តាមរយៈ Quad អាមេរិកពង្រឹងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រឆាំងចិននៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:០៦
នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២៤ កញ្ញា បក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគី ឬហៅ Quad ដែលមាន ៤ប្រទេសសមាជិក គឺអាមេរិក ជប៉ុន អូស្រា្តលី និងឥណ្ឌារួមប្រជុំគ្នានៅក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ នេះជាលើកទី២ និងជាលើកទី១ ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ដែល Quad បានរួមប្រជុំគ្នាដោយមានការចូលរួមផ្ទាល់ពីមេដឹកនាំទាំង ៤នាក់។ កាលពីខែមីនាកន្លងទៅ និងដោយសារតែវិបត្តិកូវីដ១៩ កិច្ចប្រជុំកំពូលដូចគ្នានេះត្រូវបានធ្វើឡើងតាមអនឡាញ។ ចិនត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាផ្ទាំងស៊ីបរបស់បក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគីនេះ។
Quad ជាពាក្យកាត់មកពីឃ្លាពេញជាភាសាបារាំង « Dialogue quadrilatéral sur la sécurité » ដែលយើងអាចប្រែក្រៅផ្លូវការជាភាសាខ្មែរថា « កិច្ចសន្ទនាចតុរង្សស្តីពីសន្តិសុខ »។ Quad ជាបក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគីដែលមានសមាជិកចំនួន ៤ប្រទេស គឺអាមេរិក ជប៉ុន អូស្រា្តលី និងឥណ្ឌា។ បក្សសម្ព័ន្ធនេះបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០០៧ នៅក្រៅក្របខណ្ឌនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន។ ដូច្នេះគេអាចនិយាយបានថា បក្សសម្ព័ន្ធមួយនេះមានអាយុកាលជាង ១០ឆ្នាំហើយ ពោលមិនមែនទើបចាប់កំណើតថ្មីថ្មោងពេលនេះទេ។
ការដែលគេមិនសូវស្គាល់ និងមិនបាននិយាយច្រើនពីបក្សសម្ព័ន្ធនេះក៏ដោយសារតែបក្សសម្ព័ន្ធនេះមិនបានធ្វើសកម្មភាពអ្វីធំដុំទេនាពេលកន្លងមក។ ចំណែកចិនវិញក៏ហាក់មិនបានឲ្យតម្លៃលើបក្សសម្ព័ន្ធនេះដែរ ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកនៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធនេះជាគូប្រជែង និងជាគូសត្រូវរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ កម្មវត្ថុដំបូងនៃការបង្កើតបក្សសម្ព័ន្ធនេះឡើង គឺដើម្បីនិយាយពីបញ្ហាសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកជាលក្ខណៈទូទៅ។ គឺទើបក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ដែលបក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគី ឬ Quad បានភ្ញាក់ខ្លួន។
តែគេបានសង្កេតឃើញថាបន្តិចម្តងៗ បក្សសម្ព័ន្ធមួយនេះត្រូវបានអាមេរិកបង្វែរទិសដៅប្រឆាំងចិននៅក្នុងតំបន់។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលតាមអនឡាញកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ ២០២១ បក្សសម្ព័ន្ធនេះបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយប្រាថ្នាចង់បាន និងចង់ឃើញតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកមួយសេរី និងបើកចំហ។ ទោះបីជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍មិនបានលើកឡើង ឬនិយាយចំឈ្មោះចិនក៏ដោយក៏ចិនយល់មិនច្រឡំទេថា ខ្លួនជាផ្ទាំងស៊ីបចំមុខតែម្នាក់ឯងរបស់បក្សសម្ព័ន្ធនេះ។
Quad គ្រាន់ជាការចងសម្ព័ន្ធមិត្តយុទ្ធសាស្រ្ត
បក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគី ឬ Quad នេះគ្រាន់ជាការចងសម្ព័ន្ធមិត្តយុទ្ធសាស្រ្ត ឬជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្ត ពោលគ្មានរចនាសម្ព័ន្ធ គ្មានសន្ធិសញ្ញារួម និងគ្មានទីបញ្ជាការដ្ឋានដូចជាអង្គការអូតង់ទេ។ ក្រុមប្រទេសសមាជិកនៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធនេះបានធ្វើសមយុទ្ធរួមគ្នាមែន តែបក្សសម្ព័ន្ធនេះគ្មានកតិកាសញ្ញាការពារជាផ្លូវការដែលត្រូវជួយគ្នាទៅវិញ ទៅមកនៅពេលដែលមានសមាជិកណាមួយបានរងការវាយប្រហារពីខាងក្រៅនោះទេ។ គេពិតជានៅចាំបានមិនភ្លេចពីសម្ព័ន្ធមិត្តរវាងអូស្រា្តលី អង់គ្លេស និងអាមេរិកហៅកាត់ AUKUS សម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលទើបបង្កើតថ្មីកាលពីថ្ងៃទី១៥ កញ្ញាក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកចូ បៃដិន។
ដូច្នេះគេអាចប្រដូចបក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគី ឬ Quad ទៅនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តត្រីភាគី AUKUS។ ចំណែកក្តីបារម្ភធំជាងគេរបស់ Quad និង AUKUS មានដូចគ្នា គឺបារម្ភពីកំណើនឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា ប្រទេសនីមួយៗនៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធចុតភាគី ឬ Quad នេះមានជម្លោះ និងមានភាពតានតឹងជាមួយចិនមិនដូចគ្នាទេ។ ជាក់ស្តែង ចិន និងឥណ្ឌាកំពុងមានជម្លោះព្រំដែនគោកនៅតំបន់ភ្នំហេមពាន្ត។ ជប៉ុន និងចិនមានជម្លោះដណ្តើមទីប្រជុំកោះដែលជប៉ុនហៅ « Senkaku » និងចិនហៅ « Diaoyu »។
ចំណែកអាមេរិកបារម្ភពីមហិច្ឆតារបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សង្វាក់ពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន ពិសេសការដឹកទំនិញឆ្លងកាត់ផ្លូវទឹកនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ រីឯទំនាក់ទំនងរវាងអូស្រា្តលី និងចិនកំពុងស្គាល់ភាពតានតឹងតាំងពីអូស្រា្តលីបានស្នើឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតរកប្រភពដើមកូវីដ១៩ ធ្លាយចេញពីមន្ទីរពិសោធន៍ចិននៅវូហាន និងក្រោយពីអូស្រា្តលីបានងាកទៅចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយអាមេរិក និងអង់គ្លេសសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកហៅកាត់ AUKUS។
កូវីដ១៩ អាកាសធាតុ ឬអាហ្វហ្កានីស្ថានក៏ជាប្រធានរឿងនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់ Quad
ក្រៅពីចិនដែលគេបានមើលឃើញជាផ្ទាំងស៊ីបអាទិភាព នៅមានប្រធានរឿងមួយចំនួនទៀតដែលកិច្ចប្រជុំកំពូលបក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគី ឬ Quad នាថ្ងៃសុក្រ ទី២៤ កញ្ញាត្រូវលើកយកទៅជជែក ក្នុងនោះ មានយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកូវីដ១៩ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬមួយក៏ស្ថានការណ៍នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ក្នុងរឿងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកូវីដ១៩ បក្សសម្ព័ន្ធធ្លាប់បានសន្យានាកិច្ចប្រជុំកំពូលតាមអនឡញក្នុងខែមីនាពីការធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីបង្កើនផលិតកម្ម និងការចែកចាយវ៉ាក់សាំងបង្ការកូវីដ១៩ សម្រាប់ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ និយាយជារួម និងសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និយាយដោយឡែក។
ដូច្នេះដល់ពេលដែលបក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគីត្រូវប្តូរពីការសន្យាទៅជាការអនុវត្តន៍ជាក់ស្តែងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលពេលនេះ។ តាមការប្រកាសរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកបៃដិននៅលើវេទិកាមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃពុធ ទី២២ កញ្ញា ក្រុមប្រទេសក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធចតុភាគី ឬ Quad កំពុងស្ថិតលើផ្លូវឆ្ពោះទៅជួយផលិតវ៉ាក់សាំងបង្ការកូវីដ១៩ នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាឲ្យបានយ៉ាងតិច ១ ០០០លានដូសដើម្បីបង្កើនតម្រូវការក្នុងលោកពីពេលនេះទៅដំណាច់ឆ្នាំ ២០២២។
ក្នុងរឿងអាកាសធាតុ បក្សសម្ព័ន្ធធ្លាប់បានសន្យាក្នុងខែមីនាពីការបង្កើតក្រុមការងារមួយទទួលបន្ទុករឿងអាកាសធាតុដើម្បីជជែកពីរឿងការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបោន ពីកម្មវត្ថុនៃការស្វែងរកប្រភពថាមពលកកើតឡើងវិញ ឬមួយក៏ការប្រើធ្យូងថ្មសម្រាប់ផលិតថាមពលជាដើម។ ប្រធានរឿងបន្ទាប់ គឺស្ថានការណ៍នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានដែលអំណាចបានធ្លាក់ក្នុងដៃពួកតាលីបង់ បន្ទាប់ពីអាមេរិកបានដកទ័ពចេញ។ ការដកទ័ពអាមេរិកនេះបានធ្វើឲ្យឥណ្ឌាបារម្ភខ្លាំងពីសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន ពិសេសការលូកដៃរបស់ប៉ាគីស្ថានដែលជាប្រទេសជិតខាង និងជាសត្រូវ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ