តើការស្នងរាជ្យនៅថៃមានដំណើរការទៅយ៉ាងដូចម្តេច?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៤
ក្រោយការសោយព្រះទិវង្គតរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ភូមិផុន អាឌុនយ៉ាដេត ព្រះអង្គម្ចាស់ មហា វជិរាឡុងកន ដែលជារាជទាយាទថៃបានបដិសេធមិនឡើងមកគ្រងរាជ្យភ្លាមៗ ដោយសុំពន្យារពេលប្រហែលជារហូតដល់មួយឆ្នាំ ដើម្បីកាន់ទុក្ខព្រះបិតា។ ការពន្យារពេលនេះបានធ្វើឲ្យថៃត្រូវស្ថិតក្នុងសម័យកាលអន្តរកាលមួយ ដែលបង្កើតឲ្យមានភាពស្រពិចស្រពិល និងក្តីបារម្ភ។
ថៃប្រកាន់យកនូវរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញដូចនៅកម្ពុជាដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ដំណើរការជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្នងរាជ្យនៅថៃខុសពីកម្ពុជា។ នៅកម្ពុជា នៅពេលដែលរាជបល្ល័ង្កនៅទំនេរ គឺក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិជាអ្នកជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មី។ ចំណែកឯនៅថៃវិញ គឺព្រះមហាក្សត្រខ្លួនឯងផ្ទាល់ ដែលជាអ្នកជ្រើសរើសអ្នកស្នងតំណែង តាមរយៈការតែងតាំងរាជទាយាទ នៅពេលដែលព្រះអង្គនៅមានព្រះជន្មនៅឡើយ។
ព្រះចៅ ភូមិផុន អាឌុនយ៉ាដេត បានតែងតាំងរាជបុត្រា គឺព្រះអង្គម្ចាស់ មហា វជិរ៉ាឡុងកន ឲ្យធ្វើជារាជទាយាទ តាំងពីថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧២។
តាមនីតិវិធី នៅក្រោយពេលដែលព្រះមហាក្សត្រសោយទិវង្គត គណៈរដ្ឋមន្រ្តីថៃត្រូវជូនដំណឹងទៅរដ្ឋសភា ហើយរដ្ឋសភាកោះត្រូវប្រជុំពេញអង្គ ដើម្បីយាងរាជទាយាទឲ្យឡើងស្នងរាជ្យ។ នីតិវិធីនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា បំពេញតាមភ្លាមៗ ក្រោយពីព្រះចៅ ភូមិផុន សោយទិវង្គត នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ហើយរដ្ឋសភាថៃបានកោះប្រជុំ នៅថ្ងៃសុក្រ។
ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះអង្គម្ចាស់ មហាវជិរ៉ាឡុងកន បានស្នើសុំពន្យារពេលមិនទាន់ឡើងមកស្នងរាជ្យ ក្នុងហេតុផលថា ដើម្បីទុកពេលកាន់ទុក្ខព្រះបិតា។ រាជបល្ល័ង្កត្រូវនៅទំនេរ ហើយលោកព្រេម ទីនស៊ូឡាណុន ក៏ត្រូវឡើងមកធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទីជំនួសព្រះមហាក្សត្រដោយមិនកំណត់ពេល។
អវត្តមានព្រះមហាក្សត្រថ្មីនេះ បានបង្កើតឲ្យមានសម័យកាលអន្តរកាល និងបង្កឲ្យមានភាពស្រពិចស្រពិល និងបរិយាកាសថប់បារម្ភ នៅក្នុងប្រទេសថៃ ហើយនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ មានការលេចឮពាក្យចចាមអារ៉ាមថា លោកព្រេម អាចនឹងជ្រើសរើសស្តេចថ្មី ទៅតាមការចង់បានរបស់លោក។
ក៏ប៉ុន្តែ តាមច្បាប់ថៃ លោកព្រេម ទីនស៊ូឡាណុន ទោះជានៅក្នុងឋានៈជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទីក៏ដោយ ឬជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រក៏ដោយ មិនមានសិទ្ធិជ្រើសព្រះមហាក្សត្រថ្មីបានទេ។
តាមពិតតាមច្បាប់ថៃពិតជាមានចែង អំពីសិទ្ធិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងការជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មី មុននឹងបញ្ជូនទៅឲ្យគណៈរដ្ឋមន្រ្តី និងបន្ទាប់មកទៅ រដ្ឋសភា ដើម្បីអនុម័ត។ ក៏ប៉ុន្តែ នីតិវិធីនេះអាចធ្វើទៅបាន តែក្នុងករណីដែលព្រះមហាក្សត្រសោយទិវង្គតទៅ ដោយមិនបានតែងតាំងរាជទាយាទតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងករណីដែលមានការតែងតាំងរាជទាយាទរួចហើយ ដូចជាករណីព្រះអង្គម្ចាស់មហា វជិរ៉ាឡុងកន ទោះជាក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រក៏ដោយ ឬក៏ជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទីក៏ដោយ មិនមានសិទ្ធិកែប្រែបានទេ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងជាពិសេស គឺច្បាប់ស្តីពីរាជសម្បត្តិថៃ (ច្បាប់ឆ្នាំ១៩២៤) ត្រង់មាត្រា ៦ បានកំណត់យ៉ាងច្បាស់ថា រាជទាយាទដែលទទួលការតែងតាំងពីព្រះមហាក្សត្ររួចហើយ គឺជាអ្នកដែលមានសិទ្ធិស្នងរាជ្យ ដោយមិនមានអ្នកណាអាចជំទាស់ ឬកែប្រែបានជាដាច់ខាត។ មានតែព្រះមហាក្សត្រអង្គឯង ដែលមានសិទ្ធិដកសិទ្ធិស្នងរាជ្យមកវិញ ហើយតែងតាំងរាជទាយាទថ្មី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ