អំពើប្រល័យពូជសាសន៍រវ៉ាន់ដា៖លោកម៉ាក្រុងទទួលស្គាល់ពីការទទួលខុសត្រូវរបស់បារាំង តែមិនសុំទោស
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៥
នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៧ ឧសភា ប្រធានាធិបតីបារាំងលោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុងបានអញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសរវ៉ាន់ដា។ លោកម៉ាក្រុងជាប្រធានាធិបតីបារាំងទី២ ដែលបានដាក់ជើងជាន់ទឹកដីរវ៉ាន់ដា តាំងពីក្រោយអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដាកាលពីឆ្នាំ ១៩៩៤។ ព្រឹត្តិការណ៍មួយនេះបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ប្រមាណជា ៨០០ ០០០នាក់ដែលភាគច្រើនជាជាតិពិន្ធុទូតស៊ី និងជាតិពិន្ធុហ៊ូទូមិនជ្រុលនិយម។ ប្រធានាធិបតីបារាំងចុងក្រោយដែលបានទៅទស្សនកិច្ចនៅរវ៉ាន់ដា គឺលោកនីកូឡា សាកូហ្ស៊ីក្នុងឆ្នាំ ២០១០។ គួររម្លឹកថា អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដាកាលពីជិត ៣០ឆ្នាំមុនមួយនេះបានធ្វើឲ្យក្រុងគីហ្គាលី និងក្រុងប៉ារីសពិបាកមើលមុខគ្នាចំ។ គឺទើបតែនៅ ៣ឆ្នាំចុងក្រោយដែលទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរហាក់មានភាពធូរស្រាលឡើងវិញបន្តិច។
អំពើប្រល័យពូជសាសន៍លើជាតិពិន្ធុទូតស៊ីនៅរវ៉ាន់ដាបានកើតឡើងក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៩៤។ តែដើម្បីអាចយល់ពីព្រឹត្តិការណ៍មួយនេះបាន គេត្រូវបកក្រោយមើលប្រវត្តិរបស់ប្រទេសរវ៉ាន់ដានៅមុនផ្ទុះអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ មានសហគមន៍ជាតិពិន្ធុ ៣ខុសគ្នានៅរវ៉ាន់ដា គឺហ៊ូទូ ទូតស៊ី និងត្វា។ នៅមុនផ្ទុះអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៩៤ អំណាចស្ថិតក្នុងដៃជាតិពិន្ធុហ៊ូទូដែលដឹកនំាដោយប្រធានាធិបតីលោកយូវេណាល់ ហាយ៉ារីម៉ាណា។ តែរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកហាយ៉ារីម៉ាណាបានប្រឈមមុខនឹងការបះបោររបស់ក្រុមឧទ្ទាមជាតិពិន្ធុទូតស៊ីដឹកនំាដោយលោកប៉ូល កាហ្គាមេដែលជាប្រធានាធិបតីរវ៉ាន់ដាបច្ចុប្បន្ន។
ចំណែកប្រធានាធិបតីបារាំងពេលនោះស្ថិតក្នុងដៃលោកហ្វ្រង់ស័រ មីតេរ៉ង់។ លោកមីតេរ៉ង់បានបញ្ជូនទ័ពបារាំងទៅជួយលោកហាយ៉ារីម៉ាណាដើម្បីប្រឆំាងនឹងពួកឧទ្ទាមទូតស៊ីរបស់លោកប៉ូល កាហ្គាមេ។ ក្នុងឆ្នំា ១៩៩៣ កិច្ចព្រមព្រៀងមួយត្រូវបានរកឃើញរវាងលោកហាយ៉ារីម៉ាណា និងលោកប៉ូល កាហ្គាមេដែលធានាឲ្យមានការវិលត្រឡប់របស់ជនភៀសខ្លួនទូតស៊ី និងការបែងចែកអំណាចរវាងពួកហ៊ូទូ និងពួកទូតស៊ី។ តែបន្ទាប់ពីបារាំងបានដកទ័ពចេញ អ្វីៗបានក្រឡាប់ចាក់ជាថ្មីនៅក្រោយការស្លាប់របស់លោកហាយ៉ារីម៉ាណានៅក្នុងអំពើភេរវកម្មវាយប្រហារលើយន្តហោះដែលលោកកំពុងជិះ។
កាលណោះ ពួកហ៊ូទូក៏បានចេញមុខសងសឹកសម្លាប់ពួកទូតស៊ីដោយមិនរើសមុខចាប់ពីថ្ងៃទី៧ មេសា ដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។ នៅពេលនោះ បារាំងក៏បានបញ្ជូនទ័ពជាថ្មីទៅរវ៉ាន់ដាក្នុងខែមិថុនា ឆ្នំា ១៩៩៤។ តែសួរថា បើទ័ពបារាំងទៅដល់ក្នុងខែមិថុនា ចុះហេតុអ្វីបានជាទង្វើសម្លាប់រង្គាលបែរជាបន្តរហូតដល់ខែកក្កដាទើបចប់?។ សម្រាប់រវ៉ាន់ដា ទាហានបារំាងបានជួយគំាទ្រពួកហ៊ូទូឲ្យសម្លាប់ពួកទូតស៊ី។ ចំណែកប្រធានាធិបតីរវ៉ាន់ដាលោកប៉ូល កាហ្គាមេធ្លាប់បានចោទបារាំងក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ពីបទមានដៃប្រឡាក់ឈាមនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍សម្លាប់រង្គាលនោះ។ គឺជាបទចោទប្រកាន់មួយដែលបារាំងបន្តច្រានចោល ហើយព្រឹត្តិការណ៍មួយនេះបានធ្វើឲ្យក្រុងគីហ្គាលី និងក្រុងប៉ារីសពិបាកមើលមុខគ្នាចំមកដល់សព្វថ្ងៃ។
យុទ្ធសាស្រ្តរបស់លោកម៉ាក្រុងក្នុងការស្តារទំនាក់ទំនងរវាងបារាំង និងរវ៉ាន់ដា
លោកម៉ាក្រុងជាប្រធានាធិបតីបារាំងទី២ ដែលបានដាក់ជើងជាន់ទឹកដីរវ៉ាន់ដា បន្ទាប់ពីអតីតប្រធានាធិបតីលោកនីកូឡា សាកូហ្ស៊ីកាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នំា ២០១០។ នាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកសាកូហ្ស៊ី ទំនាក់ទំនងរវាងក្រុងគីហ្គាលី និងក្រុងប៉ារីសក៏បានស្គាល់ភាពធូរស្រាលបន្តិចដែរ។ ធូរស្រាលក៏ដោយសារតែលោកសាកូហ្ស៊ីបានថ្លែងទទួលស្គាល់នាពេលនោះពីកំហុសនយោបាយ និងកំហុសឆ្គងធ្ងន់ធ្ងន់របស់បារាំងពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍រវ៉ាន់ដា។ ពិតណាស់ ពាក្យពេចន៍នេះរបស់លោកសាកូហ្ស៊ីមិនមែនជាការចង់បានរបស់រវ៉ាន់ដាទេ តែវាគ្រាន់បើជាងការបិទមាត់មិននិយាយអ្វីទាំងអស់របស់បារាំង។
បន្ទាប់ពីលោកសាកូហ្ស៊ី ទំនាក់ទំនងរវាងរវ៉ាន់ដា និងបារាំងបានឡើងតានតឹងជាថ្មីនៅក្នុងជំនាន់អតីតប្រធានាធិបតីបារាំងលោកហ្រ្វង់ស័រ ហូឡង់។ តែសម្រាប់ប្រធានាធិបតីបារាំងលោកម៉ាក្រុង លោកម៉ាក្រុងបានព្យាយាមរំកិលបារាំង និងរវ៉ាន់ដាឲ្យខិតរកគ្នាបន្តិចម្តងៗតាំងពីលោកឡើងកាន់តំណែងក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។ យុទ្ធសាស្រ្តរបស់លោកម៉ាក្រុងជាមួយប្រធានាធិបតីរវ៉ាន់ដាលើប៉ូល កាហ្គាម៉េបានផ្តោតលើគ្រប់វិស័យ មានទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងការទូត។ ជាក់ស្តែង លោកម៉ាក្រុងបានគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់លោកកាហ្គាម៉េក្នុងនាមជាប្រធានផ្លាស់វេនសហភាពអាហ្រ្វិក។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ក្រុងប៉ារីសបានគាំទ្របេក្ខភាពរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរវ៉ាន់ដាជាប្រធានអង្គការនៃក្រុមប្រទេសប្រើភាសាបារាំង។
បន្ទាប់មកក្នុងឆ្នាំ ២០១៩នាឱកាសខួប ២៥ឆ្នាំនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍រវ៉ាន់ដា លោកម៉ាក្រុងបានប្រកាសពីការពង្រឹងប្រព័ន្ធតុលាការ និងប៉ូលិសដើម្បីកាត់ទោសជនសង្ស័យក្នុងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ដែលកំពុងភៀសខ្លួនរស់ក្នុងទឹកដីបារាំង។ អ្វីដែលពិសេសជាងនេះក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ដដែល លោកម៉ាក្រុងបានបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មការអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តដើម្បីស៊ើបអង្កេតពីតួនាទីរបស់បារាំងនៅក្នុងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដា។ ២ ឆ្នាំក្រោយមក ពោលក្នុងថ្ងៃទី៧ មេសា ឆ្នាំ ២០២១ គណៈកម្មការអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយដោយសន្និដ្នានថា បារាំងមានការទទួលខុសត្រូវលើសលុបលើអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដា។
លោកម៉ាក្រុងទទួលស្គាល់ថា បារាំងមានការទទួលខុសត្រូវ តែមិនសមគំនិត
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកម៉ាក្រុងនៅរវ៉ាន់ដាពេលនេះនៅមិនទាន់ជាការបោះជំហានទៅបិទបញ្ចប់ទាំងស្រុងនូវទំនាក់ទំនងអាប់អួររវាងបារាំង និងរវ៉ាន់ជិត ៣០ឆ្នាំកន្លងទៅទេ។ តែគេអាចនិយាយថា ទំនាក់ទំនងរវាងក្រុងគីហ្គាលី និងក្រុងប៉ារីសកំពុងស្ថិតលើផ្លូវដែលមិនសូវរលាក់ដូចមុន។ ពិតណាស់ វត្តមានរបស់លោកម៉ាក្រុងលើទឹកដីរវ៉ាន់ដាពេលនេះពិតជានិមិត្តរូប និងជាសក្ខីកម្មមួយដែលបញ្ជាក់ពីការរំកិលរកគ្នាកាន់តែជិតរវាងបារាំង និងរវ៉ាន់ដា។ តែវាហាក់នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យរវ៉ាន់ដាអាចបំភ្លេចរឿងអតីតកាលបាននៅឡើយទេ។ តាមពិតទៅ និងអ្វីដែលរវ៉ាន់ដាចង់បាន គឺការសុំទោសជាផ្លូវការរបស់បារាំងចំពោះព្រឹត្តិការណ៍ប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដាកាលពីឆ្នាំ ១៩៩៤។
ទីបំផុត និងខុសពីក្តីរង់ចាំរបស់ប្រជាជនរវ៉ាន់ដា លោកម៉ាក្រុងក៏មិនបានថ្លែងសុំទោសក្នុងនាមបារាំងចំពោះអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដាកាលពីជិត ៣០ឆ្នាំមុនទេ។ លោកម៉ាក្រុងបានត្រឹមថ្លែងថា លោកទទួលស្គាល់ពីការទទួលខុសត្រូវធំធេងរបស់បារាំងនៅក្នុងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងថា បារាំងមិនបានសមគំនិតទេ។ ឃ្លាឃ្លោងដែលលោកម៉ាក្រុងបានប្រើនេះក៏មានន័យស្រដៀងនឹងឃ្លាឃ្លោងដែលអតីតប្រធានាធិបតីបារាំងលោកសាកូហ្ស៊ីបានប្រើកាលពី ១០ឆ្នាំមុនដែលថា បារាំងទទួលស្គាល់ពីកំហុសរបស់ខ្លួននៅក្នុងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដា។
ផ្ទុយទៅវិញ លោកម៉ាក្រុងចង់ឲ្យជនរងគ្រោះក្នុងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍លើកលែងទោសឲ្យបារាំងដែលមិនបានជួយបញ្ជៀសអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ បន្ទាប់មក លោកម៉ាក្រុងបានលើកឡើងពីកាតព្វកិច្ចរបស់បារាំងដែលមានតួនាទីមួយ ប្រវត្តិសាស្រ្តមួយ និងការទទួលខុសត្រូវនយោបាយមួយចំពោះរវ៉ាន់ដា។ តាមលោកម៉ាក្រុង បារាំងមានកាតព្វកិច្ចហ៊ានប្រឈមនឹងប្រវត្តិសាស្រ្ត និងមានចំណែកទទួលស្គាល់លើការឈឺចាប់របស់ប្រជាជនរវ៉ាន់ដា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ