សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីជីវៈចម្រុះ អនុម័តកិច្ចព្រមព្រៀងជាប្រវត្តិសាស្ត្រ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:២៤
នៅថ្ងៃចន្ទទី ១៩ ធ្នូ ២០២២ បណ្តាប្រទេសនៅលើពិភពលោក បានព្រមព្រៀងគ្នាជាប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅទីក្រុងម៉ុងរ៉េអាល់ ប្រទេសកាណាដា លើកត្តិកាសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិ ដើម្បីលុបបំបាត់ការបំផ្លិចបំផ្លាញជីវៈចម្រុះនិងធនធានចាំបាច់សម្រាប់មនុស្ស។ កិច្ចព្រមព្រៀង ត្រូវអនុម័ត ដោយអង្គសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីជីវៈចម្រុះ COP១៥ ដែលមានចិនជាប្រធាន។
«កត្តិកាសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិ» ត្រូវ បណ្តារដ្ឋសមាជិករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានចរចាគ្នា ជាង៤ឆ្នាំមកហើយ និងនៅចុងក្រោយនេះ តំណាងប្រទេសនីមួយៗ អ្នកការទូត និងអ្នកជំនាញៗ ប្រឹងប្រែងពិភាក្សាគ្នា១០ ថ្ងៃ១០យប់ ទើបសម្រេច។ សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីជីវៈចម្រុះ COP១៥ ត្រូវរៀបចំនៅប្រទេសចិន ក៏ប៉ុន្តែព្រោះតែ ស្រុកចិន មានជំងឺកូវីដ១៩ ផ្ទុះរាតត្បាលឡើងវិញ ទើបគេសម្រេចផ្លាស់ប្តូរទីតាំងទៅធ្វើនៅប្រទេសកាណាដាវិញ តែ ចិន គឺជាប្រធានដឹកនាំអង្គប្រជុំដដែល។ «កត្តិកាសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិ» ត្រូវ ប្រទេស១៩៥ យល់ព្រមឯកភាព គឺមានតែសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ ១តែប៉ុណ្ណោះ ដែលបដិសេធ។
ខ្លឹមសារចម្បងរបស់ «កត្តិកាសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិ» គឺសំដៅដល់ការការពារបិរស្ថានប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ។ បណ្តារដ្ឋសមាជិកបានសម្រេចយល់ព្រមថា ត្រូវតែថែរក្សាយ៉ាងតិច ៣០%នៃភពផែនដី ឲ្យមានបរិវេណខ្យល់បរិសុទ្ធនិងធម្មជាតិបំព្រង។ សកម្មភាពនេះត្រូវរួសរាន់ចាប់ពីពេលនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០ ជាដំណាក់កាលកំណត់ដំបូងសិន។
ដើម្បីសម្រេចគោលដៅការពារបរិស្ថានប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ គឺត្រូវមានវិធានាការជាច្រើន។
កន្លងមក គេខ្វែងមតិគ្នា សម្រេចមិនបាន គឺមកពីជំទាស់គ្នារឿងលុយកាក់។ ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលសម្រេចនៅកាណាដានេះ គឺ បានចែងបញ្ជាក់ថា បណ្តារដ្ឋសមាជិក ភាគីឯកជន និងអង្គការនានា ត្រូវចូលរួមផ្តល់ជំនួយ ៣០ ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ជួយក្នុងមួយឆ្នាំៗ ទៅដល់ប្រទេសក្រីក្រកំពុងតែអភិឌ្ឍ ដើម្បីឲ្យប្រទេសទាំងនោះ មានលទ្ធភាពចូលរួមគិតគូរពីការថែរក្សាបរិស្ថាន ជីវៈចម្រុះ ហើយជៀសវាងបំពុលខ្យល់និងភពផែនដី។
ដើម្បីជៀសវាងបន្ទុកធ្ងន់សម្រាប់ប្រទេសខាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ ប្រទេសចិន ជាប្រធានអង្គប្រជុំ ស្នើឲ្យវិភាគទាន ២០ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ឆ្នាំនេះ ដល់ឆ្នាំ២០២៥ ហើយតពីនោះទៀត ដល់ឆ្នាំ ២០៣០ គឺ ៣០ពាន់លានដុល្លារ ។
«កត្តិកាសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិ» ដែលសម្រេចដោយ សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីជីវៈចម្រុះ COP១៥ គឺ មានចំណុចមួយចំនួនស្រដៀងគ្នានឹងកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីអាកាសធាតុខ្លះដែរ។ ពោលគឺចំណុចត្រង់ថា ត្រូវរក្សាកម្តៅផែនដីកុំឲ្យហក់ឡើងក្តៅហួសខ្លាំងពេក គឺគេចង់កម្រិតត្រឹមតែ ១,៥ អង្សាសេ។ ទន្ទឹមនឹងការថែរក្សាទំហំផ្ទៃដី៣០%នៃផែនដីឲ្យបរិស្ថានខ្យល់អាកាសល្អ ក៏ត្រូវជួសជុលស្តារឡើងវិញ ប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះយ៉ាងហោច ឲ្យ ៣០% ដែរ។
បើតាមអ្នកជំនាញ សព្វថ្ងៃ មានទំហំផ្ទៃដី ១៧% នៃផែនដី បានត្រូវរក្សាការពារ ហើយ ដែនសមុទ្រ វិញ តែ ៨% ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវគេយកចិត្តទុករក្សាគាំពារ។
ទោះបីជាចំណុចចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងមានខចែងល្អច្រើនពិតមែន ប៉ុន្តែ អ្នកតំណាងអង្គការការពារបរិស្ថាន WWF លោក Pierre Cannet បានសម្តែងក្តីសោកស្តាយបន្តិចដែរ ចំពោះការវិធានាការពីភាគក្រុមឧស្សាហកម្មធំៗ ដែលមិនបានកំណត់កម្រិតចំនួនអ្វីមួយសម្រាប់ប្តេជ្ញាចិត្ត ឬកំណត់កាលបរិច្ឆេទអ្វីមួយឲ្យច្បាស់លាស់ ក៏ទេដែរ។ នេះគឺសម្រាប់ខាងក្រុមអ្នកផលិត។
តាមរបាយការណ៍ជាហូរហែរ គឺ ជាង៧០% នៃផ្ទៃដី និសមុទ្រ ត្រូវបំពុលដោយសកម្មភាពមនុស្ស និងឧស្សាហកម្ម។ ដូច្នេះ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅ ថែរក្សាបរិស្ថាន ខ្យល់ ជីវៈចម្រុះប្រមាណ ៣០% នៃភពផែនដី នៅឆ្នាំ២០៣០ គឺខ្វះតែប៉ុន្មានឆ្នាំទៀតប៉ុណ្ណោះ។ ហេតុនេះ គេត្រូវការខិតខំប្រឹងសម្បើមណាស់។
ចំណុចសំខាន់មួយទៀត ដែលគួរកត់សម្គាល់នោះ គឺបណ្តារដ្ឋចូលរួមកិច្ចប្រជុំ១០ថ្ងៃនេះមកនេះ បានយល់ស្របដូចគ្នាចំពោះតួនាទីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច សម្រាប់កិច្ចការពារបរិស្ថានប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ។
តើ ជនជាតិដើមភាគតិច មានតួនាទីសំខាន់យ៉ាងណាក្នុងកិច្ចការពារប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ?
«កត្តិកាសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិ» មានចែងពីតួនាទីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលរស់នៅអាស្រ័យផលនឹងធម្មជាតិ។ ១៩៥ប្រទេស ក្នុងនោះ ក៏មានប្រទេសក្នុងសហភាពអឺរ៉ុបទាំងអស់ផង បានទទួលស្គាល់ជាឱឡារិកថា ជនជាតិដើមភាគតិចជាឆ្មាំចាំថែរក្សាជីវៈចម្រុះដ៏សំខាន់។ ក្នុងពិភពលោកយើង មានជនជាតិភាគតិច ជាង៦% តែ ពួកគេបានរស់នៅលើ២៥% នៃតំបន់ព្រៃភ្នំ ដែលក្នុងនោះ គឺ៨០%ទៅហើយ ជាតំបន់សម្បូរជីវៈចម្រុះ។
ដូច្នេះ គឺត្រូវធានាអនុញ្ញាតឲ្យ ពួកគេមានសិទ្ធិស្របច្បាប់ ការពារតំបន់បរិស្ថានជីវៈចម្រុះ ហើយនិងត្រូវស្នើឲ្យពួកគេ ចូលរួមចំណែកគាស់កាយ ដាស់ដី ដែលខូចខាតឲ្យមានជីជាតិឡើងវិញ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ត្រូវចូលរួមលុបបំបាត់ការប្រើប្រាស់ជីគីមីពុលសម្លាប់សត្វល្អិត ដែលបង្កហានិភ័យដល់ដំណាំ ធម្មជាតិ។ ជីគីមីកសិកម្មនិងថ្នាំពុលសម្លាប់សត្វល្អិត ប៉ះពាល់សុខភាពទាំងអ្នកដាំ និងទាំងមនុស្ស ទាំងសត្វ ដែលទទួលទាន និង ស៊ី ផង។
នាយិកាវេទិកាអន្តរជាតិដើម្បីជនជាតិភាគតិចនិងជីវៈចម្រុះ អ្នកស្រី Jennifer Corpuz គឺបានគូសបញ្ហាថា ការសន្យានៅក្នុងកត្តិកាសន្តិភាពជាមួយធម្មជាតិនេះ ល្អ ហើយនឹងផ្តល់មូលដ្ឋានគ្រឹះមាំទាំសម្រាប់អ្នកទទួលខុសត្រូវនយោបាយក្នុងរដ្ឋនីមួយៗ យកទៅគោរពអនុវត្តតាម៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ