ការសិក្សា ៖ ការឡើងកម្តៅអាកាសធាតុ នឹងធ្វើឱ្យលេចមេរោគថ្មីៗមកពីតំបន់អាកទិក
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៣៧
ការឡើងកម្តៅអាកាសធាតុ មិនត្រឹមតែបង្កឱ្យមានមហន្តរាយធម្មជាតិ និងជំរុញឱ្យមនុស្សព្រមទាំងកុមាររាប់លាននាក់បន្ថែមទៀតធ្លាក់ក្នុងភាពក្រីក្រទេ តែថែមទាំងអាចធ្វើឱ្យលេចឡើងនូវមេរោគថ្មីៗ ចេញពីការរលាយទឹកកកនៅតំបន់អាកទិក ឱ្យហៀមកចម្លងមនុស្សសត្វរុក្ខជាតិមានជីវិតផ្សេងៗទៀត។ នេះបើតាមការសិក្សារបស់កាណាដាចេញផ្សាយនៅថ្ងៃពុធទី ១៩តុលា២០២២ ដែលបញ្ជាក់ថារហូតមកទល់ពេលនេះ វីរុសកកជាប់ក្នុងជម្រៅផ្ទាំងទឹកកកទេ។
ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អាចនឹងដាស់មេរោគដែលស្ថិតនៅកប់ក្នុងជម្រៅផ្ទាំងទឹកកក មិនដឹងតាំងពីពេលណាមករហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ឱ្យរស់ឡើងវិញ។ បើទឹកកកតំបន់អាកទិករលាយ នោះមេរោគនឹងលេចឡើងមកជួបចម្លងសត្វ មនុស្ស រុក្ខជាតិ ក្នុងបរិស្ថាននិង គ្មានភាពស៊ាំនឹងមេរោគតំបន់អាកទិកបាន។ មេរោគ-វីរុស តែងត្រូវការសរីរាង្គមានជីវិត (ដូចជា មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ) ដើម្បីពង្រីកខ្លួននិងធ្វើការចម្លង ជាពិសេសសរីរាង្គថ្មីដែលគ្មានភាពស៊ាំ។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង មេរោគកូវីដ១៩ បានចម្លងរីករាលដាល ក្លាយជាជំងឺរាតត្បាតសកល ដោយហេតុតែមនុស្សយើងគ្មានភាពស៊ាំនឹងវាសោះពីដំបូង។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកស្រាវជ្រាវកាណាដា បាននាំគ្នាធ្វើការសិក្សាដើម្បីចង់ដឹងថា តើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលធ្វើឱ្យតំបន់ប៉ូលអាកទិកឡើងកម្តៅយ៉ាងលឿនដល់ទៅបួនដងលើសតំបន់ផ្សេងទៀតនៃភពផែនដី អាចសម្រួលសេណារីយ៉ូរលាយទឹកកកលេចមេរោគថ្មីៗ អ្វីខ្លះ នៅតំបន់បឹងទឹកកក Hazen ដែលស្ថិតនៅភាគខាងជើងបំផុត នៃប្រទេសកាណាដា និងដែលជាបឹងទឹកសាបដ៏ធំជាងគេនៅតំបន់ប៉ូលអាកទិក ? តើមេរោគក្នុងផ្ទាំងទឹកកកអាកទិក នឹងមានដំណើរវិវឌ្ឍដូចមេរោគទូទៅនេះដែរឬទេ ?
ដើម្បីបានដឹង អ្នកស្រាវជ្រាវ បានទៅចោះអារយកសំណាក (ជាដើមទឹកកក)នៅក្នុងស្ទឹងដែលហូរចាក់ទៅក្នុងបឹង នៅខែក្តៅ និងសំណាកទឹកកក នៅបាតបឹងជម្រៅ៣០០ម៉ែត្រ កាលពីខែឧសភាឆ្នាំ២០១៧ មកវិភាគ ADN និងARN ពោលគឺវិភាគកូដហ្សែន និងរបៀបពង្រីកខ្លួនរបស់វីរុស។
ពង្សាវតារនៃវីរុស
ជាលទ្ធផល មេរោគក្នុងទឹកកកអាកទិក ពិតជាអាចចម្លង និងវិវឌ្ឍប្រែប្រួល ទៀត។ បើតាមលោក Stéphane Aris-Brosou សាស្ត្រាចារ្យនៅដេប៉ាតីម៉ង់ ជីវវិទ្យានៃសកលវិទ្យាល័យអូតាវ៉ា ដែលជាអ្នកត្រួតពិនិត្យការសិក្សារបស់អ្នកស្រី Audrée Lemieuxនេះ គេពិតជាអាចកំណត់បានថា វីរុសប្រភេទណា អាចធ្វើការចម្លងក្នុងបរិស្ថានណា ហើយតើជីវិតប្រភេទណាមានសក្តានុពលទទួលយកមេរោគនោះ។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានថែមទាំងវិភាគពង្សាវតាររបស់វីរុសទៀត ដើម្បីបានយល់ថាតើវីរុសធ្លាប់មានការវិវឌ្ឍប្តូរផ្លាស់ដែរឬអត់។
បើពង្សាវតារនៃវីវុសដូចគ្នា នោះមានន័យថាមេរោគវិវឌ្ឍដោយចម្លងលើសរីរាង្គមានជីវិតដែលវាបានចម្លង ប៉ុន្តែបើពង្សាវតារនៃវីរុសមានភាពខុសគ្នា មានន័យថាវីរុសបានប្តូរផ្លាស់អ្នកចម្លង ទោះបីជាតែម្តងក៏ដោយ ក៏វាអាចនឹងប្តូរម្តងទៀតបានដែរ។ បើតាមអ្នកនិពន្ធរបាយការណ៍ ការសិក្សាបានលាតត្រដាងឱ្យឃើញពីភាពខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងសំណាករបស់វីរុស និងអ្នកឆ្លងវីវុស ដែលយកចេញពីបាតបឹង។ តែសំណាកយកពីស្ទឹង មិនសូវខុសគ្នាទេ។ អ្នកស្រាវជ្រាវគិតថានេះមកពីនៅស្ទឹង ផ្ទាំងទឹកកករលាយហូរ ដែលកំរិតមិនឱ្យវីរុសបានជួបចម្លងទៅសរីរាង្គមានជីវិត តែពេលចុះទៅបឹង ទឹកនឹង ទើបវីរុសនៅវិលវល់អាចឆ្លងទៅសរីរាង្គមានជីវិតផ្សេងទៀតច្រើន។
ភ្នាក់ងារចម្លងថ្មី
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវកាណាដានេះ បានគូសបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់លាស់ នៅពេលចុះផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តីស្រាវជ្រាវជីវវិទ្យា ថា មិនបានព្យាករថានឹងមានការលេចឡើងនូវមេរោគថ្មីៗ ឬមេរោគរាតត្បាតទេ។ ប្រូបាប៊ីលីតេផ្ទុះមហន្តរាយរាតត្បាតទាបខ្លាំងណាស់ សម្រាប់អ្នកនិពន្ធ Audrée Lemieux ប៉ុន្តែហានិភ័យមានកាន់ខ្ពស់ទៅតាមកំរិតនៃការឡើងកម្តៅអាកាសធាតុ ព្រោះអាចនឹងមានអ្នកទៅចម្លងថ្មីៗ ធ្វើដំណើរទៅដល់តំបន់អាកទិក ដែលមិនធ្លាប់អនុគ្រោះដល់ជីវិតពីមុន។ អ្នកទៅចម្លងថ្មីនោះ អាចជាសត្វ ចៃឆ្កែ មូស ឬសត្វផ្សេងទៀត ហើយក៏មានដែរបាក់តេរី និងវីរុស។ នេះបើតាមអ្នកស្រី Andrée Lemieux។
លទ្ធភាពនៃការលេចឡើងនូវមេរោគថ្មី ពិតជាមិនអាចទាយទុកជាមុនបានសោះ ដូច្នេះគេក៏មិនអាចកំណត់អំពីផលវិបាកបានដែរ វាអាចត្រឹមជាការចម្លង ដែលមានទម្រង់ធម្មតា ទៅជាការរាតត្បាតសកល៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ