ហ្វីលីពីនដែលជាប្រទេសតូច គ្មានអំណាចយោធា បើប្រៀបធៀបនឹងមហាអំណាចចិន បានត្រឹមបញ្ចេញប្រតិកម្មមិនពេញចិត្ត ក្នុងជម្លោះដែនទឹកជាមួយចិនម្តង។ ប៉ុន្តែ អំណើះតទៅ ហ្វីលីពីនដែលបានជំនួយគាំទ្រយោធា(៥០០លានដុល្លារតាំងពីឆ្នាំ ២០០២) លែងរួញខ្លួន នៅចំពោះមុខចិនទៀតហើយ។ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ខាងផ្នែកអាវុធរវាងហ្វីលីពីន និងចិន នឹងអាចកើតឡើង ប៉ុន្តែ គេនៅរង់ចាំមើលថា តើប្រទេសទាំងពីរនៅមានឆន្ទៈដោះស្រាយវិបត្តិតាមការទូត បានដល់កម្រិតណា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ