អូនុយស៊ីដា៖វិសមភាព ការរើសអើង និងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសាររារាំងដល់យុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣៤
ថ្ងៃទី១ ធ្នូនេះជាទិវាអន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍។ នៅក្នុងឱកាសនេះ អង្គការអូនុយស៊ីដាបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំស្តីពីស្ថានភាពជំងឺស៊ីដា ឬជំងឺអេដស៍នៅទូទាំងពិភពលោក។ នៅក្នុងរបាយការណ៍ដែលមានកម្រាស់ ៧ទំព័រ អូនុយស៊ីដាបានកត់សម្គាល់ឃើញពីកំណើនអ្នកឆ្លងជំងឺអេដស៍នៅក្នុងតំបន់ជាច្រើនក្នុងលោក និងបានមើលឃើញថា វិសមភាព ការរើសអើង និងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារជាកត្តាដែលបានរារាំងដល់យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍។
ក្រោយពីបានលេចរូបរាងជាង ៤០ឆ្នាំ ជំងឺស៊ីដា ឬជំងឺអេដស៍កំពុងបន្តមានវត្តមាន កំពុងបន្តឆ្លង និងកំពុងបន្តលេបត្របាក់ជីវិតមនុស្សដោយមិនរើសមុខជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ អ្វីដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ ទោះបីជាអង្គការអន្តរជាតិអូនុយស៊ីដាប្រឹងប្រែងផ្សព្វផ្សាយ និងមានវិធានការដើម្បីទប់ស្កាត់ក៏ដោយក៏ជំងឺកាចសាហាវមួយនេះកំពុងបន្តឆ្លងខ្លាំង និងហាក់កាន់តែមានកំណើនទៀតផង។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ មានអ្នកកើតជំងឺអេដស៍ចំនួន ៤០លាននាក់ និងមានអ្នកស្លាប់ជិត ៧០០ ០០០នាក់។ ចំណែករបាយការណ៍ថ្មីដែលទើបផ្សព្វផ្សាយបានឲ្យដឹងថា អ្នកឆ្លងជំងឺអេដស៍ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ មានចំនួន ១ ៥០០ ០០០នាក់ និងមានអ្នកស្លាប់ប្រមាណជា ៦៥០ ០០០នាក់។
តាមរបាយការណ៍ថ្មីចុងក្រោយនេះនាំឲ្យគេអាចសន្និដ្ឋានបានថា កម្មវត្ថុនៃការបិទបញ្ចប់ការឆ្លងជំងឺអេដស៍ពីពេលនេះទៅឆ្នាំ ២០៣០ ដែលកំណត់ដោយអង្គការអូនុយស៊ីដាប្រហែលមិនអាចទៅរួចទេ។ គួរបញ្ជាក់ថា កម្មវត្ថុមួយនេះរបស់អូនុយស៊ីដា គឺកាត់បន្ថយការឆ្លងប្រចាំឆ្នាំចំនួន ៥០០ ០០០ ករណីក្នុងឆ្នាំ ២០២១ និងចំនួន ៣៧០ ០០០ករណីក្នុងឆ្នាំ ២០២៥។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ពិភពលោកហាក់មិនបានបន្ធូរដៃនៅក្នុងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ទេ មិនថាទាក់ទងនឹងការស្រាវជ្រាវរកវ៉ាក់សាំងបង្ការ ឬការរកថ្នាំព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយ។ តែគេហ៊ានទទួលស្គាល់ថានារយៈពេល ២ឆ្នាំចុងនេះ ពោលក្នុងពេលដែលពិភពលោកបានញាំញីខ្លាំងដោយកូវីដ១៩ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ហាក់មិនសូវស្វាហាប់ប៉ុន្មានទេ។
វិធានការបិទខ្ទប់ប្រទេស បំរាមគោចរ និងការរឹតបន្តឹងចរាចរណ៍មនុស្សដើម្បីទប់ស្កាត់នឹងការឆ្លងរាលដាលកូវីដ១៩ បានបង្កការលំបាកខ្លាំងដល់អ្នកជំងឺអេដស៍ ពិសេសបានរារាំងអ្នកផ្ទុកជំងឺអេដស៍មិនអាចចេញទៅធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬចេញទៅទទួលការព្យាបាល។
សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនជាផលវិបាកថ្មី
តាមនាយិកាប្រតិបត្តិអង្គការអូនុយស៊ីដាលោកស្រីវីននី ប៊ីយ៉ានយីម៉ា ជំងឺកូវីដ១៩ គ្រាន់ជាហេតុផលមួយក្នុងចំណោមហេតុផលមួយចំនួនទៀតដែលបានធ្វើឲ្យយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ជួបការលំបាក។ នៅក្នុងហេតុផលមួយចំនួនទៀតនេះ លោកស្រីប៊ីយ៉ានយីម៉ាបានលើកឡើងពីសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ សង្រ្គាមមួយនេះក៏ដូចជាជំងឺកូវីដ១៩បានបានជះវិបាកខ្លាំងដល់វិស័យសេដ្ឋកិច្ច។ ជំងឺកូវីដ១៩ បានធ្វើឲ្យសង្វាក់ផលិតកម្ម និងសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ជាប់គាំង ហើយសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនពេលនេះបានធ្វើឲ្យតម្លៃថាមពល និងតម្លៃម្ហូបអាហារឡើងថ្លៃខ្ពស់។ អ្នកដែលបានរងគ្រោះខ្លាំងដោយកូវីដ១៩ ពិសេសសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនពេលនេះគឺអ្នកក្រីក្រដែលមានចំណូលតិច និងក្រុមប្រទេសក្រក្រី ឬហៅក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឃ។
នៅក្នុងន័យនេះ ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឃគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីបង្វែរលុយទៅចំណាយលើវិស័យអាទិភាពផ្សេងដោយទុកចោលមួយអន្លើនូវវិស័យសុខាភិបាល វិស័យអប់រំ ឬវិស័យគាំពារសង្គម។ ចំណែកក្រុមប្រទេសអ្នកមាន ឬក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឃនៅមានលទ្ធភាពក្នុងការចំណាយលើសឹងគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់ ក្នុងនោះក៏មានផ្នែកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍មួយដែរ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ជំនួយអភិវឌ្ឃបរទេសចំពោះក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឃក៏មានការធ្លាក់ចុះខ្លាំង។ ក្រៅពីនេះ នាយិកាប្រតិបត្តិអង្គការអូនុយស៊ីដាលោកស្រីវីននី ប៊ីយ៉ានយីម៉ាបានលើកឡើងពីវិសភាព ការរើសអើង និងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារដែលជាកត្តារារាំងដល់យុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងជំងៃអេដស៍។
វិសមភាពដែលលោកស្រីប៊ីយ៉ានយីម៉ាចង់និយាយ គឺវិសមភាពរវាងភេទដែលស្រ្តីបានឆ្លងច្រើនជាងបុរស ពិសេសនៅក្នុងតំបន់អាហ្រ្វិកសាហារ៉ា។ នៅក្នុងតំបន់នេះ ក្មេងស្រ្តីមានអាយុចន្លោះពី ១៥ឆ្នាំទៅ ២៤ឆ្នាំមានហានិភ័យឆ្លងជំងឺអេដស៍ច្រើនជាងក្មេងប្រុសក្នុងចន្លោះអាយុដូចគ្នាដល់ទៅ ៣ដង។ នៅក្នុងតំបន់នេះដដែល ស្រ្តីដែលរងគ្រោះដោយអំពើហិង្សាពីស្វាមីក្នុងរឿងរួមភេទក៏ប្រឈមខ្ពស់ដល់ទៅជាងជាង ៥០% នឹងការឆ្លងជំងឺអេដស៍។
វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺអេដស៍បន្តស្ថិតក្នុងសុបិន?
ការវិវត្តន៍ក្នុងរឿងថ្នាំព្យាបាលជំងឺអេដស៍ឲ្យជាសះស្បើយហាក់មិនសូវមានការវិវត្តន៍លឿនប៉ុន្មានទេ។ នេះអាចចាត់ទុកជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយមួយ ក្រោយពីជំងឺមួយនេះបានលេចរូបរាងតាំងពីជាង ៤០ឆ្នាំកន្លងទៅ។ អ្វីដែលពិភពលោកកំពុងមានក្នុងដៃសព្វថ្ងៃសម្រាប់ជំងឺអេដស៍ គឺថ្នាំគ្រាប់ Antirétroviraux ឬហៅថ្នាំពន្យារជីវិត។ ថ្នាំប្រភេទនេះជួយអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍កុំឲ្យធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ អាចបន្តមានសុខភាពធម្មតា និងថែមទាំងអាចជួយទប់មិនឲ្យចម្លងទៅអ្នកដទៃ។ តែអ្វីដែលថ្មីបន្ថែមពីលើថ្នាំគ្រាប់ Antirétroviraux ពេលនេះ គេថ្នាំគ្រាប់ថ្មីមួយមុខទៀតហៅជាភាសាបារាំង Prophylaxie pré-exposition ឬហៅកាត់ PrEP។ ថ្នាំគ្រាប់ PrEP នេះត្រូវលេបលាយជាមួយថ្នាំគ្រាប់ Antirétroviraux។
ថ្នាំគ្រាប់ PrEP ជាថ្នាំបន្ថែមចំពោះអ្នកដែលប្រឈមនឹងជំងឺអេដស៍ខ្លាំងជាងគេ។ ទាក់ទងនឹងវ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺអេដស៍ក៏ហាក់មិនទាន់មានពន្លឺជាងមុននៅឡើយដែរ។ នេះជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយមួយទៀត ខណៈដែលវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ជំងឺកូវីដ១៩ ត្រូវបានគេរកឃើញតែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែ ក្រោយពីការផ្ទុះមេរោគកូវីដ១៩។ យ៉ាងណាក៏ដោយ វិធានការដែលត្រូវបន្តអនុវត្តដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ គឺវិធានការបង្ការ និងការបន្តប្រើថ្នាំពន្យារជីវិតសម្រាប់អ្នកមានមេរោគអេដស៍ក្នុងខ្លួន។ អង្គការអូនុយស៊ីដានឹងមិនបោះបង់យុទ្ធនាការប្រឆាំងដើម្បីឈានទៅបិទបញ្ចប់ជំងឺកាចសាហាវមួយនេះទេ។ នាយិកាប្រតិបត្តិអង្គការអូនុយស៊ីដាលោកស្រីវីននី ប៊ីយ៉ានយីម៉ាបានអះអាងថា ដើម្បីអាចឈានទៅបិទបញ្ចប់ជំងឺអេដស៍ក្នុងលោកបាន គេត្រូវការនូវឆន្ទៈនយោបាយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ