ចិន និងអាមេរិកកំពុងរុញតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកឲ្យធ្លាក់ក្នុងការប្រកួតប្រជែងគ្រឿងសព្វាវុធ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:០៩
សង្រ្គាមពាក្យសម្តីកំពុងបន្តមានយ៉ាងផុសផុលរវាងបារាំង អូស្រា្តលី និងអាមេរិក។ ដើមចមនៃសង្រ្គាមពាក្យសម្តីនេះបានកើតមានឡើង ក្រោយពីអូស្រា្តលីបានសម្រេចលុបកុងត្រាទិញនាវាមុជទឹកបារាំងដោយងាកទៅទិញនាវាមុជទឹកអាមេរិកវិញ។ ការសម្រេចរបស់អូស្រា្តលីបានធ្វើឡើងនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃសម្ព័ន្ធមិត្តថ្មីត្រីភាគីរវាងអូស្រា្តលី អង់គ្លេស និងអាមេរិកក្នុងថ្ងៃពុធ ទី១៦ កញ្ញាសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ ដើម្បីសម្តែងកំហឹងរបស់ខ្លួន បារាំងបានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់ខ្លួននៅអូស្រ្តាលី និងអាមេរិកឲ្យចូលស្រុកវិញក្នុងថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៨ កញ្ញា។ បន្ទាប់មកនៅយប់ក្នុងថ្ងៃសៅរ៍ដដែរ ប្រមុខការទូតបារាំងបានប្រើពាក្យធ្ងន់ៗវាយប្រហារលើអាមេរិក និងអូស្រា្តលី។ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៩ កញ្ញានេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអូស្រា្តលីបានចេញមុខពន្យល់ និងការពារលើការសម្រេចចិត្តលុបកុងត្រាទិញនាវាមុជទឹកបារាំង។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយទូរទស្សន៍បារាំង France 2 ប្រមុខការទូតបារាំងលោកហ្សង់អ៊ីវ ឡឺឌ្រីយ៉ង់បានប្រើពាក្យធ្ងន់ៗដោយវាយប្រហារចាស់ដៃ និងមិនសំចៃមាត់លើអូស្រា្តលី និងអាមេរិក ពិសេសគឺអាមេរិក។ « ចិត្តវៀចវេរ » « ការមើលងាយ » « ការនិយាយភូតភរ » ទាំងនេះសុទ្ធសឹងជាពាក្យពេចន៍ដែលលោកឡឺឌ្រីយ៉ង់បានប្រើ។ ទាក់ទងនឹងការកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងនៅអាមេរិក និងនៅអូស្រា្តលីឲ្យត្រឡប់ចូលស្រុកវិញត្រូវបានលោកឡឺឌ្រីយ៉ង់អះអាងថា ជាកាយវិកាយនយោបាយមួយធ្ងន់ធ្ងរដែលបញ្ជាក់ពីវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ និងការមិនទុកចិត្តគ្នារវាងបារាំង អាមេរិក និងអូស្រា្តលី។
« យើងជាសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងគ្នា ហើយនៅពេលដែលគេមានសម្ព័ន្ធមិត្តម្នាក់ គេមិនដែលធ្វើអំពើជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តតាមបែបឃោរឃៅនិងដោយមិនអាចទាយទុកមុនបានរបៀបនេះទេ » នេះជាសារបរិហារអាមេរិករបស់លោកឡឺឌ្រីយ៉ង់។ បន្ទាប់មក ប្រមុខការទូតបារាំងបានយល់ឃើញថា វិបត្តិរវាងបារាំង និងអាមេរិកពេលនេះនឹងអាចធ្វើឲ្យមានការគិតគូរលើការកំណត់យុទ្ធសាស្រ្តថ្មីរបស់អង្គការអូតង់ដែលបារាំង និងអាមេរិកជាសមាជិកដូចគ្នា។ គួររម្លឹកថា បារាំងមិនអស់ចិត្តនឹងអូស្រា្តលីដែលបានសម្រេចលុបកុងត្រាទិញនាវាមុជទឹកបារាំងចំនួន ១២គ្រឿង ក្នុងទឹកប្រាក់ ៣១ពាន់លានអឺរ៉ូដែលអូស្ត្រាលីបានចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំ ២០១៦។ បារាំងក្តៅស្លឹកត្រចៀកកាន់តែខ្លាំងនៅពេលដែលឃើញអូស្រ្តាលីងាកទៅទិញនាវាមុជទឹកអាមេរិកវិញ។
ជម្រើសក្នុងផលប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្រ្តជាតិ
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៩ កញ្ញា អូស្ត្រាលីតាមរយៈនាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកស្កុត ម៉ូរីសុន និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិលោកភីធ័រ ដាតតុនបានចេញមុខពន្យល់បកស្រាយពីមូលហេតុដែលអូស្រ្តាលីឈប់ទិញនាវាមុជទឹកបារាំង និងងាកទៅទិញនាវាមុជទឹកអាមេរិក។ តែជាដំបូង លោកស្កុត ម៉ូរីសុន និងលោកភីធ័រ ដាតតុនបានបញ្ជាក់ថា អូស្រា្តលីបានយល់ពីកំហឹង និងការអាក់អន់ចិត្តរបស់បារាំងចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់អូស្តា្រលី។ លោកម៉ូរីសុនបានថ្លែងច្បាស់ៗថា លោកមិនស្តាយក្រោយ និងគ្មានថ្ងៃស្តាយក្រោយលើការសម្រេចចិត្តរបស់លោកទេ។ មិនស្តាយក្រោយដោយលោកម៉ូរីសុនបានអះអាងថា ការសម្រេចចិត្តងាកទៅទិញនាវាមុជទឹកអាមេរិកបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើផលប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្រ្តជាតិជាធំ។
ចំណែកលោកភីធ័រ ដាតតុនបានបញ្ជាក់ត្រង់ៗដោយមិនលាក់លៀមពីប្រសិទ្ធិភាព និងភាពខុសគ្នារវាងនាវាមុជទឹកបារាំង និងនាវាមុជទឹកអាមេរិកដែលដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរដូចគ្នា។ តាមលោកភីធ័រ នាវាមុជទឹកបារាំងត្រូវការឲ្យមានប្រតិបត្តិការថែរក្សានៅរៀងរាល់ ១០ឆ្នាំម្តង និងថែមទាំងគ្រោងបញ្ចូលគ្រឿងបញ្ឆេះនុយក្លេអ៊ែរទៀតផង ខណៈដែលអូស្រ្តាលីគ្មានមជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែរ។ ចំណែកនាវាមុជទឹកអាមេរិកវិញអាចស្ថិតនៅក្នុងទឹកសមុទ្ររហូតដល់ទៅ ៣៥ឆ្នាំដោយមិនត្រូវការឲ្យមានប្រតិបត្តិការថែរក្សា ឬការបញ្ចូលគ្រឿងបញ្ឆេះនុយក្លេអ៊ែរទេ។
ចំណែកហេតុផលមួយទៀតដែលអូស្រា្តលីបានលើកឡើង គឺបារាំងមានភាពយឺតយ៉ាវនៅក្នុងគម្រោងសាងសង់នាវាមុជទឹកដែលអូស្រា្តលីបានកម្ម៉ង់ទិញ ហើយតម្លៃក៏លើសពីការកំណត់នៅក្នុងកុងត្រា។ តាមលោកភីធ័រ ដាតតុន ហេតុផលចុងក្រោយនេះត្រូវបានអូស្ត្រាលីប្រាប់បារាំងតាំងពីប៉ុន្មានខែកន្លងមក ហើយការលុបកុងត្រាក៏អូស្រា្តលីធ្លាប់បានជូនជាដំណឹងដល់បារាំងរួចហើយដែរ។ តើហេតុផលរបស់អូស្រា្តលីពេលនេះនឹងអាចរំងាប់កំហឹងរបស់បារាំងបាន ឬអត់?។ នៅមិនទាន់អាចនិយាយបានទេ ព្រោះគេត្រូវចាំការពន្យល់បកស្រាយពីបារាំងវិញម្តង។ អ្វីដែលគេអាចនិយាយបាន រឿងរ៉ាវមួយនេះកំពុងក្លាយជាវិបត្តិការទូតមិនធ្លាប់មានរវាងបារាំង និងអាមេរិក។
ចិន និងអាមេរិកជាដើមចមឲ្យមានការប្រជែងគ្រឿងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក?
ការសម្រេចបំពាក់នាវាមុជទឹកអាមេរិកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់អូស្ត្រាលីពេលនេះបានធ្វើឲ្យប្រទេសអាស៊ីបារម្ភពីការប្រជែងគ្រឿងសព្វាវុធ ពិសេសអាវុធនុយក្លេអ៊ែររវាងពួកមហាអំណាចនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ រូបភាពនៃការបាញ់សាកល្បងគ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិករបស់កូរ៉េខាងជើង និងការបាញ់សាកល្បងគ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិកពីនាវាមុជទឹករបស់កូរ៉េខាងត្បូងថ្មីៗនេះ រួមទាំងការទិញនាវាមុជទឹកអាមេរិកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់អូស្រា្តលីពេលនេះ គឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យប្រទេសអាស៊ីផ្សេងមិនអាចលាក់កំបាំងពីក្តីបារម្ភរបស់ខ្លួនបាន។
នៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីអូស្រា្តលី នាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ីបានសម្តែងក្តីបារម្ភប្រាប់លោកម៉ូរីសុនថា សម្ព័ន្ធមិត្តរវាងអាមេរិក និងអូស្រា្តលីនឹងរុញប្រទេសមហាអំណាចផ្សេងឲ្យបញ្ចេញប្រតិកម្មកាន់តែកាចខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់។ ក្តីបារម្ភដូចគ្នានេះក៏មានពីប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីដែលជាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដូចម៉ាឡេស៊ី។ តាមពិតទៅ គឺពាក្យ « នុយក្លេអ៊ែរ » ដែលប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍បារម្ភជាងគេ ព្រោះនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាក្រុងបាងកកឆ្នាំ ១៩៩៥ អាស៊ានបានប្តេជ្ញាធ្វើឲ្យអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាតំបន់គំរូគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ នៅក្នុងន័យនេះ ឥណ្ឌូណេស៊ីបានឆ្លៀតរម្លឹកប្រាប់អូស្រា្តលីពីសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រួមទាំងការសន្យារបស់អូស្រា្តលីក្នុងការធានាសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់។
ក្រុមអ្នកជំនាញបានមើលឃើញថា អ្នកដែលកំពុងរុញតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកឲ្យធ្លាក់ក្នុងការប្រជែងគ្រឿងសព្វាវុធ គឺចិន និងអាមេរិក។ តាមទិន្នន័យចុងក្រោយរបស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាពអន្តរជាតិក្រុងស្តុកខុល តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកតែមួយបានចំណាយលុយដល់ទៅជាង ៥០០ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់វិស័យការពារ។ នៅក្នុងទឹកប្រាក់នេះ ចិនតែម្នាក់ឯងមានដល់ទៅពាក់កណ្តាល។ ការចំណាយរបស់ចិនក្នុងវិស័យការពារក្នុងមួយឆ្នាំៗ មានប្រមាណ ២៥២ពាន់លានដុល្លារ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ថវិកាការពារប្រចាំឆ្នាំរបស់អូស្រ្តាលី ជប៉ុន ឥណ្ឌា និងកូរ៉េខាងត្បូក៏មានការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
សម្រាប់ក្រុមអ្នកជំនាញ ចិនជាក្បាលម៉ាស៊ីននៃការចំណាយលើវិស័យការពារនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយអាមេរិកហាក់កំពុងរុញប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងតំបន់ឲ្យបប្រជែងទប់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ