តើក្រុមប្រទេសអាហ្រ្វិកខាងលិចត្រៀមខ្លួនផ្ទុះសង្រ្គាម ដោយសាររដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
សម្ពាធលើរបបសឹកនីហ្សេកើនឡើងខ្លាំង នៅថ្ងៃអាទិត្យទី៦សីហា ថ្ងៃដាក់ឱសានវាទរបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច CEDEAO ដែលព្រមានថា នឹងធ្វើអន្តរាគមន៍យោធា បើសិនរបបសឹកមិនព្រមប្រគល់អំណាចទៅឲ្យប្រធានាធិបតីនីហ្សេ។ នៅ៤ថ្ងៃក្រោយកងទ័ព ដឹកនាំដោយមេក្រុមអង្គរក្សការពារប្រធានាធិបតី ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូម សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ច អាហ្វ្រិកខាងលិច ដែលមាននីហ្សេជាសមាជិក បានប្រកាសទុកពេល ៧ថ្ងៃឲ្យរបបសឹកដោះលែងប្រធានាធិបតី និងស្តារឡើងវិញ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅនីហ្សេ។
តាំងពីសុក្រនៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុនផុតឱសានវាទរបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច របបសឹកនីហ្សេបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនយាមប្រចាំការ តាមដានក្រែងមានកម្លាំងបរទេស បន្លំខ្លួនចូលក្នុងទឹកដីនីហ្សេ ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពយោធា ប្រឆាំងរបបសឹក។
តើសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិចCEDEAO ប្រុងនឹងប្រើកម្លាំងយោធាក្នុងរូបភាពណា?
បន្ទាប់ពីដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ផ្អាកការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុ កាត់ផ្តាច់ភ្លើង និងបិទព្រំដែនគោក ព្រំដែនអាកាសជាមួយនីហ្សេ សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច CEDEAOដែលមានសមាជិក១៥ប្រទេសបានទុកពេល ១សប្តាហ៍ រហូតដល់ថ្ងៃអាទិត្យទី ៦សីហា ដើម្បីឲ្យរបបសឹកនីហ្សេប្រគល់អំណាចទៅឲ្យលោកប្រធានាធិបតី បាហ្ស៊ូម។ ហួសកំណត់ថ្ងៃឱសានវាទ សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ច អាហ្វ្រិកខាងលិចព្រមានធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ។ នៅថ្ងៃសុក្រទី ៣សីហា ២ថ្ងៃមុនផុតឱសានវាទ សេនាធិការកងទ័ពរបស់ប្រទេសសមាជិកCEDEAOដែលបានកោះប្រជុំបន្ទាន់ នៅទីក្រុង Abuja រដ្ឋធានីប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា បានប្រកាសថា គេបានរៀបចំ ផែនការជាស្រេច ក្នុងករណីមានអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ។ ប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកកិច្ចការនយោបាយ និងសន្តិសុខរបស់ CEDEAO មិនបានលម្អិតតើផែនការនោះជាអ្វីទេ ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែថា វាមាននិយាយពីប្រភពធនធាន វិធីសាស្រ្ត ពេលវេលា និងទីកន្លែង ដែលគេត្រូវពង្រាយកងទ័ពរបស់ CEDEAO។
ប្រភពមន្រ្តីយោធារបស់ CEDEAOម្នាក់បាននិយាយថា កងទ័ពប្រមាណ ៥ម៉ឺននាក់ ពីប្រទេសសមាជិក CEDEAOនឹងអាចត្រូវគេបញ្ជូនទៅធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ។
តើប្រទេសណាខ្លះដែគាំទ្រអន្តរាគមន៍យោធារបស់CEDEAO នៅនីហ្សេ?
នៅក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកទាំង១៥របស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច CEDEAOមានតែ៣ប្រទេស ដែលចេញមុខជាងគេ ក្នុងការប្រើកម្លាំងទ័ព ធ្វើអន្តរាគមន៍យោធា នៅនីហ្សេ។ នីហ្សេរីយ៉ាដែលជាប្រធានផ្លាស់វេនរបស់ CEDEAOបាននិយាយថា ខ្លួននឹងចូលរួមនៅក្នុងអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ កងទ័ពនីហ្សេរីយ៉ាត្រូវបានពង្រាយនៅតាមច្រកព្រំដែនមួយចំនួន ជាមួយប្រទេសនីហ្សេ។ ចំណែក កូឌីវ័រ និងសេណេហ្កាល់ ដែលជាសមាជិករបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច CEDEAO ក៏បានអះអាង ត្រៀមខ្លួន បញ្ជូនកងទ័ពទៅធ្វើអន្តរាគមន៍យោធា នៅនីហ្សេ។
តាមអ្នកវិភាគ នីហ្សេរីយ៉ាដែលមានសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរ និងមានប្រជាជនច្រើនជាងគេ ក្នុងតំបន់ (ជាង ២៣០លាននាក់) និងមានព្រំដែនជាប់ ប្រទេសនីហ្សេ ប្រវែង ១៥០០គីឡូម៉ែត្រដើរតួសំខាន់ ក្នុងករណីមានអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ។ គេអាចនិយាយបានថា បើសិន នីហ្សេរីយ៉ាសម្រេចបញ្ជូនទ័ពទៅនីហ្សេ នោះប្រទេសសមាជិក CEDEAOនឹងអាចបញ្ជូនទ័ពទៅនីហ្សេដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើនីហ្សេរីយ៉ានៅស្ងៀម មិនកម្រើក នោះ គ្មានទេ អន្តរាគមន៍យោធារបស់ CEDEAOនៅនីហ្សេ។ នៅថ្ងៃសៅរ៍ ព្រឹទ្ធសភានីហ្សេរីយ៉ាបានចេញលិខិតអំពាវនាវកុំឲ្យប្រធានាធិបតី បញ្ជូនទ័ពទៅអន្តរាគមន៍នៅនីហ្សេ ព្រោះថា សង្រ្គាមប្រយុទ្ធគ្នានៅនីហ្សេមែន ប៉ុន្តែ វានឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ មកបង្កបញ្ហាដល់សេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពសង្គមនីហ្សេរីយ៉ា។
អន្តរាគមន៍យោធា ជាជម្រើសចុងក្រោយបំផុត របស់ CEDEAO នៅពេលដែលការចរចានយោបាយបរាជ័យ មិនអាចរកច្រកចេញសម្រាប់វិបត្តិនីហ្សេ។ សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងលិច CEDEAOលើកឡើងពីវិធានការចាំបាច់ ដើម្បីទប់ស្កាត់និន្នាការរដ្ឋប្រហារនិយមនៅទឹកអាហ្រ្វិក។ បន្ទាប់ពីប្រទេសសមាជិក២របស់ខ្លួន គឺម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ កើតមានរដ្ឋប្រហារយោធា កាលពីឆ្នាំ ២០២០ និងឆ្នាំ ២០២២ CEDEAOមិនអាចបិទភ្នែក ធ្វើមិនដឹងមិនលឺ ពីរឿងធ្វើរដ្ឋប្រហារ នៅនីហ្សេ ដែលជាសមាជិកមួយទៀត របស់ខ្លួន។
សម្រាប់ CEDEAOបើសិនគេបណ្តោយឲ្យពួកយោធា ធ្វើរដ្ឋប្រហារបានសម្រេច ចូលកាន់អំណាចនៅនៅនីហ្សេ នោះ វាជាគ្រោះថ្នាក់ធំ ផ្តល់គំរូមិនល្អ ធ្វើឲ្យពួកយោធានៅប្រទេសសមាជិកផ្សេងទៀត របស់ CEDEAO មានទឹកចិត្ត ផុះគំនិតចង់ធ្វើរដ្ឋប្រហារ ចូលកាន់អំណាចដែរ។
បារាំងដែលមានទ័ពប្រចាំការ ១៥០០នាក់ នៅមូលដ្ឋានទ័ពក្នុងទីក្រុងនីអាម៉េរបស់នីហ្សេ បានអះអាងកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ថា គាំទ្រគ្រប់ចំណាត់ការរបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ច CEDEAOប៉ុន្តែ បារាំងមិនបានបញ្ជាក់ពីការចូលរួមនៅក្នុងអន្តរាគមន៍យោធារបស់ CEDEAOនៅនីហ្សេ។ ឆាតដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់បារាំង និងមានកម្លាំងទ័ពសំខាន់នៅអាហ្រ្វិកខាងលិច បានបដិសេធមិនចូលរួមក្នុងអន្តរាគមន៍យោធារបស់ CEDEAO។
ប្រទេសណាខ្លះដែលចេញមុខប្រឆាំង?
ម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ ប្រទេសជាប់ព្រំដែនជាមួយនីហ្សេ និង ជាសមាជិករបស់ CEDEAOដែរនោះ បានចេញមុខ ប្រឆាំងដាច់ខាត នឹងការធ្វើអន្តរាគមន៍យោធារបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច នៅនីហ្សេ។ ម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាដែលត្រូវ CEDEAOព្យួរសមាជិកភាព ជាមួយនីហ្សេរបស់របបសឹក បានព្រមានថា អន្តរាគមន៍យោធាណាមួយរបស់ CEDEAOត្រូវចាត់ទុកជាការប្រកាសសង្រ្គាម ព្រោះថា ម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូនឹងបញ្ជូនទ័ពទៅជួយរបបសឹកនីហ្សេ។
អាល់ហ្សេរី មិនមែនជាសមាជិករបស់របស់ CEDEAO ក៏បានចេញមុខប្រឆាំងដែរនឹងការធ្វើអន្តរាគមន៍យោធារបស់ CEDEAO។ នៅកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិអាល់ហ្សេរី កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ប្រធានាធិបតីអាល់ហ្សេរី បាននិយាយថា អន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេជាការគំរាមកំហែងផ្ទាល់ សម្រាប់អាល់ហ្សេរី ដែលមានព្រំដែនជាមួយ នីហ្សេប្រវែង ១ពាន់គីឡូម៉ែត្រ។
សម្រាប់មេដឹកនាំអាល់ហ្សេរី គេមិនអាចរកដំណោះស្រាយសម្រាប់នីហ្សេ ដោយគ្មានការចូលរួមរបស់ប្រទេសអាល់ហ្សេរី។ ប្រធានាធិបតីអាល់ហ្សេរីបានព្រមានផងដែរ ពីគ្រោះថ្នាក់នៃអន្តរាគមន៍យោធា ព្រោះថា ឧទាហរណ៍កន្លងមក ដូចជានៅលីប៊ី ស៊ីរី បានបង្ហាញថា អន្តរាគមន៍យោធាមិនបានដោះស្រាយបញ្ហា ផ្ទុយទៅវិញ មានតែ ការបំផ្លិចបំផ្លាញ ខូចខាត និងការបាត់បង់ជីវិតមនុស្ស។ អ្នកដែលរងគ្រោះមុនគេ គឺប្រជាជន។
នឹងមានរឿងអ្វីកើតឡើង បើសិនCEDEAO លូកដៃធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ?
ប្រធានាធិបតីអាល់ហ្សេរីបានព្រមានហើយថា បើសិន CEDEAOធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅនីហ្សេ នោះភ្លើងសង្រ្គាមនឹងផ្ទុះកើតឡើង ពេញតំបន់សាហ៊ែល តំបន់អាហ្វ្រិកខាងលិច។ គ្រប់គ្នាដឹងថា សង្រ្គាមប្រយុទ្ធគ្នារវាងបណ្តាប្រទេសអាហ្រ្វិក នឹងរុញច្រានឲ្យតំបន់ទាំងមូលធ្លាក់ទៅក្នុងរណ្តៅអសន្តិសុខ ព្រោះ វានឹងទៅបើកផ្លូវឲ្យក្រុមភេរវនិយម ក្រុមជីហាត ក្រុមអាល់កៃដា កាន់តែសកម្ម មានឱកាស ពង្រីកដែនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន នៅក្នុងតំបន់។
អ្នកជំនាញមួយចំនួនបានវាយតម្លៃដែរថា ការផ្ទុះសង្រ្គាមរវាងប្រទេសសមាជិក CEDEAOនឹងផ្តល់ឱកាសដល់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី វ៉ាក់ណែរកាន់តែ មានឬទ្ធិអំណាច បុកគ្រឹះ ក្នុងទឹកដីអាហ្វ្រិក ដែលនេះមិនមែនជារឿងល្អទេសម្រាប់យុទ្ធសាស្រ្តកងទ័ពរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច ដូចជាបារាំង អាមេរិក ជាពិសេស នៅក្នុងបេសសកម្មប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយមនៅតំបន់សាហ៊ែល៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ